Kanczyl srebrnogrzbiety
Kanczyl srebrnogrzbiety[4] (Tragulus versicolor) – gatunek endemicznego ssaka z rodziny kanczylowatych (Tragulidae), występujący w Wietnamie. Według IUCN dane są niewystarczające do określenia statusu zagrożenia.
| Tragulus versicolor[1] | |
| O. Thomas, 1910[2] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kanczyl srebrnogrzbiety |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 brak danych
| |
| Zasięg występowania | |
| |
Zasięg występowania edytuj
Kanczyl srebrnogrzbiety występuje w naturze w Wietnamie: okaz typowy pochodził z okolic miasta Nha Trang, okaz z 1990 roku został zabity przez myśliwych w pobliżu rzeki Tra (dopływ rzeki Ba) wokół Dak Rong i Buon Luoi, około 20 km na północ od Kan Nack (prowincja Gia Lai), natomiast obserwacja z 2019 roku miała miejsce w Prowincji Khánh Hòa[3][5][6][7]. Rzeczywisty zasięg tego gatunku jest nieznany, ponieważ wiedza o nim jest bardzo niewielka[3]. Być może występuje również w sąsiadującymi z Wietnamem Kambodży i Laosie[5].
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1910 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Thomas wskazał „Nhatrang, Annam” w Wietnamie[2]. Holotypem był młody samiec z kolekcji dr. J. Vassala[2].
Dawniej uważano T. versicolor za gatunek konspecyficzny z T. napu, jednak badania Meijaarda i Grovesa z 2004 roku[8] wykazały, że takson ten pod względem morfologicznym różni się wyraźnie od T. napu i razem tworzą grupę dobrze odróżniającą się od wszystkich innych gatunków z rodzaju Tragulus[3].
Etymologia edytuj
Morfologia edytuj
Długość ciała 40 cm, długość ogona 5 cm, długość tylnej stopy 11 cm, długość ucha 3,5 cm; masa ciała 1,7 kg (wszystkie pomiary pochodzą od jednego okazu)[5]. Górne części T. versicolor mają charakterystyczny wygląd czapraka lub derki. Sierść na grzbiecie jest jednolicie szaro-srebrna i stosunkowo gęsta; końcówki włosów są wyraźnie białe. Obszar szyi i ramion, który ma dość jednolity kolor, jest wyraźnie oddzielony od grzbietu posiadając bardziej brązowawe i mniej gęste futro. Boki szyi mają nieco inny wzór struktury sierści. Futro na szyi wydaje się mieć szorstki, mniej kolczasty wygląd w porównaniu do spokrewnionego T. kanchil. Te szorstkie włosy były jedną z cech użytych podczas opisywania gatunku przez Thomasa. T. versicolor nie posiada ciemnych linii ciągnących się od oka do nosa. Biały obszar dolnej części ciała u T. versicolor przebiega nieprzerwanie od podbródka w kierunku pachwiny i nie jest przerwany poprzecznym, brązowawym kołnierzem pod gardłem, w przeciwieństwie do większości gatunków z rodzaju Tragulus. Ponadto, po bokach i pośrodku brzucha nie ma ciemniejszych oznaczeń, które są charakterystyczne dla T. kanchil w Wietnamie. Czaszka T. versicolor jest znacznie mniejsza niż u wszystkich innych gatunków z rodzaju Tragulus, ale jest stosunkowo szeroka, z szerokimi wybrzuszeniami i bardzo długim nosem. W porównaniu do T. napu i T kanchil duże puszki słuchowe są znacznie bardziej zaokrąglone i napompowane. Wzór zębowy: I C P M (x2) = 34[5].
Ekologia edytuj
Nic nie wiadomo na temat siedlisk, rozrodu, aktywności oraz organizacji społecznych T. versicolor[5]. Okaz z 1990 roku został upolowany na wysokości 500 m n.p.m.[3].
Status zagrożenia i ochrona edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii DD (ang. data deficient „niedostatecznie rozpoznany”)[3]. Po 1990 roku uważany za gatunek wymarły, zaobserwowany ponownie w listopadzie 2019 roku. Zagrożony wyginięciem z powodu wycinki lasów tropikalnych i przez szybki rozwój wietnamskiego przemysłu[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Tragulus versicolor, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d O. Thomas. Three new Asiatic Mammals. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 8, s. 535–536, 1910. (ang.).
- ↑ a b c d e f g R. Timmins, J.W. Duckworth, E. Meijaard, Tragulus versicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-11-12] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 170. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e E. Meijaard: Family Tragulidae (Chevrotains). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 330. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Tragulus versicolor. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-11-12].
- ↑ A. Nguyen, V.B. Tran, D.M. Hoang, T.A.M. Nguyen, D.T. Nguyen, V.T. Tran, B. Long, E. Meijaard, J. Holland, A. Wilting & A. Tilker. Camera-trap evidence that the silver-backed chevrotain Tragulus versicolor remains in the wild in Vietnam. „Nature Ecology and Evolution”, 2019. DOI: 10.1038/s41559-019-1027-7. (ang.).
- ↑ E. Meijaard & C. Groves. A taxonomic revision of the Tragulus mouse-deer (Artiodactyla). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 140 (1), s. 63–102, 2004. (ang.).
- ↑ Maschio: definizioni, etimologia e citazioni nel Vocabolario Treccani [online], www.treccani.it [dostęp 2020-11-06].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 685, 1904. (ang.).
- ↑ versicolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-28] (ang.).
- ↑ William Whitaker's Words [online], archives.nd.edu [dostęp 2020-11-06].