Goryczkowce

Goryczkowce
	; Goryczka trojeściowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
	Nazwa systematyczna
	Gentianales Lindl.; Nix.Pl.:19 1833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczkowce (Gentianales Lindl.) – rząd roślin okrytonasiennych. Obejmuje 5 rodzin z 1118 rodzajami i ponad 19,8 tysiącami gatunków, z czego 611 rodzajów i ponad 13,1 tysięcy gatunków należy do rodziny marzanowatych Rubiaceae^[2]. Rośliny te występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, ale najbardziej zróżnicowane są w strefie równikowej^[3].

Adenium arabskie

Dawniej rząd był określany nazwą naukową Contortae i zwyczajową – „zwitne”. Obie nazwy utworzone były w nawiązaniu do charakterystycznej cechy tej grupy – zwinięcia (skręcenia) płatków korony w pąku kwiatowym (łac. contortae – zwinięte, skręcone)^[4].

MorfologiaEdytuj

Katarantus różowy

Pokrój: Rośliny zielne i drzewiaste o liściach naprzeciwległych^[3], zwykle połączonych w węźle linią okalającą łodygę^[2]. Nigdy nie pokryte włoskami gruczołowatymi^[2].
Kwiaty: Obupłciowe, 4- i 5-krotne, o koronie zrośniętej, często skręconej w pąku. Pręciki w jednym okółku. Słupek jest górny lub dolny, ale zawsze z dwóch owocolistków^[3]. Zalążki są liczne^[2].
Owoce: Torebki lub rozłupnie, rzadziej jagody, mieszki i pestkowce^[3]^[2]. Nasiona liczne^[2].

SystematykaEdytuj

Gentiana lawrencei

Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

Jeden z rzędów z grupy astrowych roślin okrytonasiennych.

←

dereniowce Cornales

wrzosowce Ericales

?

Icacinales

?

Vahliales

Metteniusales

gariowce Garryales

goryczkowce Gentianales

psiankowce Solanales

	ogórecznikowce Boraginales

	jasnotowce Lamiales

ostrokrzewowce Aquifoliales

astrowce Asterales

twardziczkowce Escalloniales

Bruniales

selerowce Apiales

	Paracryphiales

	szczeciowce Dipsacales

Podział na rodziny i relacje między nimi według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

goryczkowce

marzanowate Rubiaceae

	Gelsemiaceae

	loganiowate Loganiaceae

	goryczkowate Gentianaceae

	toinowate Apocynaceae

Podział na rodziny według systemu Reveala (1999)

Rodzina: Gelsemiaceae
Rodzina: Loganiaceae
Rodzina: Strychnaceae
Rodzina: Gentianaceae
Rodzina: Saccifoliaceae
Rodzina: Geniostomaceae
Rodzina: Plocospermataceae

Podział na rodziny według systemu Cronquista (1981)

Rodzina: Loganiaceae
Rodzina: Retziaceae
Rodzina: Gentianaceae
Rodzina: Saccifoliaceae
Rodzina: Apocynaceae
Rodzina: Asclepiadaceae

PrzypisyEdytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 404-405. ISBN 978-83-01-13945-2.
↑ Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 1049. ISBN 83-214-1305-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[szwey-3] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 404-405. ISBN 978-83-01-13945-2.

[slownik-4] Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 1049. ISBN 83-214-1305-6.

[2]

[3]

[1]

[4]