Kajetan Stefanowicz (malarz)
Kajetan Stefanowicz ps. „Soplica” (ur. 12 lipca 1886 w Drohobyczu, zm. 20 września 1920 w Rohaczowie) – żołnierz Legionów Polskich, podporucznik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, artysta malarz, przedstawiciel lwowskiej secesji.
| |
 podporucznik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 lipca 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 września 1920 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1915–1920 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Ułanów Legionów Polskich |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Urodził się 12 lipca 1886 w Drohobyczu, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Antoniego (1858–1920, artysty malarza, pedagoga, i Marii z Krzysztofowiczów, która była pochodzenia ormiańskiego. Jego siostrą była Emilia (1885–1938), po mężu Polak, działaczka społeczna, radna Lwowa[1]. Jego dziadek, także Kajetan Stefanowicz, właściciel ziemski i polityk, prezydent krajowej Rady kultury w Księstwie Bukowiny 5 lipca 1914 został odznaczony austro-węgierskim Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa[2].
Podstaw rysunku i malarstwa uczył go ojciec. Studiował na ASP w Krakowie u prof. Józefa Pankiewicza i prof. Józefa Mehoffera, a następnie w Akademie der Bildenden Künste w Monachium u prof. Otto Seitza i w École Nationale des Arts Décoratifs w Paryżu w pracowni prof. Ferdinanda Humberta.
Wybił się głównie jako ilustrator. W twórczości artystycznej sięgał do bajek i życia Wschodu. Rysował ilustracje dla Książnicy Polskiej (np. kompozycja figuralna „Do Opery”), plakaty, projektował damskie stroje. Zaprojektował między innymi wystrój malarski siedziby Towarzystwa Kredytowego we Lwowie. Był współzałożycielem poświęconego polskiej twórczości artystycznej czasopisma „Wianki”.
20 lutego 1915 roku wstąpił do Legionu Wschodniego we Lwowie – do ułanów Beliny. Przyjął przydomek „Soplica” i przeszedł całą kampanię legionową. W 1918 roku brał udział w obronie Lwowa. W wojnie bolszewickiej 1919–1920 brał udział w zdobywaniu Wilna, walkach pod Koziatyniem, Chyrowem, Samborem, szarży na Kostoreń i zdobywaniu Przemyśla. Zginął śmiercią bohaterską 20 września 1920 roku w Rohaczowie nad Słuczą (Wołyń), tuż przed zawarciem rozejmu. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa. 9 listopada 1920 „w uznaniu zasług okupionych bohaterską śmiercią na polu walki” został mianowany rotmistrzem[3].
Kajetan Stefanowicz jest autorem projektu Odznaki 1 pułku ułanów i wybitnego dzieła sztuki legionowej „Pieśń Legionisty w rysunkach Kajetana Stefanowicza – podoficera 1 Pułku Legionów Polskich”. 16 dzieł Kajetana Stefanowicza znajduje się w Lwowskiej Galerii Sztuki, a także w Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Historycznym we Wrocławiu i Elblągu, kilka w zbiorach prywatnych.
Jego imieniem 21 marca 2012 nazwano jedną z ulic Krakowa.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie 30 czerwca 1921[4]
- Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 9 listopada 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[5]
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Obrony Lwowa
- Odznaka „Za wierną służbę”
Przypisy edytuj
- ↑ Emilia Polak – profil w bazie Wiki Ormianie. wiki.ormianie.pl. [dostęp 2016-06-09].
- ↑ Gazeta Lwowska. 1914, nr 159. Część urzędowa – Jagiellonian Digital Library [online], jbc.bj.uj.edu.pl [dostęp 2019-12-30].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 24 listopada 1920 roku, s. 1227.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 16 lipca 1921 roku, s. 1146.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
Linki zewnętrzne edytuj
- Żołnierze Niepodległości : Stefanowicz Kajetan, ps. „Soplica”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2021-04-26].
- Galeria obrazów Kajetana Stefanowicza – fragment zbiorów „wirtualnego muzeum secesji”.
- Kajetan Stefanowicz w bibliotece Polona