Manchester United F.C.

angielski klub piłki nożnej

Manchester United Football Club (bryt. wym. [ˌmænɛstə juˈnaɪtɪd]) – angielski klub piłkarski z siedzibą w Stretford, w hrabstwie Wielki Manchester. Występuje w Premier League, której był jednym z założycieli w 1992 roku.

Manchester United
ilustracja
Pełna nazwa

Manchester United Football Club

Przydomek

Red Devils (Czerwone Diabły)

Maskotka

Fred The Red

Barwy

              
czerwono-biało-czarne

Data założenia

1878 jako Newton Heath L&YR

Liga

Premier League

Państwo

 Wielka Brytania

Adres

Manchester United Football Club
Sir Matt Busby Way
Old Trafford M16 OQR;
Manchester, Anglia

Stadion

Old Trafford

Sponsor techniczny

Adidas

Właściciel

72,3% Rodzina Glazerów 27.7% INEOS

Prezes

Joel i Avram Glazer

Trener

Erik ten Hag

Asystent trenera

Mitchell van der Gaag
Steve McClaren

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Trzeci
strój
Strona internetowa

Zespół powstał w 1878 jako Newton Heath LYR Football Club[1]. W 1902, dziesięć lat po dołączeniu do The Football League i sześć lat przed pierwszym mistrzostwem kraju, był blisko bankructwa i zmienił swoją nazwę na obecną. W 1910 Manchester United przeniósł się na Old Trafford, na którym do dziś rozgrywa swoje spotkania (jest trzecim pod względem wielkości stadionem piłkarskim w Wielkiej Brytanii). Klub pod wodzą Matta Busby’ego zdobył Puchar Europy w 1968 i było to pierwsze zwycięstwo dla Anglii w tych rozgrywkach. Sukces przypadł dziesięć lat po monachijskiej katastrofie lotniczej, w której śmierć poniosło wielu pasażerów, w tym ośmiu zawodników pierwszej drużyny. 6 listopada 1986 roku trenerem zespołu został Alex Ferguson, który podczas swojej 26-letniej pracy sięgnął po najwięcej sukcesów w historii klubu.

Manchester United dwudziestokrotnie zostawał mistrzem Anglii, zdobył także 12 Pucharów Anglii i pięciokrotnie triumfował w rozgrywkach o Puchar Ligi. Ponadto jest jedną z najbogatszych i najpopularniejszych drużyn na świecie. Największymi rywalami piłkarzy z Old Trafford są: Liverpool, Arsenal, Manchester City oraz Leeds United. W 1991 roku klub znalazł się na London Stock Exchange, a w maju 2005 został kupiony za prawie 800 milionów funtów przez rodzinę Glazerów. Od 2012 roku klub jest notowany na New York Stock Exchange[2].

Manchester United jest marką światową wycenianą w 2021 przez „Forbes” na 4,2 miliarda dolarów, co plasuje go na czwartym miejscu wśród klubów piłkarskich, za Barceloną, Realem Madryt i Bayernem[3].

Od 18 do 20 kwietnia 2021 członek i jednocześnie założyciel europejskiej Superligi[4].

24 grudnia 2023 roku Manchester United poinformował o wykupieniu przez sir Jima Ratcliffe’a oraz firmy INEOS 25% akcji klubu[5]. Oficjalnie sir Jim Ratcliffe został współwłaścicielem 20 lutego 2024 roku wykupując 27,7% akcji[6].

Historia edytuj

Pierwsze lata (1878–1945) edytuj

 
Pozycje zajmowane przez klub w lidze od 1892 do 2023

Manchester United został założony w 1878 jako Newton Heath LYR Football Club przez pracowników wagonowni kolei Lancashire i Yorkshire w Newton Heath[7]. Początkowo rozgrywał mecze przeciwko innym wydziałom i przewoźnikom kolejowym, a w 1888 został jednym z założycieli The Combination – regionalnej ligi piłkarskiej. Po jednym sezonie rozgrywki rozpadły się, a zespół dołączył do nowo powstałej Football Alliance, która była rozgrywana przez trzy lata, zanim połączyła się z the Football League. Z tego powodu sezon 1892/1893 drużyna rozpoczęła w First Division. W tym samym czasie stała się niezależna od przewoźnika kolejowego i zmieniła nazwę na Newton Heath Football Club. Po dwóch sezonach występów w First Division spadła do Second Division[7].

W styczniu 1902 klub otrzymał polecenie rozpoczęcia postępowania upadłościowego, ponieważ jego długi wynosiły 2670 funtów, co odpowiada dzisiejszym 210 tysiącom[8][9]. Kapitan zespołu Harry Stafford znalazł czterech biznesmenów, w tym Johna Henry’ego Daviesa – późniejszego prezesa klubu. Każdy z nich zainwestował 500 funtów w zamian za udział w prowadzeniu Newton Heath, który następnie zmienił nazwę[10]; 24 kwietnia 1902 oficjalnie powstał Manchester United Football Club[11][12]. Pod wodzą Ernesta Mangnalla – trenera United w latach 1903–1912 – zespół zakończył rozgrywki Second Division w 1906 roku na drugim miejscu i awansował do First Division. Ligę tę wygrał dwa lata później, pierwszy raz sięgając po mistrzostwo Anglii. Na początku kolejnego sezonu piłkarze Mangnalla triumfowali w premierowej edycji Tarczy Dobroczynności[13], a rozgrywki zakończyli z pierwszym w historii zwycięstwem w Pucharze Anglii. W 1911 roku klub po raz drugi zdobył mistrzostwo kraju, a po zakończeniu kolejnego sezonu Mangnall opuścił Old Trafford i trafił do Manchesteru City[14].

W 1922, trzy lata po zakończeniu przerwy w rozgrywkach spowodowanych I wojną światową, Manchester United spadł do Second Division, gdzie występował do 1925 roku. Ponownie został relegowany w 1931, a trzy lata później zajął najniższe w historii miejsce w lidze – 20. w Second Division. Po śmierci głównego sponsora J. H. Daviesa w październiku 1927, sytuacja finansowa Manchesteru United pogorszyła się do tego stopnia, że klub prawdopodobnie zbankrutowałby, gdyby nie James W. Gibson, który w grudniu 1931 zainwestował dwa tysiące funtów i przejął nad nim kontrolę. W sezonie 1938/1939, ostatnim przed wybuchem II wojny światowej, zespół zajął 14. miejsce w First Division[15].

