Centralny cewnik żylny
Kaniula centralna – cewnik wprowadzony przez naczynie krwionośne do dużej centralnej żyły. Najczęściej cewnik umieszczany jest w żyle głównej górnej z dostępu poprzez żyłę szyjną wewnętrzną albo żyłę podobojczykową. Możliwe jest też wprowadzenie cewnika do żyły głównej dolnej poprzez żyłę udową.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Diagram_showing_a_central_line_CRUK_059_pl.svg/250px-Diagram_showing_a_central_line_CRUK_059_pl.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Central_line_equipment.jpg/250px-Central_line_equipment.jpg)
Możliwe jest też wprowadzenie cewnika do żyły głównej górnej poprzez bardziej obwodowe naczynie żylne, np.żyłę odpromieniową, żyłę odłokciową albo żyłę ramienną i nosi nazwę cewnik centralny wprowadzony obwodowo (peripherally inserted central catheter, PICC).
W odróżnieniu od zwykłego wenflonu, który wymaga usunięcia po kilku dniach, kaniula centralna może pozostawać w żyle kilka tygodni, a nawet miesięcy, co jest przydatne przy długotrwałej konieczności podawania płynów i leków dożylnych, zwykle na oddziałach intensywnej terapii, oddziałach hematologii lub oddziałach onkologii. Możliwe jest też pobieranie z kaniuli centralnej próbek krwi do badań.
Wskazania do założenia kaniuli centralnej
edytujWskazania są następujące[1][2][3]:
- brak możliwości kaniulacji żył obwodowych
- podawanie środków o osmolalności powyżej 700 mOsm/kg H2O
- podawanie środków obkurczających naczynia
- podawanie środków drażniących naczynia krwionośne (np. leki buforujące, cytostatyki)
- przewidywana długotrwała terapia dożylna
- konieczność agresywnej płynoterapii
- pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego
- pomiar parametrów hemodynamicznych poprzez cewnik Swana-Ganza – jako śluza naczyniowa
- konieczność stymulacji serca elektrodą endokawitarną – jako śluza naczyniowa
- jako dostęp naczyniowy w zabiegach dializy, plazmaferezy, separacji komórek krwiotwórczych
- wstrząs hipowolemiczny
- wstrząs kardiogenny
- stan po reanimacji
- bezpieczny dostęp do żyły czczej górnej dla pełnego żywienia pozajelitowego
Powikłania w trakcie zakładania kaniuli centralnej
edytuj- powstanie odmy opłucnowej
- powstanie odmy podskórnej
- pojawienie się płynu w jamie opłucnowej
- zator powietrzny
- nakłucie tętnicy
- krwiak
- krwotok (zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami układu krzepnięcia)
- nakłucie przewodu piersiowego
- uszkodzenie nerwu lub splotu nerwowego w pobliżu miejsca zakładania wkłucia
- uszkodzenie ściany naczynia (np. rozwarstwienie)
- uszkodzenie ściany serca
- tamponada serca
- zaburzenia rytmu serca
- nieprawidłowe umiejscowienie kaniuli
Powikłania w trakcie utrzymywania kaniuli centralnej
edytuj- zakażenie skóry w okolicy wprowadzenia kaniuli (cewnika)
- zakrzepica w żyle centralnej
- kolonizacja bakteryjna cewnika wewnątrz naczynia z możliwym rozwojem infekcji ogólnoustrojowej
- zator powietrzny
- zainfekowanie zewnętrznej części cewnika
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Zbigniew Rybicki: Intensywna Terapia. Gdańsk: Novus Orbis, 1994, s. 147-157. ISBN 83-855560-24-6.
- ↑ Paul L. Marino: Intensywna Terapia. Andrzej Kübler (red.). Wrocław: Urban&Partner, 2001, s. 51-74. ISBN 83-87944-42-4.
- ↑ Reinhard Larsen: Anestezjologia. Andrzej Kübler (red.). Wrocław: Urban&Partner, 1996, s. 309-318. ISBN 83-85842-41-1.