Hematologia (od gr. haima „krew”) – priorytetowa dziedzina kliniczna medycyny[1] zajmująca się diagnostyką i leczeniem nowotworowych i nienowotworowych chorób krwi i układu krwiotwórczego, a także zaburzeń krwi występujących w pierwotnych schorzeniach innych narządów[2]; również dziedzina naukowa zajmująca się badaniami krwi i układu krwiotwórczego w stanach zdrowia i choroby[3]. W Polsce konsultantem krajowym hematologii od 25 marca 2019 jest prof. dr hab. n. med. Ewa Lech-Marańda[4].

Hematologia wyodrębniła się w 2. połowie XX wieku, co było związane z rozwojem wiedzy o krwi i narządach krwiotwórczych. W miarę poszerzania wiedzy na temat poszczególnych zagadnień hematologicznych nastąpiła dalsza specjalizacja. Powstała transfuzjologia, zajmująca się przetaczaniem krwi i preparatów krwiopochodnych, a także immunologia oraz serologia zajmujące się odpornością i schorzeniami z nią związanymi. Następuje stały postęp w hematologii związany z rozwojem nauk podstawowych i prowadzeniem badań klinicznych, szczególnie z zakresu immunologii, biochemii i medycyny molekularnej.

Historia

edytuj

Ważne odkrycia w historii hematologii:

Data Wydarzenie Badacz
1642 odkrycie erytrocytów Antonie van Leeuwenhoek
1842 odkrycie trombocytów Alexandre Donne
1901 odkrycie grup krwi Karl Landsteiner
1910 pierwszy opis anemii sierpowatej
1925 pierwszy opis talasemii Thomas Cooley[5]
1938 opis niedokrwistości Diamonda i Blackfana
1945 odczyn antyglobulinowy Coombsa
1945 użycie krioprecypitatu do leczenia hemofilii
1961 zastosowanie koncentratów płytkowych do leczenia krwawień w małopłytkowościach
1972 zastosowanie aferezy do ekstrakcji składnika komórkowego krwi
lata 90. XX wieku upowszechnienie rekombinowanych ludzkich czynników krzepnięcia
lata 90. XX wieku zastosowanie czynników wzrostowych w hematologii

Przypisy

edytuj
  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2022 r. w sprawie określenia priorytetowych dziedzin medycyny (Dz.U. z 2022 r. poz. 2814)
  2. Program specjalizacji w dziedzinie HEMATOLOGII (moduł podstawowy i moduł specjalistyczny) dla lekarzy nieposiadających odpowiedniej specjalizacji II stopnia lub tytułu specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, 2018-11-13. [dostęp 2021-05-26].
  3. Hematologia. W: Wielka Encyklopedia Medyczna. Enrico Cravetto (red.). T. 7: gab–her. Warszawa: Planeta DeAgostini, 2011, s. 363. ISBN 978-83-268-0307-9.
  4. Konsultanci krajowi. Ministerstwo Zdrowia. [dostęp 2021-05-26].
  5. Paweł Turowski, Małgorzata Uhrynowska, Ewa Brojer. Talasemie — patofizjologia, podstawy molekularne i diagnostyka. „Hematologia”. t. 4 nr 3., s. 240, 2013. ISSN 2081-0768. (pol.). 

Linki zewnętrzne

edytuj