Era Matta Busby’ego (1945–1969) edytuj

 
Dzieci Busby’ego w 1955

W październiku 1945 trenerem Manchesteru United został Matt Busby, który objął wielką kontrolę nad selekcją zawodników, transferami i sesjami treningowymi[16]. Busby doprowadził zespół do drugiego miejsca w lidze w 1947, 1948 i 1949, a także do zwycięstwa w Pucharze Anglii w 1948. Cztery lata później klub zdobył pierwsze mistrzostwo Anglii od 41 lat[17]. Wygrał także rozgrywki ligowe w 1956 i 1957. Ówczesny Manchester United media określiły mianem „Dzieci Busby’ego”, ponieważ średnia wieku zawodników wynosiła 22 lata[18]. W 1957 został pierwszym angielskim zespołem, który uczestniczył w Pucharze Europy, mimo obiekcji ze strony the Football League, która w poprzednim sezonie odmówiła udziału w tych rozgrywkach Chelsea[19]. Podczas drogi do półfinału, w którym United przegrali z Realem Madryt, drużyna odniosła najwyższe zwycięstwo w historii, pokonując 10:0 RSC Anderlecht[20].

 
Tablica upamiętniająca katastrofę w Monachium

6 lutego 1958, w czasie podróży z ćwierćfinałowego meczu Pucharu Europy z Crveną zvezdą Belgrad, samolot z zawodnikami Manchesteru United, pracownikami klubu i dziennikarzami rozbił się podczas startowania po tankowaniu w Monachium. W katastrofie śmierć poniosły 23 osoby, w tym ośmiu piłkarzy – Geoff Bent, Roger Byrne, Eddie Colman, Duncan Edwards, Mark Jones, David Pegg, Tommy Taylor i Billy Whelan. Kilkunastu innych pasażerów zostało rannych[21][22].

Szkoleniowiec zespołu rezerw Jimmy Murphy tymczasowo objął pierwszą drużynę, podczas gdy Busby dochodził do zdrowia. Doprowadził on Manchester United do finału Pucharu Anglii, w którym przegrał z Boltonem Wanderers 0:2. Z powodu tragedii jaka spotkała klub, UEFA zaprosiła go do uczestnictwa w kolejnej edycji Pucharu Europy. Mimo zgody the Football Association, the Football League nie pozwoliło drużynie uczestniczyć w tych rozgrywkach, ponieważ się do nich nie zakwalifikowała[23][24]. W latach 60. Busby przebudował zespół, sprowadzając takich piłkarzy jak Denis Law, czy Pat Crerand. Wprowadził także kolejną generację młodych zawodników, z których najbardziej wyróżniał się George Best. Manchester United zdobył w 1963 roku Puchar Anglii, a w kolejnym sezonie zajął drugie miejsce w lidze. Rok później udało mu się wygrać rozgrywki ligowe, a sukces ten powtórzył także w 1967. W następnej kampanii stał się pierwszym angielskim zespołem, który zdobył Puchar Europy, pokonując w finale 4:1 Benficę[25]. W ówczesnej drużynie Manchesteru United występowało trzech zdobywców Złotej PiłkiBobby Charlton, Denis Law i George Best[26]. Matt Busby w 1969 zrezygnował ze stanowiska trenera i zastąpił go szkoleniowiec zespołu rezerw, a także były zawodnik klubu – Wilf McGuinness[27].

Finał Pucharu Mistrzów

1968-05-29   Manchester United 4:1   SL Benfica Wembley, Londyn
Widzów: 92 225
Sędzia: Concetto Lo Bello (Włochy)
Bobby Charlton   53',   99', George Best   92',
Brian Kidd   94'
0:0 Jaime Graça   79'


Alex StepneyShay Brennan, Bill Foulkes, David Sadler, Tony Dunne – Pat Crerand, Bobby Charlton (kapitan), Nobby StilesGeorge Best, Brian Kidd, John Aston; Trener: Matt Busby José Henrique – Adolfo Calisto, Humberto Fernandes, Jacinto Santos, Fernando CruzJaime Graça, Mário Coluna (kapitan), José AugustoJosé Torres, Eusébio, António Simões; Trener: Otto Glória

1969–1986 edytuj

 
Bryan Robson był kapitanem Manchesteru United przez 12 lat, więcej niż jakikolwiek inny zawodnik[28]

Manchester United w sezonie 1969/1970 zajął ósme miejsce w lidze, a kolejne rozgrywki rozpoczął słabo. Z tego powodu Busby tymczasowo został trenerem pierwszego zespołu, a McGuinness powrócił na stanowisko trenera drużyny rezerw. W czerwcu 1971 zatrudniono Franka O’Farrella, ale w grudniu 1972 zastąpił go Tommy Docherty[29]. Docherty uchronił Manchester United w tamtych rozgrywkach przed spadkiem, ale w 1974 już mu się to nie udało. W tym czasie Best, Law i Charlton opuścili klub[25]. W pierwszym sezonie w drugiej lidze zespół wywalczył awans, a w 1976 dotarł do finału Pucharu Anglii, w którym przegrał z Southampton 0:1. Rok później triumfował w tym turnieju, pokonując Liverpool 2:1. Niedługo potem Docherty został zwolniony, ponieważ wykryto jego romans z żoną klubowego fizjoterapeuty[27][30].

Dave Sexton zastąpił Docherty’ego latem 1977. Do zespołu sprowadził między innymi Joego Jordana, Gordona McQueena, Gary’ego Baileya i Raya Wilkinsa. Manchester United przegrał w finale Pucharu Anglii 1979 z Arsenalem 2:3, a następnie zajął drugie miejsce w lidze w sezonie 1979/1980. Sexton został zwolniony w 1981, mimo iż zespół wygrał ostatnie siedem meczów pod jego wodzą[31]. Następca Anglika, Ron Atkinson, zakontraktował Bryana Robsona z West Bromwich Albion za najwyższą kwotę w historii brytyjskiej piłki nożnej. Nowy trener doprowadził Manchester United do dwóch zwycięstw w Pucharze Anglii w ciągu trzech lat (1983 i 1985). W sezonie 1985/1986, w pierwszych 15 meczach, drużyna odniosła 13 wygranych i dwukrotnie zremisowała. Była z tego powodu faworytem do tytułu mistrza kraju, ale ostatecznie zajęła czwarte miejsce. W listopadzie Atkinson został zwolniony[32].

