Kamienieccy herbu Pilawa

polski ród magnacki

Kamienieccypolski ród magnacki herbu Pilawa, wywodzący się od podkanclerza koronnego Klemensa Moskarzewskiego (później Kamienieckiego). Za zasługi wobec kraju otrzymał on od króla Władysława Jagiełły zamek w Odrzykoniu, okoliczne wsie, a w 1390 r. starostwo dobczyckie – miasto i zamek, oraz 12 wsi i Rębielice Królewskie koło Wielunia. Szczyt potęgi rodu przypadał na wiek XV i XVI, kiedy to jego członkowie obejmowali najważniejsze stanowiska w Rzeczypospolitej. Siedzibą rodową Kamienieckich był zamek w Odrzykoniu, wokół którego rozciągało się ich latyfundium.

Kamienieccy działali na scenie politycznej od 1399 roku, kiedy to Klemens Moskarzewski (Kamieniecki) objął funkcję podkanclerzego koronnego. Od tej pory odgrywali oni znaczącą rolę w I Rzeczypospolitej, obejmując stanowiska urzędnicze. Szczyt potęgi rodu przypada na lata życia Mikołaja Kamienieckiego, który został pierwszym hetmanem wielkim koronnym w historii Polski. Uczestniczył on w wielu wyprawach orężnych, m.in. w 1494 – brał udział w bitwie z Tatarami, a w 1506 wkroczył do Mołdawii i rozbił pod Czerniowcami oddział perkułaba Kopacza. W 1509 spustoszył część Hospodarstwa Mołdawskiego, 2 tygodnie bezskutecznie oblegał Jassy, a 4 października 1509 w drodze powrotnej ponownie zwyciężył wojska hospodara (znów dowodzone przez Kopacza) w bitwie pod Chocimiem. 28 kwietnia 1512 wraz z Konstantym Ostrogskim (hetmanem wielkim litewskim) pokonał Tatarów w bitwie pod Łopusznem (zwanej bitwą pod Wiśniowcem), mając do dyspozycji 5000 kawalerii, wyciął w pień 24 tysiące Tatarów, odbijając przy tym kilkanaście tysięcy osób wziętych w jasyr. Nigdy nie przegrał żadnej bitwy. Został pochowany w katedrze wawelskiej pośród innych ważnych osobistości.

Po roku 1560 rola Kamienieckich zmalała.

Przedstawiciele rodu

edytuj
  • Klemens Moskarzewski (zm. 1408) – podkanclerzy koronny, kasztelan sanocki (również kamieniecki i wiślicki), starosta sanocki, starosta krakowski
  • Marcin Kamieniecki (zm. 1439) – polski rycerz i polski szlachcic, właściciel i obrońca Zamku kamienieckiego, Zamku w Dobczycach i 16 wsi
  • Piotr Kamieniecki (1410–1447) – starosta dobczycki
  • Henryk Andreas Kamieniecki (1430–1488) – kasztelan sanocki, senator, asesor sanocki, właściciel Zamku Kamienieckiego w Odrzykoniu
  • Jadwiga Kamieniecka z Sienieńskich (ur. ok. 1500–1558) z Oleska, herbu Dębno – hetmanowa i kasztelanowa lwowska
  • Henryk Kamieniecki (zm. 1494) – starosta bełski
  • Mikołaj Kamieniecki (1460–1515) – hetman wielki koronny, wojewoda krakowski, wojewoda sandomierski, kasztelan sandomierski, starosta generalny krakowski, starosta bełski, starosta sanocki
  • Mikołaj Kamieniecki (ur. 1490)
  • Marcin Kamieniecki (ok. 1470–1530) – hetman polny koronny, dworzanin królewski Zygmunta Starego, podkomorzy sanocki, wojewoda podolski, kasztelan lwowski
  • Jan Kamieniecki (ok. 1463–1513) – hetman polny koronny, dworzanin króla Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka, rotmistrz rubieży wschodnich, jeden z najdzielniejszych dowódców broniących rubieży wschodnich Polski, starosta bełski, buski, chełmski, horodelski, kasztelan lwowski
  • Jan Kamieniecki (1524–1560) – rotmistrz obrony potocznej, wojewoda podolski
  • Barbara Mniszech z Kamienieckich (zm. ok. 1569) – starościna sokalska i łukowska
  • Mikołaj Kamieniecki (ur. 1600)
  • Ludwik Kamieniecki (1758–1816) – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego, zaufany, bliski współpracownik i towarzysz walk ks. Józefa Poniatowskiego
  • Jan Kazimierz Kamieniecki (1785–ok. 1833) – pułkownik napoleoński, adiutant księcia Józefa Poniatowskiego
  • Dominik Kamieniecki – podczaszy latyczowski, cześnik latyczowski, deputat na Trybunał Koronny, poseł podolski, komisarz skarbu koronnego, komisarz wojskowy Księstwa Warszawskiego
  • Witold Kamieniecki (1883–1964) – polski historyk, dyplomata, senator RP, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, ministrem pełnomocny RP na Łotwie, zasiadał w Sejmie Ustawodawczym, był członkiem Narodowego Zjednoczenia Ludowego

Bibliografia

edytuj
  • Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 9. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1906, s. 178–185.
  • Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy. / Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 230.
  • Stanisław Gawęda, Rozwój Latyfundium Kamienieckich... s. 69-70, [w:] Krosno – studia z dziejów miasta i regionu, T. III, red. Stanisław Cynarski. Kraków 1995.
  • J. Frazik, T. Holcerowa: Wstępne badania nad Zamkiem w Odrzykoniu [w:] Biuletyn Historii Sztuki R. 28 nr 1 Warszawa 1966.
  • Z. Gil: Z dziejów odrzykońskiego zamku "Kamieniec". Krosno 2003.
  • M. Michałowicz - Kubal: Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Targowiska 2006, s. 88–89.