Kalniszka[1] (Phimodera) – rodzaj pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny żółwinkowatych. Obejmuje 29 opisanych gatunków.

Kalniszka
Phimodera
Germar, 1839
Ilustracja
Kalniszka guzkonóg
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Nadrodzina

tarczówki

Rodzina

żółwinkowate

Podrodzina

Odontotarsinae

Plemię

Phimoderini

Rodzaj

kalniszka

Typ nomenklatoryczny

Podops galgulinus Herrich-Schaeffer, 1837 (= Tetyra humeralis Dalman, 1823)

Synonimy
  • Phymatodera Kolenati, 1846

Morfologia

edytuj

Pluskwiaki te mają ciało w zarysie krótkie i stosunkowo szerokie. W ubarwieniu występuje zwykle szarobrązowe, brązowoczarne lub czarne tło oraz jasne i ciemne, nieregularnie rozmieszczone plamki i pręgi. Oskórek pokryty jest gęstym punktowaniem oraz słabo zaznaczonym, krótkim, szarym owłosieniem. Głowa ma obrys czworokątny z silnie wystającymi ku bokom, umieszczonymi na szypułkach oczami złożonymi. Nadustek jest wyraźnie ku górze wyniesiony. Tułów ma szeroką, zakrywającą niemal cały odwłok tarczkę. Listewki brzeżne odwłoka mają w tylno-bocznych narożach segmentów widoczne z góry, odstające guzki[2][3].

Ekologia i występowanie

edytuj

Owady te wiodą skryty tryb życia. Bytują pod kamieniami, fragmentami roślin oraz zagrzebane w piaszczystym podłożu. Są fitofagami ssącymi. Żerują na korzeniach roślin oraz spadłych na glebę nasionach[2][3].

Rodzaj ma zasięg holarktyczny. Najliczniej reprezentowany jest w krainie palearktycznej, gdzie występują 24 jego gatunki. Spośród nich w Polsce stwierdzono trzy (zobacz: żółwinkowate Polski)[2][3].

Taksonomia

edytuj

Takson ten wprowadzony został w 1839 roku przez Ernsta Friedricha Germara[4]. W 1904 roku Henri Schouteden wyznaczył jego gatunkiem typowym Podops galgulinus[5], będącego młodszym synonimem Tetyra humeralis, opisanej w 1823 roku przez Johana Wilhelma Dalmana[6].

Do rodzaju tego należy 29 opisanych gatunków[7]:

Przypisy

edytuj
  1. Phimodera humeralis – Kalniszka guzkonóg. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-06-07].
  2. a b c Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2012.
  3. a b c Jerzy Adrian Lis, Barbara Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 13: Puklicowate – Acanthosomatidae, żółwinkowate – Scutelleridae. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1998.
  4. E.F. Germar. Beiträge zu einer Monographie der Schildwanzen. „Zeitschrift für die Entomologie”. 1, s. 1-146, 1839. 
  5. H. Schouteden, Heteroptera. Fam. Pentatomidae. Subfam. Scutellerinae, [w:] P. Wytsman (red.), Genera Insectorum, t. 24, Bruxelles: Wytsman, 1904, 1-98 (84).
  6. J.W. Dalman: Analecta Entomologica. Holmiae: Lindh, 1823, s. 1-104.
  7. genus Phimodera Germar, 1839. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2022-06-07].