Era Aleksa Fergusona (1986–2013) edytuj

W dzień zwolnienia Atkinsona do klubu przybył Alex Ferguson (Aberdeen) i jego asystent Archie Knox[33]. Doprowadzili zespół do 11. miejsca w lidze[34]. Mimo zajęcia drugiej lokaty w kolejnym sezonie, rok później Manchester United ponownie zakończył rozgrywki na 11. miejscu[35]. Pojawiły się plotki o planowanym zwolnieniu Fergusona, ale zwycięstwo nad Crystal Palace w finale Pucharu Anglii 1990 uratowało jego posadę[36][37]. W kolejnym sezonie Manchester United zdobył Puchar Zdobywców Pucharów (po finałowym zwycięstwie nad Barceloną 2:1) i wygrał Superpuchar Europy, pokonując 1:0 Crveną Zvezdę Belgrad.

Finał Pucharu Zdobywców Pucharów

1991-05-15   Manchester United 2:1   FC Barcelona De Kuip, Rotterdam
Widzów: 45 000
Sędzia: Bo Karlsson (Szwecja)
Mark Hughes   67',   74' 0:0 Ronald Koeman   79'


Les Sealey – Denis Irwin, Steve Bruce, Gary Pallister, Clayton BlackmoreMike Phelan, Paul Ince, Bryan Robson (kapitan), Lee SharpeBrian McClair, Mark Hughes; Trener: Alex Ferguson Carles BusquetsNando, José Ramón Alexanko (kapitan) (72' Antonio Pinilla), Albert FerrerRonald KoemanAndoni Goikoetxea, Eusebio, José Mari Bakero, Txiki BegiristainJulio Salinas, Michael Laudrup; Trener: Johan Cruijff
 
Alex Ferguson – trener Manchesteru United w latach 1986–2013

W letnim okienku transferowym klub pozyskał za sumę 1,8 mln euro Érica Cantonę. W 1992 zespół po raz drugi z rzędu zagrał w finale Pucharu Ligi Angielskiej – tym razem zwyciężył 1:0 Nottingham Forest w meczu rozegranym na Wembley[32]. W sezonie 1992/1993 drużyna po raz pierwszy od 1967 roku została mistrzem Anglii, a w rozgrywkach 1993/1994 po raz pierwszy od 1957 roku uczyniła to dwa razy z rzędu; wygrała również Puchar Anglii, przez co udało jej się zdobyć pierwszy w klubowej historii dublet[32]. Rok później do zespołu dołączył Andrew Cole.

 
Ryan Giggs jest najbardziej utytułowanym zawodnikiem w historii angielskiej piłki nożnej[38]

W sezonie 1998/1999 Manchester United został pierwszym angielskim klubem, który wygrał Premier League, Ligę Mistrzów i zdobył Puchar Anglii podczas jednych rozgrywek – tak zwaną „potrójną koronę”[39]. W finale Ligi Mistrzów rozgrywanym na Camp Nou podopieczni szkockiego trenera przegrywali do 90. minuty z Bayernem Monachium 0:1, ale gole Teddy’ego Sheringhama i Ole Gunnara Solskjæra zapewniły Manchesterowi United zwycięstwo w doliczonym czasie gry[40]. Zespół sięgnął także po Puchar Interkontynentalny, po pokonaniu w finale 1:0 SE Palmeirasu[41]. W uznaniu zasług Alex Ferguson otrzymał od królowej Elżbiety II tytuł szlachecki[42].

Finał Pucharu Mistrzów

1999-05-26   Manchester United 2:1   Bayern Monachium Camp Nou, Barcelona
Widzów: 90 245
Sędzia: Pierluigi Collina (Włochy)
Teddy Sheringham   90+1',
Ole Gunnar Solskjær   90+3'
0:1 Mario Basler   6'


Peter Schmeichel (kapitan) – Gary Neville, Ronny Johnsen, Jaap Stam, Denis IrwinRyan Giggs, David Beckham, Nicky Butt, Jesper Blomqvist (67' Teddy Sheringham) – Dwight Yorke, Andy Cole (81' Ole Gunnar Solskjær); Trener: Alex Ferguson Oliver Kahn (kapitan) – Lothar Matthäus (80' Thorsten Fink) – Markus Babbel, Thomas Linke, Samuel Kuffour, Michael TarnatStefan Effenberg, Jens JeremiesMario Basler (87' Hasan Salihamidžić), Carsten Jancker, Alexander Zickler (71' Mehmet Scholl); Trener: Ottmar Hitzfeld

W 2000 roku kontrakt z klubem podpisał francuski stoper Laurent Blanc. Zespół prowadzony przez Fergusona wygrał Premier League w 2000 oraz 2001 roku. Mimo że do United pozyskano takie gwiazdy jak Ruud van Nistelrooy, Juan Sebastián Verón, czy Diego Forlán, rozgrywki w kolejnym sezonie zawodnicy zakończyli na drugim miejscu. Rok później odzyskali jednak tytuł. Latem 2002 roku Ferguson pozyskał środkowego obrońcę Rio Ferdinanda za rekordową sumę 46 mln euro. W 2004 roku Manchester United zdobył Puchar Anglii, pokonując w finale na Millennium Stadium w Cardiff 3:0 Millwall[43]. W letnim okienku transferowym, poprzedzającym sezon 2005/06, klub sprowadził Patrice’a Evrę, Parka Ji-Sunga, Nemanję Vidicia oraz Edwina van der Sara. Niespodziewanie w ówczesnych rozgrywkach po raz pierwszy od ponad dekady klub nie awansował do fazy pucharowej Ligi Mistrzów. Zajął jednak w lidze drugie miejsce oraz pokonał Wigan Athletic w finale Pucharu Ligi. W kolejnych dwóch latach zespół ponownie zostawał mistrzem kraju, a w 2008 wygrał także Ligę Mistrzów po pokonaniu w finale na moskiewskich Łużnikach Chelsea – 1:1 po dogrywce, 6:5 w rzutach karnych. Był to 759. mecz w barwach „Czerwonych Diabłów” Ryana Giggsa, który pobił tym samym rekord należący do Bobby’ego Charltona[44].

