José de San Martín
José Francisco de San Martín y Matorras (ur. 25 lutego 1778, zm. 17 sierpnia 1850) – argentyński generał i przywódca powstania południowych narodów Ameryki Południowej przeciw hiszpańskiemu panowaniu. Bohater narodowy Argentyny, Chile i Peru.
 José de San Martín – portret | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Prezydent Peru | |
| Okres |
od 28 lipca 1821 |
| Następca | |
| |
Urodził się w urzędniczej rodzinie w hiszpańskim Wicekrólestwie La Platy. Edukację pobierał w Hiszpanii. Tam też rozpoczął karierę wojskową. Walczył z Portugalczykami w Afryce i Francuzami w Hiszpanii (powstanie przeciwko Napoleonowi I).
W 1812 rozpoczął walkę o niepodległość Argentyny (1816). Dowodził wojskami, które dokonały inwazji na Boliwię; w 1817 odniósł zwycięstwo w bitwie pod Chacabuco.
W marcu 1818 jego oddziały wkroczyły do Santiago, w kwietniu wygrał bitwę pod Maipú. W lipcu 1821 zajął Limę, stolicę Peru.
Po spotkaniu z Simonem Bolivarem 26 lipca 1822 zrezygnował z dowództwa na rzecz Bolivara oraz wycofał się z życia publicznego. W 1824 opuścił Amerykę Południową i udał się na emigrację do Francji.
W 1880 jego szczątki zostały przewiezione do Buenos Aires.
Jego imieniem jest nazwane bardzo wysokie argentyńskie odznaczenie państwowe ustanowione 17 grudnia 1957 – Order Wyzwoliciela San Martina.
Bibliografia edytuj
- Jose de San Martin, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-07] (ang.).