Język tuvalu
Język tuvalu, pol. także język tuwaluski[1] (tuv. Te 'gana Tūvalu) – język mieszkańców wysp Tuvalu. W 1998 roku językiem tuvalu posługiwało się 13 051 osób (z czego 10 670 mieszkało w Tuvalu)[2]. W 2015 roku posługiwało się tym językiem ok. 13 000 osób (zamieszkując Tuvalu oraz Nową Zelandię)[3]. Jego znajomość zachowują migranci z Tuvalu mieszkający w Australii, Fidżi, Kiribati, na Wyspach Marshalla, Nauru i Stanach Zjednoczonych[4].
| Obszar |
Tuvalu oraz Fidżi, Kiribati, Nauru i Nowa Zelandia | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 13 000 | ||||
| Pismo/alfabet | |||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
| Status oficjalny | |||||
| język urzędowy | Tuvalu | ||||
| UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||||
| Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| ISO 639-2 | tvl | ||||
| ISO 639-3 | tvl | ||||
| IETF | tvl | ||||
| Glottolog | tuva1244 | ||||
| Ethnologue | tvl | ||||
| WALS | tvl | ||||
| SIL | ELL | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Zapisywany uproszczonym alfabetem łacińskim, podobnym do tego, w jakim zapisywany jest język kiribati. Alfabet składa się z pięciu samogłosek (a, e, i, o, u) oraz jedenastu spółgłosek (f, h, k, l, m, n, ng, p, s, t, v)[5].
Język tuvalu posiada aglutynacyjną gramatykę. Wszystkie słowa w języku tuvalu kończą się samogłoską[5].
Dzieli się na dwa główne dialekty: północny (używany na wyspach: Nanumea, Nanumaga, Niutao i Niulakita) oraz południowy (używany na wyspach: Vaitupu, Nukufetau, Funafuti i Nukulaelae). Dialekty te dzielą się na mniejsze subdialekty (każda wyspa ma swoją oddzielną gwarę). W pierwszej połowie XX wieku dominowały dialekty z wysp Vaitupu i Funafuti. Wypracowano także standard nazywany „gana māsani” (wspólny język)[4].
W języku tuvalu ukazało się niewiele książek. W 1977 roku rozpoczęto tłumaczenie Biblii na język tuvalu. Pracę nad przekładem zakończono w 1984 roku[4], a w 1987 publikacja ukazała się na rynku[2]. W roku 1999 opublikowano pierwszy podręcznik gramatyki języka tuvalu, a w 2001 roku również słownik tego języka[a]
Media rządowe wydają raz w miesiącu dwujęzyczną gazetę „Sikuleo o Tuvalu – Tuvalu Echo” (wcześniej „Tuvalu Echoes”) oraz nadają codziennie kilkugodzinne transmisje w języku angielskim i tuvalu[4].
Uwagi
edytuj- ↑ Pierwszy słownik, autorstwa Geoffreya Jacksona – członka Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy, został wydany przez władze australijskie jako dar dla ludności Tuvalu w roku 2001. W 1999 roku wspólnie z żoną opublikował też podręcznik do gramatyki tego języka. (Źródło)
Przypisy
edytuj- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 95, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- ↑ a b Raymond G. Gordon jr. (red.), Tuvaluan, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 15, Dallas: SIL International, 2005 [dostęp 2016-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
- ↑ Tuvalu Language Week kicks off today. Newshub, 2015-09-27. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Tuvaluan (Te 'gana Tūvalu). Omniglot. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
- ↑ a b Tuvalu Language. tuvaluislands.com. [dostęp 2016-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-14)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj
- Dane Ethnologue dla języka tuvalu (ang.).
- Gramatyka języka tuvalu. tuvaluislands.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-14)]. (ang.)