Finał Pucharu Mistrzów

2008-05-21   Manchester United 1:1   Chelsea Łużniki, Moskwa
Widzów: 67 310
Sędzia: Ľuboš Micheľ (Słowacja)
Cristiano Ronaldo   26' 1:1 Frank Lampard   45'


Edwin van der SarWes Brown (120+5' Anderson), Rio Ferdinand (kapitan), Nemanja Vidić, Patrice EvraOwen Hargreaves, Paul Scholes (87' Ryan Giggs), Michael Carrick, Cristiano RonaldoWayne Rooney (101' Nani), Carlos Tévez;
Trener: Alex Ferguson
Petr ČechMichael Essien, Ricardo Carvalho, John Terry (kapitan), Ashley ColeClaude Makélélé (120+4' Juliano Belletti) – Michael Ballack, Frank LampardJoe Cole (99' Nicolas Anelka), Florent Malouda (92' Salomon Kalou) – Didier Drogba; Trener: Awram Grant
    Rzuty karne    
Carlos Tévez  
Michael Carrick  
Cristiano Ronaldo  
Owen Hargreaves  
Nani  
Anderson  
Ryan Giggs  
6:5   Michael Ballack
  Juliano Belletti
  Frank Lampard
  Ashley Cole
  John Terry
  Salomon Kalou
  Nicolas Anelka
 
Cristiano Ronaldo jako zawodnik United

W grudniu zespół wygrał Klubowe Mistrzostwa Świata, a wiosną zdobył trzeci z rzędu tytuł mistrza kraju i sięgnął po Puchar Ligi[45][46]. Piłkarze z Old Trafford wystąpili również w finale Ligi Mistrzów, ale tym razem musieli uznać wyższość Barcelony, przegrywając na Stadio Olimpico w Rzymie 0:2.

Latem 2009 roku, za rekordową kwotę 80 milionów funtów, do Realu Madryt został sprzedany Cristiano Ronaldo[47]. Na jego miejsce sir Alex Ferguson sprowadził Mame Dioufa, Michaela Owena oraz Antonio Valencię. W 2010 roku, po pokonaniu w finale Aston Villi, podopieczni Fergusona obronili wywalczony sezon wcześniej Puchar Ligi[48].

Po zajęciu drugiego miejsca w sezonie 2009/2010, Manchester United w 2011 roku wywalczył 19. tytuł mistrzowski[49]. Dotarł także do finału Ligi Mistrzów, w którym ponownie nie dał rady Barcelonie (porażka 1:3)[50].

Latem 2012 roku klub zakupił napastnika Robina van Persiego. Sezon 2012/2013 zespół zakończył zdobyciem 20. tytułu mistrza Anglii – trofeum zapewnił sobie cztery kolejki przed końcem rozgrywek (3:0 z Aston Villą). Robin van Persie zdobył ostatecznie 26 bramek i został królem strzelców angielskiej ekstraklasy. W tym samym sezonie United odpadli w 1/8 finału Ligi Mistrzów z Realem Madryt (1:1 w Madrycie, 1:2 w Manchesterze) oraz w ćwierćfinale FA Cup z Chelsea (2:2 w Manchesterze, 0:1 w Londynie).

8 maja 2013 Alex Ferguson podjął decyzję, że po zakończeniu sezonu zakończy pracę w Manchesterze United[51][52]. 1 lipca 2013 zastąpił go David Moyes, dotychczasowy menedżer Evertonu F.C.[53] .

David Moyes (2013–2014) edytuj

 
David Moyes – szkoleniowiec klubu w sezonie 2013/2014

9 maja 2013 ogłoszono, że nowym trenerem Manchesteru United został David Moyes. Pierwszym transferem Szkota na stanowisku menedżera był Guillermo Varela. Urugwajski obrońca został zakupiony za 2,8 mln euro z Club Atlético Penarol. Tuż przed zamknięciem okienka transferowego do klubu sprowadzono belgijskiego pomocnika Marouane Fellainiego za kwotę 27,5 mln funtów. Wraz z odejściem sir Alexa Fergusona karierę piłkarską zakończył Paul Scholes. 11 sierpnia 2013 roku gracze United pokonali 2:0 Wigan Athletic i tym samym wywalczyli Tarczę Wspólnoty. Było to pierwsze i zarazem ostatnie trofeum zdobyte z Moyesem. 22 września na Etihad Stadium Manchester United zmierzył się w meczu derbowym z Manchesterem City. Zawodnicy z Old Trafford zostali pokonani 1:4. Jedyną bramkę zdobył w 87. minucie meczu Wayne Rooney. W zimowym oknie transferowym klub pozyskał hiszpańskiego pomocnika Juana Matę za rekordową w historii klubu kwotę 37,1 mln funtów[54]. Hiszpan zadebiutował w wygranym przez United 2:0 meczu z Cardiff City[55]. 25 marca 2014 na stadionie Manchesteru United drugi raz w sezonie odbyły się derby miasta. Mecz i tym razem zakończył się porażką „Czerwonych Diabłów” (0:3). 22 kwietnia Moyes został zwolniony przez zarząd z funkcji menedżera pierwszej drużyny. Powodem tej decyzji były słabe wyniki zespołu. Prowadzona przez niego jedenastka zajęła dopiero siódme miejsce w ligowej tabeli, nie kwalifikując się nawet do Ligi Europy. Tymczasowym następcą Szkota został Ryan Giggs. Kilka tygodni później na stanowisku zakontraktowano Louisa van Gaala.

Louis van Gaal (2014–2016) edytuj

 
Louis van Gaal – menedżer „Czerwonych Diabłów” w latach 2014–2016

19 maja 2014 roku zarząd klubu ogłosił nazwisko nowego szkoleniowca – Louisa van Gaala. Asystentem Holendra został Ryan Giggs, który po 24 latach gry dla „Czerwonych Diabłów” zakończył piłkarską karierę. Pierwszym transferem trenera był hiszpański pomocnik Ander Herrera. Klub pozyskał go za sumę 29 milionów funtów z Athleticu Bilbao[56]. Debiut pod wodzą menedżera miał miejsce 24 lipca 2014, gdy Manchester United w spotkaniu towarzyskim pokonał Los Angeles Galaxy 7:0[57]. 26 sierpnia 2014 roku pozyskano pomocnika Ángela Di Maríę za kwotę 59,7 mln funtów – Argentyńczyk został przy tym najdrożej kupionym piłkarzem na Wyspach Brytyjskich[58]. Kolejnym nabytkiem okazał się Kolumbijczyk Radamel Falcao, którego wypożyczono z możliwością pierwokupu. W tym samym okienku zakontraktowano również Luka Shawa oraz Daleya Blinda; w styczniu piłkarzem United został Víctor Valdés. W swoim premierowym sezonie van Gaal zajął 4. miejsce w Premier League, doszedł do ćwierćfinału Pucharu Anglii (przegrywając 1:2 z Arsenalem) oraz odpadł w II rundzie Pucharu Ligi, ulegając MK Dons 0:4.

