Katastrofa lotu British European Airways 609

Katastrofa lotu British European Airways 609 – katastrofa samolotu Airspeed AS.57 Ambassador 2 linii British European Airways na lotnisku München-Riem w Monachium, która miała miejsce 6 lutego 1958. Zginęły 23 osoby (w tym 8 piłkarzy Manchesteru United).

Katastrofa lotu British European Airways 609

Airspeed AS.57 Ambassador 2
Państwo	RFN
Miejsce	Monachium
Data	6 lutego 1958
Godzina	16:03 czasu lokalnego 16:03 czasu polskiego
Rodzaj	Zderzenie z budynkiem
Przyczyna	Błoto pośniegowe na pasie startowym
Ofiary śmiertelne	23 osoby
Ranni	21 osób
Statek powietrzny
Typ	Airspeed AS.57 Ambassador 2
Nazwa	Lord Burghley
Użytkownik	British European Airways
Numer	G-ALZU
Start	Monachium
Cel lotu	Manchester
Numer lotu	609
Liczba pasażerów	38 osób
Liczba załogi	6 osób
Położenie na mapie Niemiec miejsce zdarzenia
48°07′34″N 11°40′39″E

Amerykańska kronika filmowa Universal Newsreel o katastrofie

Tablica pamiątkowa na stadionie Old Trafford w Manchesterze upamiętniająca ofiary katastrofy

Samolot

Airspeed Ambassador, o numerze rejestracyjnym G-ALZU, ochrzczony imieniem angielskiego lorda i polityka – „Lord Burghley” eksploatowany od 1952. Samoloty tego typu mogły zabrać na pokład maksymalnie do sześćdziesięciu pasażerów. W siedmiu incydentach lotniczych – z których katastrofa w Monachium przoduje pod względem liczby zabitych – zginęło łącznie 29 osób (według Aviation Safety Network).

Pasażerowie i załoga

Na pokładzie czarterowego lotu nr 609 do Manchesteru znajdowało się 38 pasażerów, wśród nich piłkarze Manchesteru United powracający z rozegranego w Belgradzie meczu z drużyną FK Crvena zvezda w Pucharze Europy. Mecz zakończył się wynikiem 3:3, który dał MU awans do półfinału. Piłkarzom towarzyszyli pracownicy klubu, dziennikarze, kibice oraz sześcioosobowa załoga z kapitanem Jamesem Thainem.

Katastrofa

6 lutego 1958 był w Monachium dniem mroźnym i śnieżnym. O 14:17 maszyna dotarła do Monachium, gdzie miała zatankować przed lotem do docelowego portu przeznaczenia, Manchesteru. O 15:20 piloci maszyny otrzymali pozwolenie na kołowanie na pas nr 25. O 15:31 – po zezwoleniu na start – załoga rozpoczęła procedurę rozpędzania samolotu po pasie. Jednak po chwili piloci zauważyli nieprawidłową pracę silników, przerwali start i powrócili na miejsce startowe. Po otrzymaniu pozwolenia na drugą próbę startu i powtórnym rozpędzeniu, pojawiły się kolejne kłopoty z ciśnieniem paliwa w silniku nr 1. W końcu i ta próba startu została przerwana.

Po przedyskutowaniu sprawy piloci zadecydowali, iż tym razem spróbują otworzyć przepustnice wolniej, by wyeliminować problem nagłego wzrostu ciśnienia paliwa w silnikach. Tymczasem, zarówno na samolot, jak i na powierzchnię pasa startowego, nadal padał intensywny śnieg – mimo że część została zniesiona podczas prób startu, to jednak warstwa kilku centymetrów wciąż utrzymywała się na powierzchni pasa. W tamtych czasach dla zarządu portu lotniczego tak niewielka warstwa nie stanowiła jednak problemu.

Około godziny 16:03 samolot rozpoczął trzecią próbę startu z pasa nr 25. Kiedy prędkość maszyny osiągnęła 85 węzłów (ok. 43 m/s), w silniku nr 1 powoli zwiększało się ciśnienie paliwa. Po chwili piloci unieśli dziób samolotu. Przy prędkości V1 – 117 węzłów (ok. 60 m/s) – maszyna odmówiła posłuszeństwa. Przed osiągnięciem prędkości V2 (119 węzłów – 61 m/s) samolot wjechał w strefę gładkiej warstwy błota na pasie startowym. Prędkość zmalała do 105 węzłów (54 m/s), przy której samolot nie mógł wzbić się w powietrze.

Po utracie prędkości samolot wypadł z pasa, przerwał okalającą lotnisko barierkę, przeciął pobliską drogę i rozbił się o domostwo i rosnące w jego pobliżu drzewo. Część wraku zatrzymała się dopiero po kolejnych 90 metrach, uderzając w drewniany garaż i zaparkowany wewnątrz wóz, wzniecając płomienie. Większość z podróżnych zajmujących tylne rzędy siedzeń albo poniosła śmierć na miejscu, albo wskutek ciężkich ran – niewielu z tamtej części samolotu udało się przeżyć (jeden piłkarz – Bobby Charlton przeżył katastrofę i w latach 60. XX wieku został mistrzem świata oraz zdobył z Manchesterem United Puchar Europy). Przednia część samolotu wytraciła prędkość po kolejnych 65 metrach.

Budynek, o który skrzydłem zahaczyła maszyna w chwili katastrofy, był pusty.

Ofiary

Załoga

• Kapitan Kenneth „Ken” Rayment – II pilot rejsu, przeżył katastrofę, jednak zmarł 3 tygodnie później w wyniku uszkodzenia mózgu
• Tom Cable – steward

Piłkarze Manchesteru United

• Geoff Bent
• Roger Byrne
• Eddie Colman
• Duncan Edwards, został ciężko ranny, niestety zmarł w szpitalu 15 dni później
• Mark Jones
• David Pegg
• Tommy Taylor
• Liam „Billy” Whelan

Pracownicy Manchesteru United

• Walter Crickmer – sekretarz klubu
• Bert Whalley – główny trener
• Tom Curry – trener

Inni

• Alf Clarke – dziennikarz „Manchester Evening Chronicle”
• Don Davies – dziennikarz „Manchester Guardian”
• George Follows – dziennikarz „Daily Herald”
• Tom Jackson – dziennikarz „Manchester Evening News”
• Archie Ledbrooke – dziennikarz „Daily Mirror”
• Henry Rose – dziennikarz, „Daily Express”
• Eric Thompson – dziennikarz „Daily Mail”
• Frank Swift – dziennikarz „News of the World” (również były bramkarz reprezentacji Anglii i Manchesteru City)
• Bela Miklos – agent biura podróży
• Willie Satinoff – kibic

Przyczyna katastrofy

Początkowo winą za wypadek obarczono pilotów, jednak kilka lat później okazało się, że przyczyną katastrofy było zalegające na pasie startowym błoto pośniegowe, które uniemożliwiło samolotowi osiągnięcie prędkości rotacji.

Zobacz też

• katastrofy i incydenty cywilnych samolotów pasażerskich

Bibliografia

• Aviation Safety Network.
• Płyta DVD Champions of Europe poświęcona Pucharowi Europy.

Linki zewnętrzne

• Samolot na lotnisku w Monachium przed katastrofą
• Munich58.co.uk (ang.)
• The Busby Babes (ang.)