Joseph Moisiejewicz Schillinger[1][2][3] (ros. Иосиф Моисеевич Шиллингер; ur. 19 sierpnia?/31 sierpnia 1895 w Charkowie, zm. 23 marca 1943 w Nowym Jorku[1][2][3]) – amerykański kompozytor i teoretyk muzyki pochodzenia żydowskiego.

Joseph Schillinger
Ilustracja
Imię i nazwisko

Joseph Moisiejewicz Schillinger

Data i miejsce urodzenia

31 sierpnia 1895
Charków

Pochodzenie

rosyjskie

Data i miejsce śmierci

23 marca 1943
Nowy Jork

Gatunki

muzyka poważna, muzyka elektroniczna

Zawód

kompozytor, teoretyk

Życiorys

edytuj

Studiował w latach 1914–1918 w Konserwatorium Petersburskim u Wasilija Kałafatiego, Nikołaja Czeriepnina i Jāzepsa Vītolsa[1][2][3]. W latach 1918–1922 był wykładowcą kompozycji w akademii muzycznej w Charkowie, od 1920 do 1921 roku dyrygował Ukraińską Orkiestrą Symfoniczną[1][3]. W 1922 roku wyjechał do Leningradu, gdzie założył pierwszą w Rosji orkiestrę jazzową[1]. W 1928 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, w 1936 roku przyznano mu obywatelstwo amerykańskie[1][2][3]. Działał w Nowym Jorku jako wykładowca New School for Social Research, New York University oraz Columbia University Teachers College, udzielał też prywatnie lekcji muzyki[1][2]. Do grona jego uczniów należeli Tommy Dorsey, Vernon Duke, George Gershwin, Benny Goodman, Oscar Levant i Glenn Miller[1][2][3].

Jego żona Frances opublikowała wspomnienia o mężu pt. Joseph Schillinger: A Memoir (Nowy Jork 1949)[3].

Twórczość

edytuj

Pod wpływem zetknięcia się w Stanach Zjednoczonych z Lwem Termenem zaczął pisać kompozycje przeznaczone na instrumenty elektroniczne: theremin i rhythmicon[1]. Specjalnie dla nich opracował własny system notacji muzycznej, składający się z figur geometrycznych, diagramów i wzorów algebraicznych[1].

Był autorem prac Kaleidophone: New Resources of Melody and Harmony (Nowy Jork 1940), The Schillinger System of Musical Composition (red. Lyle Dowling i Arnold Shaw, Nowy Jork 1941), The Mathematical Basis of the Arts (Nowy Jork 1948) i Encyclopedia of Rhythm (Nowy Jork 1966)[1][2][3].

Wybrane kompozycje

edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych)[1][2][3]

Utwory orkiestrowe

  • March of the Orient (1926)
  • Rapsodia symfoniczna „Październik” (1927)
  • Airphonic Suite na theremin i orkiestrę (1929)
  • North Russian Symphony (1930)

Utwory kameralne

  • Sonata na wiolonczelę i fortepian (1918)
  • Sonata na skrzypce i fortepian (1922)

Utwory fortepianowe

  • Excentriade Suite (1924)
  • Sonata-rapsodia (1925)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Orientalia na głos i fortepian (1921)
  • Pieśń rosyjska na 2 głosy i fortepian (1924)
  • Bury, Bury Me, Wind na głos, theremin i fortepian (1930)

Balety

  • The People and the Prophet (1931)

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 9. Część biograficzna s–sł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 100–101. ISBN 978-83-224-0865-0.
  2. a b c d e f g h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3181–3182. ISBN 0-02-865530-3.
  3. a b c d e f g h i Neil Butterworth: Dictionary of American Classical Composers. New York: Routledge, 2005, s. 398–399. ISBN 0-415-93848-1.

Linki zewnętrzne

edytuj