Kadamba

Kadamba
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	Neolamarckia
Gatunek	Kadamba
	Nazwa systematyczna
	Neolamarckia cadamba (Roxb.) Bosser; Bull. Mus. Natl. Hist. Nat., B, Adansonia 6:247. 1984
Synonimy
	Anthocephalus cadamba; Anthocephalus chinensis; Nauclea cadamba;
	Anthocephalus cadamba; Anthocephalus chinensis; Nauclea cadamba;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kadamba (Neolamarckia cadamba) – gatunek drzewa z rodziny marzanowatych. Powszechnie występuje na Subkontynencie Indyjskim, rośnie również w Azji Południowo-Wschodniej i południowej części Chin.

Nazwa edytuj

Nazwa związana jest z dynastią Kadamba, rządzącą na terenie współczesnego stanu Karnataka od IV do VI w.^[3]. Drzewo to było uważane za święte przez członków dynastii Kadamba^[4].

Liście i kwiaty

Kwiat

Owoc

Morfologia edytuj

Wysokie, szybkorosnące drzewo o rozłożystej koronie. Może osiągnąć 45 m wysokości. Liście owalne, błyszczące, przeciwległe, o długości do 30 cm. Kwiaty kuliste, żółte lub pomarańczowe^[5]^[6].

Zastosowanie edytuj

Owoce są jadalne.
Młode liście wykorzystuje się jako paszę dla bydła.
Drewno wykorzystuje się w meblarstwie i przemyśle papierniczym.
Daje dużo cienia, z tego względu jest jednym z drzew najczęściej sadzonych w tropikach przy ulicach. Doskonale nadaje się do ponownego zalesiania. Opadłe liście poprawiają właściwości gleby.
Z kory korzeni otrzymuje się żółty barwnik.
Kora wykazuje pewne właściwości lecznicze.

Znaczenie w hinduizmie edytuj

Drzewo kadamba jest wzmiankowane w szeregu starożytnych tekstów mitologicznych^[7]. Szczególnie jest związane z kultem Kryszny i Radhy. Przypisuje mu się moc silnego związywania kochanków^[8].
Na południu Indii wiąże się z kultem Dewi (Parwati)^[9]^[10],

lub Kadambarijamman^[11]^[12],.

W południowych Indiach jest czczone również jako siedziba bóstwa Murugan^[13].
Drzewo kadamba symbolizujące "Kadambavanam" (gaj kadamba) znajduje się na terenie świątyni Minakszi w Maduraju^[11]^[14].
Adi Śankara naucza, iż gaju takich drzew nipowych spoczywa w zaświatach śrićakry bogini Tripurasundari^[15]

Pełny Kadamba z dwiema połówkami

Radha i Kryszna

Zobacz też edytuj

Kult roślin w Indiach

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
↑ George M. Moraes (1931), The Kadamba Kula, A History of Ancient and Medieval Karnataka, Asian Educational Services, 1990, str. 10
↑ Kamat's Potpourri: The Deccan Plateau: The Kadambas [online], kamat.com [dostęp 2024-04-23] .
↑ http://www.agricultureinformation.com/forums/questions-answers/11926-anthocephalus-kadamba.html.- Horticulture/Suryanarmada, Agriculture Arbitration Consultant, Chennai, India.
↑ http://web.archive.org/web/*/http://www.geocities.com/vibhaskumar/plant_ism1.html – Dane Ministerstwa Środowiska
↑ https://web.archive.org/web/20130717195148/http://encyclopedia/ of mythical trees and deities
↑ https://web.archive.org/web/20110927125552/http://treetotem.com/mythhk.htm Encyklopedia mitycznych drzew
↑ Kadamba vriksh
↑ – Kryszna, Gopi i drzewo kadamba
↑ ^a ^b The Hindu : Metro Plus Madurai : Nature’s unsung heroes. [dostęp 2009-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-02)].
↑ http://www.khandro.net/nature_trees.htm – Kult drzew]
↑ The hypaethral temples. W: K.R Srinivasan: Temple of South India. Wyd. 9. New Delhi: National Book Trust, 2008, s. 7, seria: India – The Land and the People. ISBN 978-81-237-2251-1. (ang.).
↑ Tripura Sundari Ashtakam - The Hinduism Forum - IndiaDivine.org [online], www.indiadivine.org [dostęp 2017-11-24] (ang.).
↑ Fala Piękna. W: Anna Rucińska: Hymny Siankary. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 2006, s. 162. ISBN 83-7081-710-6.

Linki zewnętrzne edytuj

Mity indyjskie. treetotem.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-27)].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).

[3] George M. Moraes (1931), The Kadamba Kula, A History of Ancient and Medieval Karnataka, Asian Educational Services, 1990, str. 10

[4] Kamat's Potpourri: The Deccan Plateau: The Kadambas [online], kamat.com [dostęp 2024-04-23] .

[5] ttp://www.agricultureinformation.com/forums/questions-answers/11926-anthocephalus-kadamba.html.- Horticulture/Suryanarmada, Agriculture Arbitration Consultant, Chennai, India.

[6] ttp://web.archive.org/web/*/http://www.geocities.com/vibhaskumar/plant_ism1.html – Dane Ministerstwa Środowiska

[7] ttps://web.archive.org/web/20130717195148/http://encyclopedia/ of mythical trees and deities

[8] ttps://web.archive.org/web/20110927125552/http://treetotem.com/mythhk.htm Encyklopedia mitycznych drzew

[9] Kadamba vriksh

[10] – Kryszna, Gopi i drzewo kadamba

[autonazwa1-11] The Hindu : Metro Plus Madurai : Nature’s unsung heroes. [dostęp 2009-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-02)].

[12] ttp://www.khandro.net/nature_trees.htm – Kult drzew]

[13] The hypaethral temples. W: K.R Srinivasan: Temple of South India. Wyd. 9. New Delhi: National Book Trust, 2008, s. 7, seria: India – The Land and the People. ISBN 978-81-237-2251-1. (ang.).

[14] Tripura Sundari Ashtakam - The Hinduism Forum - IndiaDivine.org [online], www.indiadivine.org [dostęp 2017-11-24] (ang.).

[15] Fala Piękna. W: Anna Rucińska: Hymny Siankary. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 2006, s. 162. ISBN 83-7081-710-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]