Jovanka Bončić-Katerinić
Jovanka Bončić-Katerinić (cyr. Јованка Бончић-Катеринић, ur. 5 lipca 1887 w Niszu, zm. 27 grudnia 1966 w Belgradzie[1]) – serbska, a następnie jugosłowiańska architekt. Pierwsza kobieta, która uzyskała dyplom inżyniera w Cesarskich Niemczech[2].
.jpg) Pałacyk w Banja Luca projektu Jovanki Boncić-Katerinić | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys edytuj
Bončić urodziła się w Niszu w Serbii w 1887 roku. Jej ojcem był Mihailo, prawnik i sędzia. Jej matka, Katarina Petrović, pochodziła z Belgradu. Uczęszczała do szkoły podstawowej w Požarevacu, a następnie we Vranju[3]. W 1905 roku ukończyła liceum w Belgradzie i studiowała architekturę na uniwersytecie w Belgradzie[4]. Podczas studiów odbyła staż w Serbskich Kolejach Państwowych. Na ostatnim roku studiów otrzymała stypendium Ministerstwa Budownictwa, dzięki czemu mogła studiować na uniwersytecie w Darmstadt w Niemczech, gdzie uzyskała dwa stopnie naukowe. W 1913 roku kończyła studia licencjackie z architektury i inżynierskie jako pierwsza kobieta[2].
W 1914 roku poślubiła ukraińskiego inżyniera Andreja Katerinicia, którego poznała na uniwersytecie w Darmstadt. Mieszkali w kilku miastach, w tym w Piotrogrodzie, Rydze, Moskwie, Kozielsku, Kijowie i na obrzeżach Odessy. Aby uciec przed represjami wojny domowej w Rosji, uciekli do Belgradu w 1922 roku. Pracowała jako inżynier dla władz miejskich. Bončić i jej mąż mieli trzech synów: Mihaila, Petara i Vitalija[5].
Bončić została zatrudniona przez Jugosłowiańskie Ministerstwo Budownictwa. W 1931 roku pomogła w budowie centrum kulturalnego Banski Dvor w Banja Luce, uznawanego za narodowy zabytek Bośni i Hercegowiny. Do wybuchu II wojny światowej budowała głównie budynki użyteczności publicznej we współczesnej Serbii oraz w Bośni i Hercegowinie[6].
Była architektem podczas budowy kilku budynków w Belgradzie. W 1935 roku zaprojektowała i przewodniczyła budowie szkoły dla nauczycieli Queen Mary i wspólnie z architektem Petarem Bajaloviciem zaprojektowała budynek Wydziału Prawa Uniwersytetu Belgradzkiego. Pracowała także przy przebudowie domu „Ankera” przy ulicy Bałkańskiej. Jest znana z zaprojektowania w Belgradzie Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w 1939 roku[5].
Bončić zbudowała również część łaźni w Banja Koviljačy. Zaprojektowała szpital w Despotovacu i szkołę średnią w Smederevie. Zbudowała kilka szkół podstawowych w całej Serbii. Podczas II wojny światowej wykonała niewielkie zamówienia w Petrovacu na Mlavi dla Ministerstwa Budownictwa i przeszła na emeryturę w 1945 roku. Zmarła w Belgradzie w 1966 roku[7].
Odznaczenia edytuj
W 1928 roku została odznaczona Orderem Świętego Sawy od rządu Jugosławii. Dziesięć lat później otrzymała Order Korony Jugosłowiańskiej. W 2018 roku jej oryginalne projekty były prezentowane na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej UB podczas corocznej imprezy Noc Muzeów[5].
Nagroda geologiczna jej imienia przyznawana jest na Uniwersytecie w Darmstadt, gdzie stała się pierwszą kobietą, która otrzymała dyplom inżyniera w Niemczech w 1913 roku. Kampus Uniwersytetu w Darmstadt posiada również ulicę jej imienia[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Helena Seražin, Emilia Maria Garda, Caterina Franchini, Women’s Creativity since the Modern Movement (1918-2018): Toward a New Perception and Reception, Založba ZRC, 13 czerwca 2018, ISBN 978-961-05-0106-0 [dostęp 2020-04-30] (ang.).
- ↑ a b Super User, ŽENE U ARHITEKTURI IZMEĐU 1900. i 1960. [online], www.bina.rs [dostęp 2020-04-30] (serb.).
- ↑ Dimitrije Bukvić, Prva žena inženjer u Nemačkoj [online], Politika Online [dostęp 2020-04-30].
- ↑ DNEVNIK ZABLUDA: Žene u arhitekturi [online], www.novosti.rs [dostęp 2020-04-30] (serb.).
- ↑ a b c R. E. /Noć muzeja, Dnevno.rs, Foto: Facebook/Noć muzeja, OVO OVOJ SRPKINJI ZNA CELA NEMAČKA, ALI NIKO U SRBIJI: Ko je Jovanka Bončić? [online], Ekspres.net, 8 maja 2018 [dostęp 2020-04-30] (ang.).
- ↑ Banski dvor – Banja Luka, Bosnia and Herzegovina [online], Yellow.Place [dostęp 2020-04-30] (ang.).
- ↑ Nišlijka bila prva inženjerka u Nemačkoj [online], Južne vesti [dostęp 2020-04-30] (serb.).
- ↑ Jovanka Bončić Katerinić [online], Kakva Zenska, 16 maja 2016 [dostęp 2020-04-30] (ang.).