Przed rozpoczęciem kolejnych rozgrywek nabytkiem transferowym został Memphis Depay, a po nim do klubu dołączyli: Matteo Darmian, Bastian Schweinsteiger, Morgan Schneiderlin, Sergio Romero oraz Anthony Martial. Sezon 2015/2016 zakończył się zwycięstwem Manchesteru United w rywalizacji o Puchar Anglii. W finale zawodnicy z Old Trafford pokonali Crystal Palace 2:1 po dogrywce. W Premier League zajęli 5. miejsce, odpadli w 1/8 finału Pucharu Ligi z Middlesbrough (0:0 po dogrywce, 1:3 w rzutach karnych). Przygodę z Ligą Mistrzów zakończyli na fazie grupowej; „Czerwone Diabły” zajęły 3. miejsce, premiowane automatycznym awansem do 1/16 finału Ligi Europy – odpadły tam jednak na etapie 1/8 turnieju, ulegając w dwumeczu 1:3 Liverpoolowi. 23 maja 2016 roku Louis van Gaal został zwolniony z funkcji menedżera Manchesteru United.

José Mourinho (2016–2018) edytuj

 
José Mourinho – trener w latach 2016–2018

27 maja 2016 roku oficjalna strona internetowa klubu poinformowała, że José Mourinho objął stanowisko menedżera pierwszej drużyny Manchesteru United[59]. Pierwszym transferem nowego trenera był pozyskany z Villarreal CF, Eric Bailly. Następnie zakontraktowani zostali Zlatan Ibrahimović, Henrich Mychitarian oraz Paul Pogba. W roli szkoleniowca Portugalczyk zadebiutował 16 lipca 2016 roku w wygranym 2:0 towarzyskim meczu z Wigan Athletic. Swój pierwszy sezon rozpoczął od zwycięstwa w meczu o Tarczę Wspólnoty na Wembley – 2:1 z mistrzem Anglii Leicester City. Podopieczni Mourinho ponownie wystąpili w Londynie 26 lutego 2017 roku, w finale Pucharu Ligi, w którym okazali się lepsi od Southampton, wygrywając 3:2. Rozgrywki o Puchar Anglii zakończyli na ćwierćfinale, przegrywając z Chelsea 0:1. Na zakończenie sezonu ligowego klub z Old Trafford uplasował się na szóstej pozycji. 24 maja 2017 roku Manchester United pokonał AFC Ajax 2:0 w finale Ligi Europy, zdobywając trofeum po raz pierwszy w swojej historii[60].

Finał Ligi Europy

2017-05-24   Manchester United 2:0   AFC Ajax Friends Arena, Solna
Widzów: 46 961
Sędzia: Damir Skomina (Słowenia)
Paul Pogba   18'
Henrich Mychitarian   48'
1:0


Sergio RomeroAntonio Valencia, Chris Smalling, Daley Blind, Matteo DarmianAnder Herrera, Juan Mata (90' Wayne Rooney (kapitan)), Marouane Fellaini, Paul Pogba, Henrich Mychitarian (74' Jesse Lingard) – Marcus Rashford (84' Anthony Martial);
Trener: José Mourinho
André OnanaJoël Veltman, Davinson Sánchez, Matthijs de Ligt, Jaïro Riedewald (82' Frenkie de Jong) – Davy Klaassen (kapitan), Lasse Schöne (70' Donny van de Beek), Hakim ZiyechBertrand Traoré, Kasper Dolberg (62' David Neres), Amin Younes; Trener: Peter Bosz

W sezonie 2017/2018 pierwszym transferem został Victor Lindelöf, pozyskany za 35 milionów euro z Benfiki. 10 lipca 2017 poinformowano o zakontraktowaniu napastnika Romelu Lukaku (wcześniej Everton) – za Belga zapłacono 85 milionów euro. Trzecim nabytkiem został, sprowadzony z Chelsea, Nemanja Matić. Sezon rozpoczął się 8 sierpnia meczem o Superpuchar Europy, w którym to Manchester United uległ 1:2 Realowi Madryt. 24 sierpnia z klubem ponownie związał się Zlatan Ibrahimović, parafując roczną umowę. 20 grudnia podopieczni Mourinho zakończyli udział w rozgrywkach o Puchar Ligi, przegrywając w ćwierćfinale z Bristol City 1:2. 22 stycznia 2018 roku piłkarzem „Czerwonych Diabłów” został Alexis Sánchez, pozyskany z Arsenalu[61] – w jego miejsce w ramach transakcji „Kanonierzy” sprowadzili Henricha Mychitariana. 25 stycznia José Mourinho podpisał z klubem nowy kontrakt, który miał obowiązywać do czerwca 2020 roku, z opcją przedłużenia o kolejny sezon. 13 marca Manchester United odpadł w 1/8 finału Ligi Mistrzów, przegrywając na Old Trafford z Sevillą 1:2 (w pierwszym meczu padł bezbramkowy remis). 22 marca klub pożegnał się ze Zlatanem Ibrahimoviciem, rozwiązując umowę Szweda[62]. W Premier League Manchester United uplasował się na drugim miejscu. 19 maja 2018 roku „Czerwone Diabły” przegrały w finale Pucharu Anglii z Chelsea 0:1.

W kolejnym sezonie zakontraktowani zostali: Diogo Dalot, Fred i Lee Grant. 25 września 2018 roku Manchester United odpadł w 3. rundzie Pucharu Ligi, przegrywając z Derby County po rzutach karnych 7:8 (spotkanie zakończyło się wynikiem 2:2). 18 grudnia 2018 José Mourinho został zwolniony z funkcji trenera Manchesteru United[63].

