Kamienica pod Gutenbergiem w Łodzi
Kamienica pod Gutenbergiem – zabytkowa kamienica znajdująca się w Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej 86, należąca pierwotnie do Jana Petersilge[2].
| ||
 nr rej. A/71 z 20.01.1971[1] | ||
_ID_613240.jpg) Kamienica pod Gutenbergiem (2017) | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Łódź | |
| Adres | Piotrkowska 86 | |
| Styl architektoniczny | eklektyzm | |
| Architekt | Kazimierz Pomian-Sokołowski i Franciszek Chełmiński | |
| Ukończenie budowy | 1896 | |
| Pierwszy właściciel | Jan Petersilge | |
Położenie na mapie Łodzi  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | ||
 51°46′00,4″N 19°27′25,3″E/51,766778 19,457028
| ||
HistoriaEdytuj
15 grudnia 1893 parcelę wraz z istniejącymi na niej dotychczas budynkami odkupił Jan Petersilge i przystąpił do budowy frontowej kamienicy.
Kamienica została zbudowana w 1896 r.[3] według projektu architektów – Kazimierza Pomian-Sokołowskiego i Franciszka Chełmińskiego.
W budynku tym przed I wojną światową mieściły się lokal Kompanii Singer, elegancka restauracja „Louvre”, klinika oraz szkoła dentystyczna, a także redakcja najstarszej łódzkiej gazety „Lodzer Zeitung” (od 1897 r.[3]). W styczniu 1915 r. redakcję zamknęły niemieckie władze okupacyjne[4]. Zastąpiono ją drukowaną przy ul. Piotrkowskiej 85 gazetą „Deutsche Lodzer Zeitung”, która ukazywała się do 1918 r. Natomiast w tym samym budynku od 30 grudnia 1915 r. działała redakcja „Godziny Polskiej”, ze względu na proniemieckie sympatie nazywanej „Gadziną Polską”[5]. W okresie międzywojennym znajdowała się tutaj siedziba Stronnictwa Narodowego. W czasie bitwy nad Bzurą w kamienicy ulokowano sztab 8 Armii niemieckiej[6]. W latach 1972–1973 w piwnicy Klub Związku Polskich Artystów Plastyków działała Galeria Adres[7].
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/71 z 20.01.1971[1].
ArchitekturaEdytuj
Budynek ma eklektyczną elewację – łączy elementy neogotyku, neorenesansu, baroku i secesji. Jest bogato ornamentowana (liście, kwiaty, amorki, maszkarony, wieńce). W fasadzie dominującym jest środkowy wykusz ze szczytem ozdobionym wolutami. W części środkowej, w niszy, umieszczony został posąg Jana Gutenberga, pomiędzy oknami zaś znajdują się medaliony z portretami wynalazców drukarskich[3].
Kamienicę tę w latach 70. XX w. w konkursie Dziennika Łódzkiego uznano za najpiękniejszą łódzką kamienicę, jednak z biegiem lat niszczała, również na skutek nieudolnie prowadzonych prac remontowych[8]. W 2011 ukończono generalny remont elewacji kamienicy, przywracając jej pierwotny blask. Podczas prowadzonych prac konserwatorskich odkryto namalowane na frontonie girlandy z dyniami, słonecznikami, winogronami i innymi owocami oraz kwiatami. Podczas remontu przywrócono również inne elementy, takie jak metalowe smoki i rośliny, a także balustrady z kutego żelaza[8][9].
GaleriaEdytuj
Brama kamienicy w latach 60. XX wieku, fot. Ignacy Płażewski
Widok z roku 2010
Jeden z czterech smoków zamontowanych na fasadzie kamienicy po remoncie w 2011 roku
Jeden z czterech smoków zamontowanych na fasadzie kamienicy po remoncie w 2011 roku
Posąg Gutenberga
Detal – herb
Zbliżenie na centralną część fasady
Ornament roślinny po lewej stronie fasady
Ujęcie fasady wykonane z bramy naprzeciw
Detal – balkon po lewej stronie fasady
Okna frontowe kamienicy. W odbiciu widoczna kamienica przy ul. Piotrkowskiej 83
Okno znajdujące się na klatce schodowej, widoczne od strony podwórza kamienicy
Tablica upamiętniająca funkcjonującą w okresie międzywojennym siedzibę Stronnictwa Narodowego
Tablica upamiętniająca działającą w latach 1972–1973 w piwnicy Klub Związku Polskich Artystów Plastyków galerię „adres”
Podświetlenie w trakcie Light Move Festival 2012
.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie. 2020-09-30. [dostęp 2020-02-07].
- ↑ Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-4-3.
- ↑ a b c Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 196, ISBN 978-83-939822-4-0.
- ↑ Bonisławski 2014 ↓, s. 79.
- ↑ Bonisławski 2014 ↓, s. 80.
- ↑ Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2009, s. 402. ISBN 978-83-240-1214-5.
- ↑ Ewa Partum; Dokumentacja Galerii Adres. W: Filmoteka Muzeum [on-line]. artmuseum.pl. [dostęp 2017-02-09].
- ↑ a b Wiesław Pierzchała: Łódź: girlandy na kamienicy Pod Gutenbergiem (pol.). Dziennik Łódzki, 2011-03-20. [dostęp 2011-11-27].
- ↑ Aleksandra Hac: Najpiękniejszy dom przy Pietrynie jeszcze okazalszy (pol.). Gazeta.pl Łódź, 2011-04-20. [dostęp 2011-11-18].
BibliografiaEdytuj
- Ryszard Bonisławski: Wielka Wojna 1914-1918. Łódź i okolice na fotografiach Michała Daszewskiego. Łódź: 2014. ISBN 978-83-928867-8-5.