Julius Dinder
Julius Dinder (ur. 9 marca 1830 w Reszlu, zm. 30 maja 1890 w Poznaniu) – niemiecki duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1886–1890.
| Prymas Polski | ||
| ||
| ||
| Kraj działania |
Królestwo Prus | |
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański | ||
| Okres sprawowania |
1886–1890 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
8 czerwca 1859 | |
| Sakra biskupia |
30 maja 1886 | |
| Data konsekracji |
30 maja 1886 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
Życiorys edytuj
Urodził się w Reszlu w rodzinie krawca. Tam ukończył miejscowe progimnazjum w bardzo dobrymi ocenami. Następnie kształcił się w gimnazjum w Braniewie. Teologii uczył się w Lyceum Hosianum, również w Braniewie[1]. 8 czerwca 1856 otrzymał święcenia kapłańskie i został wikariuszem w Biskupcu, a następnie proboszczem w Gryźlinach. Pracując wśród warmińskich katolików, z których większość była Polakami, w pewnym stopniu opanował język polski. W 1868 został proboszczem w jednej z królewieckich parafii[2]. Następnie został powołany na dziekana dekanatu sambijskiego oraz honorowego kanonika warmińskiego.
27 lutego 1886 został niespodziewanie, jako pierwszy od średniowiecza nie-Polak, powołany na urzędy arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego i poznańskiego. Nominację tę zawdzięczał kanclerzowi Ottonowi von Bismarckowi, który sprzeciwiał się obsadzeniu tych archidiecezji Polakami, oraz uległości papieża Leona XIII, który postanowił nie zaostrzać konfliktu z Cesarstwem Niemieckim.
W planach Bismarcka Dinder miał stać się jego współpracownikiem w dziele germanizacji[3]. W rzeczywistości postawa arcybiskupa była pełna sprzeczności. Musiał godzić oczekiwania wrogo nastawionego do katolików kanclerza ze zdecydowaną postawą wiernych i duchowieństwa obu diecezji. Z jednej strony wprowadził do obu kapituł kilku niemieckich duchownych, a w 1887 nie sprzeciwił się usunięciu z religii języka polskiego, z drugiej zaś na swojego biskupa pomocniczego w Gnieźnie powołał Józefa Cybichowskiego, a na wikariuszy generalnych Edwarda Likowskiego w Poznaniu i Jana Korytkowskiego w Gnieźnie. Starał się także o cofnięcie represji z okresu kulturkampfu, odtwarzając oba konsystorze i odzyskując majątki oraz archiwa obu archidiecezji.
„Kurier Poznański” napisał we wspomnieniu pośmiertnym: „wszystko, co zrobił, tchnęło w pierwszej linii poczuciem sprawiedliwości i pewnej życzliwości, która jednała mu serca i umysły”[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Berliner Tageblatt und Handels-Zeitung, Morgen-Ausgabe - Dienstag, 02.02.1886 - Deutsches Zeitungsportal [online], www.deutsche-digitale-bibliothek.de [dostęp 2024-01-24].
- ↑ Archidiecezja Gnieźnieńska [online], www.archidiecezja.pl [dostęp 2020-12-03].
- ↑ J. Kozłowski: Wielkopolska pod zaborem pruskim w latach 1815–1918. Poznań: 2004, s. 203.
- ↑ M. Kosman: Między ołtarzem a tronem. Poznań: G&P, 2000. ISBN 83-7272-017-7.
Bibliografia edytuj
- Kozłowski J.: Wielkopolska pod zaborem pruskim w latach 1815–1918. Poznań: 2004. ISBN 83-7177-228-9.
Linki zewnętrzne edytuj
- Nota biograficzna Juliusa Dindera na stronie archidiecezji gnieźnieńskiej (arch.). [dostęp 2021-06-17].
- Julius Dinder [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-01-15] (ang.).
- Na arcybiskupstwo gnieźnieńsko-poznańskie, „Wielkopolanin” (1886-01-30), s. 1 [dostęp 2012-01-15]