Ole Gunnar Solskjær (2018–2021) edytuj

 
Ole Gunnar Solskjær – trener Manchesteru United od grudnia 2018 do listopada 2021 roku

19 grudnia, dzień po zwolnieniu portugalskiego szkoleniowca, tymczasowym trenerem pierwszego zespołu został Ole Gunnar Solskjær. W nowej roli Norweg zadebiutował trzy dni później, 22 grudnia, w wygranym 5:1 wyjazdowym meczu przeciwko Cardiff City. 13 stycznia 2019 roku, w spotkaniu przeciwko Tottenhamowi Hotspur, odniósł szóste zwycięstwo w sześciu pierwszych meczach w roli trenera Manchester United, bijąc tym samym rekord Sir Matta Busby’ego, który zwyciężył w pięciu pierwszych rywalizacjach. 16 marca 2019 „Czerwone Diabły” odpadły w ćwierćfinale Pucharu Anglii, przegrywając 1:2 z Wolverhampton Wanderers. Niespełna dwa tygodnie później Solskjær podpisał z klubem trzyletni kontrakt. 16 kwietnia 2019 roku Manchester United odpadł z Ligi Mistrzów na etapie ćwierćfinału, przegrywając w dwumeczu 0:4 z FC Barceloną. W Premier League piłkarze z Old Trafford uplasowali się na 6. miejscu.

Pierwszym transferem nowego trenera był Daniel James, pozyskany ze Swansea City[64]. Następnie zakontraktowani zostali Aaron Wan-Bissaka i Harry Maguire. 29 stycznia 2020 roku Manchester United odpadł w półfinale Puchar Ligi, ulegając Manchesterowi City 2:3 w dwumeczu. W zimowym okienku transferowym do klubu dołączyli Bruno Fernandes, Nathan Bishop oraz Odion Ighalo (wypożyczony do końca sezonu). 19 lipca 2020 „Czerwone Diabły” przegrały z Chelsea w półfinale Pucharu Anglii (1:3). W lidze podopieczni Solskjæra zajęli trzecie miejsce. 16 sierpnia 2020 roku Manchester United odpadł z Ligi Europy na etapie półfinału, przegrywając 1:2 z Sevillą.

W kolejnym sezonie pierwszym transferem był zakup Donny’ego van de Beeka, pozyskanego z Ajaxu. Następnie do klubu dołączyli Alex Telles, Edinson Cavani i Facundo Pellistri. Klub z Old Trafford zakończył udział w ówczesnej edycji Ligi Mistrzów na fazie grupowej, zajmując trzecie miejsce w grupie H. 6 stycznia 2021 roku Manchester United przegrał w półfinale Pucharu Ligi z Manchesterem City (0:2). W zimowym okienku transferowym do klubu dołączył Amad Diallo. 21 marca „Czerwone Diabły” odpadły w ćwierćfinale Puchar Anglii, przegrywając 1:3 z Leicester City. Na koniec ówczesnego sezonu piłkarze Manchesteru United zostali wicemistrzami kraju. 26 maja 2021 podopieczni norweskiego szkoleniowca przegrali w finale Ligi Europy z hiszpańskim Villarrealem 10:11 po rzutach karnych – w regulaminowym czasie gry było 1:1.

Na początku sezonu 2021/2022 klub przedłużył kontrakty z Juanem Matą, Lee Grantem oraz Tomem Heatonem. Następnie ogłoszono transfer Jadona Sancho (wykupionego z Borussii Dortmund), a także Raphaëla Varane’a z Realu Madryt. Niedługo potem, 31 sierpnia 2021, piłkarzem Manchesteru United ponownie został Cristiano Ronaldo[65][66]. 22 września „Czerwone Diabły” odpadły w trzeciej rundzie Pucharu Ligi, przegrywając 0:1 z West Hamem United[67]. 21 listopada 2021 roku Solskjær został zwolniony z funkcji menedżera Manchesteru United, a na stanowisku chwilowo zastąpił go Michael Carrick[68]. Osiem dni później – 29 listopada – klub poinformował, że tymczasowym trenerem zespołu zostanie Ralf Rangnick[69]. 4 lutego 2022 roku Manchester United odpadł w czwartej rundzie Pucharu Anglii przegrywając po rzutach karnych 7:8 (wynik meczu 1:1) z Middlesbrough[70]. 15 marca 2022 roku Czerwone Diabły przegrały dwumecz 2:1 z Atlético Madryt w 1/8 finału Ligi Mistrzów[71]. W Premier League podopieczni Rangnicka zajęli 6 miejsce tracąc do zwycięskiego Manchesteru City 35 punktów[72].

Erik ten Hag (2022–) edytuj

 
Erik ten Hag – trener klubu od 2022 roku

21 kwietnia 2022 roku klub poinformował, że Erik Ten Hag został nowym trenerem Manchesteru United. Ten Hag podpisał kontrakt na trzy lata z opcją przedłużenia o kolejny rok[73]. Pierwszym transferem holendra był Tyrell Malacia, którego Manchester United pozyskał z Feyenoordu[74]. Na ławce trenerskiej Manchesteru United zadebiutował 12 lipca 2022 roku w wygranym 4:0 meczu przeciwko Liverpoolowi[75]. Kolejnymi transferami Holendra byli Christian Eriksen, któremu 1 lipca wygasł kontrakt z Brentford F.C. oraz Lisandro Martínez którego Czerwone Diabły pozyskały z Ajaxu[76][77]. 22 sierpnia 2022 roku przed starciem z Liverpoolem Czerwone Diabły zaprezentowały na Old Trafford Casemiro, którego pozyskały z Realu Madryt[78]. 1 września kontrakt z klubem podpisał Antony oraz wypożyczono z Newcastle United Martina Dúbravkę[79][80]. W zimowym oknie transferowym wypożyczono z Crystal Palace Jacka Butlanda, Wouta Weghorsta z Burnley oraz Marcela Sabitzera z Bayernu Monachium[81][82][83]. Pomimo burzliwego początku klub pod wodzą Holendra ustabilizował formę i na początku roku 2023 zajmował 4 miejsce w lidze pokonując po drodze min. Liverpool (2:1), Arsenal (3:1), Tottenham (2:0) czy Manchester City (2:1). 26 lutego 2023 roku Manchester United sięgnął po pierwsze trofeum od 6 lat, wygrywając 2:0 w finale Pucharu Ligi z Newcastle United[84]. 20 kwietnia 2023 roku Czerwone Diabły przegrały dwumecz 5:2 z Sevillą w 1/4 finału Ligi Europy[85]. W Premier League Manchester United zajął 3. miejsce tracąc do zwycięskiego Manchesteru City 14 punktów[86]. 3 czerwca 2023 roku „Czerwone Diabły” przegrały w finale Pucharu Anglii z Manchesterem City 2:1[87].

