Kolcosił drzewiasty

Kolcosił drzewiasty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	araliowate
Rodzaj	Kalopanax
Gatunek	kolcosił drzewiasty
	Nazwa systematyczna
	Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz.; Bot. Mag. (Tokyo) 39: 306 (1925)
Synonimy
	Acanthopanax septemlobus (Thunb.) Koidz. ex Rehder; Eleutherococcus septemlobus (Thunb.) Mabb.; Acer septemlobum Thunb.; Kalopanax pictus (Thunb.) Nakai;
	Acanthopanax septemlobus (Thunb.) Koidz. ex Rehder; Eleutherococcus septemlobus (Thunb.) Mabb.; Acer septemlobum Thunb.; Kalopanax pictus (Thunb.) Nakai;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kolcosił drzewiasty (Kalopanax septemlobus) – gatunek z rodziny araliowatych z monotypowego rodzaju Kalopanax. Występuje we wschodniej Azji: na Sachalinie, w Kraju Nadmorskim, na Wyspach Japońskich, na Półwyspie Koreańskim, w północno-wschodnich, wschodnich i południowo-wschodnich Chinach^[3]^[5]. Rośnie w lasach od poziomu morza po 2500 m n.p.m.^[5] Kwitnie od czerwca do sierpnia^[5], kwiaty zapylane są przez owady^[4].

Gatunek uprawiany jest jako drzewo ozdobne^[4]^[6]. Dobrze rośnie w cieniu, wymaga miejsc osłoniętych. Bywa uprawiany także w Polsce^[7]. Wykorzystywany jest także jako źródło drewna^[6].

Morfologia edytuj

Pokrój: Drzewa osiągające do 30^[5]–31^[4] m wysokości, o pniu do 1 m średnicy^[5]. Pokrój ma nieregularny^[8]. Pędy ma grube, sztywne i kolczaste^[8]^[4]. Kora ciemnoszara, z kolcami. Pąki do 4 cm długości^[8].
Liście: Skrętoległe, sezonowe, z długimi ogonkami nagimi, do 50 cm długości^[4]. Blaszki w ogólnym zarysie zaokrąglone, zwykle do 25 cm średnicy, z 5–7 trójkątniejajowatymi, zaostrzonymi klapami^[5]. U nasady sercowato wycięte, zaokrąglone lub ucięte^[5], na brzegu z drobnymi, haczykowatymi ząbkami^[8]. Początkowo ciemnoczerwone^[8] i od spodu owłosione, później nagie, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jasnozielone^[5], opadają jesienią nieprzebarwione^[8].
Kwiaty: Drobne, zebrane w baldachy o średnicy 2–2,5 cm, a te z kolei w złożone baldachy osiągające zwykle ok. 30 cm średnicy. Szypuły kwiatostanu mają 2–6 cm długości^[5]. Rąbek kielicha ma 5 płytkich ząbków. Płatki korony w liczbie 5, są rozpostarte^[4], białe lub zielonkawożółte^[5]. Pręcików jest 5. Zalążnia jest dolna, dwukomorowa, zwieńczona pojedynczą, rozwidloną szyjką słupka^[4].
Owoce: Kulistawe, czarnoniebieskie po dojrzeniu pestkowce o średnicy do 5 mm, zawierające dwa spłaszczone nasiona^[5]^[4]. Owoce wiszą na drzewach do zimy^[8].

Pień
Pąk
Liście
Owoce

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzaj należący do podrodziny Aralioideae z rodziny araliowatych (Araliaceae)^[2]. Gatunek jest bardzo różnie ujmowany – jako przynależący do szeroko ujmowanych rodzajów kolcosił Acanthopanax lub eleuterokok Eleutherococcus^[6].

W obrębie gatunku wyróżniany jest obok podgatunku nominatywnego także subsp. lutchuensis (Nakai) H.Ohashi. Wyróżniane też bywają odmiany różniące się budową liści (var. septemlobus, var. magnificus^[5], var. maximowiczii^[8]), ale ze względu na mało czytelne różnice i występowanie form pośrednich zasadność ich wyróżniania jest kwestionowana^[5]^[8].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-09] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-09].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 378. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Kalopanax septemlobus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-03-09].
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 326, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 461. ISBN 83-01-13434-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ OwenO. Johnson OwenO., Drzewa: przewodnik Collinsa, Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 424, ISBN 978-83-7073-643-9, OCLC 750566633 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-09] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-09] (ang.).

[powo-3] Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-09].

[philips-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 378. ISBN 0-333-73003-8.

[gat_china-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Kalopanax septemlobus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-03-09].

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 326, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[Hrynkiewicz-Sudnik-2001-7] Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 461. ISBN 83-01-13434-8.

[collins-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ OwenO. Johnson OwenO., Drzewa: przewodnik Collinsa, Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 424, ISBN 978-83-7073-643-9, OCLC 750566633 .

[3]

[5]

[4]

[1]

[2]

[6]

[7]

[8]