Pierwszym transferem w nowym sezonie został Mason Mount[88]. Po 12 latach spędzonych na Old Trafford z klubem pożegnał się David de Gea, który zanotował 545 oficjalnych meczów w barwach Czerwonych Diabłów[89]. 16 lipca 2023 roku po decyzji Erika ten Haga w klubie nastąpiła zmiana kapitana drużyny, pełniącego tę funkcję Harry’ego Maguire’a zastąpił Bruno Fernandes[90]. Po odejściu z klubu Davida de Gei Czerwone Diabły rozpoczęły poszukiwania nowego bramkarza. Wybór padł na André Onane, którego klub pozyskał z Interu Mediolan[91]. 5 sierpnia gdzie Czerwone Diabły mierzyły się z RC Lens na Old Trafford, klub poinformował o trzecim transferze którym był Rasmus Højlund kupiony z Atalanty BC[92]. W ostatnim dniu letniego okienka transferowego zakontraktowano Altaya Bayındıra i Jonny’ego Evansa oraz wypożyczono Sergio Reguilóna i Sofyana Amrabata[93][94][95][96]. 1 listopada 2023 roku Manchester United odpadł w czwartej rundzie Pucharu Ligi, przegrywając 0:3 z Newcastle United[97]. 12 grudnia 2023 roku Manchester United odpadł z Ligi Mistrzów, zajmując ostatnie miejsce w grupie za takimi zespołami jak: Bayern Monachium, FC Kopenhaga i Galatasaray[98].

Trofea międzynarodowe edytuj

  Zdobyte trofea w rozgrywkach międzynarodowych (stan na: 26.05.2021)
Rozgrywki Osiągnięcie Razy Sezon(y)

Klubowe MŚ
zdobywca 1 2008
finalista 0

Puchar Interkontynentalny
zdobywca 1 1999
finalista 0
 
Liga Mistrzów
(Puchar Europy)
zdobywca 3 1968, 1999, 2008
finalista 2 2009, 2011
 
Liga Europy
(Puchar UEFA)
zdobywca 1 2017
finalista 1 2021
 
Puchar Zdobywców
zdobywca 1 1991
finalista 0
 
Superpuchar UEFA
zdobywca 1 1991
finalista 3 1999, 2008, 2017
 
Puchar Miast Targowych
zdobywca 0
finalista 0
półfinalista 1 1965

Trofea krajowe edytuj

  Zdobyte trofea w rozgrywkach Anglii (stan na: 3.06.2023)
Rozgrywki Osiągnięcie Razy Sezon(y)
 
Mistrzostwo
I miejsce 20
(rekord)
1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965, 1967, 1993, 1994, 1996, 1997, 1999, 2000, 2001, 2003, 2007, 2008, 2009, 2011, 2013
II miejsce 17 1947, 1948, 1949, 1951, 1959, 1964, 1968, 1980, 1988, 1992, 1995, 1998, 2006, 2010, 2012, 2018, 2021
III miejsce 8 1976, 1982, 1983, 2002, 2004, 2005, 2020, 2023
 
Puchar
zdobywca 12 1909, 1948, 1963, 1977, 1983, 1985, 1990, 1994, 1996, 1999, 2004, 2016
finalista 9 1957, 1958, 1976, 1979, 1995, 2005, 2007, 2018, 2023
 
Superpuchar
zdobywca 21
(rekord)
1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965*, 1967*, 1977*, 1983, 1990*, 1993, 1994, 1996, 1997, 2003, 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2016
finalista 9 1948, 1963, 1985, 1998, 1999, 2000, 2001, 2004, 2009
 
Puchar Ligi
zdobywca 6 1992, 2006, 2009, 2010, 2017, 2023
finalista 4 1983, 1991, 1994, 2003
 
II liga
I miejsce 2 1936, 1975
II miejsce 5 1892, 1897, 1906, 1925, 1938
III miejsce 3 1895, 1904, 1905

* Zwycięzca nie został rozstrzygnięty i puchar wręczono obydwu finalistom (wspólny puchar).

Inne trofea edytuj

  • BBC Sports Personality of the Year Team Award:
    • zdobywca (2x): 1968, 1999
  • Amsterdam Tournament:
    • zdobywca (1x): 2006
  • Międzynarodowy Puchar Mistrzów (ICC):
    • zdobywca (1x): 2014

Herb i barwy edytuj

Logotyp klubu wywodzi się z herbu rady Manchesteru, mimo że pozostał z niego tylko statek[99]. Diabeł pochodzi od przydomku zespołu – „Czerwone Diabły”; znajdował się on na programach meczowych i szalikach w latach 60., a na herbie pojawił się w 1970, chociaż na koszulkach do 1971 roku nie było znaku klubu[99].

Na zdjęciu zespołu Newton Heath z 1892 roku piłkarze nosili czerwono-białe koszulki i niebieskie spodenki[100]. W latach 1894–1896 koszulki były zielone i złote[100], a później zostały zastąpione przez białe, noszone wraz z niebieskimi spodenkami[100]. Po zmianie nazwy klubu w 1902, barwy zespołu również przearanżowano. Od tego czasu piłkarze nosili czerwone koszulki, białe spodenki i czarne getry[100]. Do 1922 w trykocie poczyniono tylko kilka zmian. Wówczas barwę koszulek zmieniono na białą, a wokół szyi dodano czerwony kształt w kształcie litery „V”. Podobny trykot użyto w finale Pucharu Anglii w 1909. Takie koszulki noszono przez następne pięć lat[100]. W 1934 piłkarze nosili koszulki w wiśniowo-białe pasy, ale w następnym sezonie powrócono do czerwonego stroju[100]. W latach 1959–1965 czarne getry zostały zmienione na białe, a przez następne sześć lat na czerwone. W 1971 roku postanowiono powrócić do czarnych. Piłkarze noszą obecnie jednolite czerwone koszulki, białe spodenki z czerwonymi pasami po bokach oraz czarne getry[101].

Podczas wyjazdowych spotkań piłkarze Manchesteru United nosili najczęściej białe koszulki, czarne spodenki i białe getry, ale były od tego wyjątki. W kampanii 1995/1996 piłkarze ubrani byli na zielono, ale po pięciu spotkaniach zmieniono barwy, ponieważ zawodnicy mieli trudności ze znajdowaniem się nawzajem na boisku[102]. W sezonie 1999/2000 koszulki były granatowe z małymi srebrnymi paskami[103]. Rok później, z okazji stulecia nazwy „Manchester United”, w sprzedaży był dwustronny biało-złoty wyjazdowy trykot, chociaż ten używany przez piłkarzy taki nie był[103]. W rozgrywkach 2011/2012 wyjazdowy trykot składał się z koszulek w czarno-niebieskie paski oraz czarnych spodenek i getrów[104].

Trzeci strój często był niebieski, tak jak w sezonie 2008/2009, kiedy to świętowano 40. rocznicę zdobycia pierwszego w historii klubu Pucharu Europy[105]. Wyjątkami były między innymi koszulki w niebiesko-białe paski noszone w sezonie 1995/1996, czarny trykot trzy lata później oraz białe koszulki z czarno-czerwonymi małymi paskami w latach 2003–2005[103].

Stroje w ostatnich dziesięciu sezonach edytuj

 
 
 
 
 
2014/15
 
 
 
 
 
2015/16
 
 
 
 
 
2016/17
 
 
 
 
 
2017/18
 
 
 
 
 
2018/19
 
 
 
 
 
2019/20
 
 
 
 
 
2020/21
 
 
 
 
 
2021/22
 
 
 
 
 
2022/23
 
 
 
 
 
2023/24

Stadiony edytuj

 
Old Trafford

Zespół Newton Heath początkowo rozgrywał swoje spotkania na North Road, który znajdował się blisko zajezdni kolejowej; jego pojemność wynosiła 12 tysięcy, ale władze uznały, że nie nadaje się na występy w The Football League[106]. W 1887 roku przeprowadzono kilka renowacji, a cztery lata później klub dzięki niewielkim oszczędnościom zakupił dwie trybuny, mogące pomieścić po tysiąc osób każda[107]. Nie ma danych co do liczby kibiców na wielu pierwszych meczach na Norh Road, ale największą frekwencję odnotowano 4 marca 1893 roku. Wówczas na ligowy mecz z Sunderlandem przyszło około 15 tysięcy kibiców[108]. Podobna liczba osób oglądała towarzyskie spotkanie z Gorton Villą 5 września 1889 roku[109].

W czerwcu 1893 roku właściciele North Road zmusili klub do opuszczenia obiektu, ponieważ uznali, że nie powinien on pobierać opłat za wstęp na mecze. Następnie Newton Heath przeniósł się na Bank Street[110]. Początkowo obiekt ten nie posiadał trybun, ale przed rozpoczęciem sezonu 1893/1894 wybudowano dwie – jedną wzdłuż boiska, a drugą za jedną z bramek[110]. Pierwszy ligowy mecz na nowym stadionie zespół rozegrał 1 września 1893 roku, kiedy to pokonał 3:2 Burnley. Alf Farman zdobył wszystkie trzy gole, a spotkanie oglądało 10 tysięcy osób. Na następne ligowe spotkanie z Nottingham Forest, które rozegrano trzy tygodnie później, były gotowe już pozostałe trybuny[110]. W październiku 1895 roku, tuż przed wizytą Manchesteru City, klub zakupił od zespołu rugby league Broughton Rangers trybunę mogącą pomieścić 2 tysiące kibiców. Jednak z powodu warunków atmosferycznych derbowe spotkanie obejrzało tylko 12 tysięcy osób[111].

W 1902 roku Bank Street został tymczasowo zamknięty przez sąd, ale kapitan zespołu Harry Stafford uzbierał wystarczająco pieniędzy, by zapłacić za następne wyjazdowe spotkanie z Bristol City i znaleźć tymczasowy stadion w Harpurhey na mecz rezerw z Padiham[112]. Następnie nowy prezes Newton Heath, J.H. Davies, zapłacił 500 funtów za postawienie nowej trybuny z miejscami siedzącymi, która może pomieścić tysiąc fanów[113]. W przeciągu czterech lat stadion obudowano kolejnymi trybunami i obiekt mógł pomieścić około 50 tysięcy widzów[113].

 
Widok na trybunę Stretford End

Po pierwszym tytule mistrza kraju w 1908 roku i zdobyciu Pucharu Anglii rok później Davies przyznał, że nie będzie można rozbudować Bank Street do stanu, jaki sobie wymarzył[113]; w lutym 1909 roku, sześć tygodni przed finałem Pucharu Anglii, klub przeniósł się na Old Traford, wcześniej zakupując ziemię za około 60 tysięcy funtów. Architekt Archibald Leitch otrzymał budżet w wysokości 30 tysięcy na konstrukcję obiektu; początkowe plany zakładały, że jego pojemność będzie wynosić 100 tysięcy, ale ograniczenia finansowe zmusiły do jej zmniejszenia – do liczby 77 tysięcy. Stadion wybudował Messrs Brameld and Smith of Manchester. Największą frekwencję odnotowano 25 marca 1939 roku, kiedy to półfinał Pucharu Anglii między Wolverhampton Wanderers a Grimsby Town obejrzało 76 962 widzów[114].

Większość stadionu została zburzona na skutek bombardowań podczas II wojny światowej. Po wojnie klub otrzymał rekompensatę w wysokości 22 278 funtów. Podczas odbudowy obiektu zespół rozgrywał mecze na Maine Road, który należał do Manchesteru City; United zobowiązali się płacić 5 tysięcy funtów rocznie oraz odprowadzać część zysków[115]. Na Old Trafford później zamontowano także dachy – pierwszy z nich pojawił się nad Stretford End, a kolejny na trybunach północnej i wschodniej. Dachy były wspierane przez filary, które przeszkadzały w oglądaniu meczów niektórym kibicom i ostatecznie zastąpiono je wspornikami. Stretford End był ostatnią trybuną, na której je zamontowano. Odbudowę dachu na tej części stadionu zakończono dopiero przed sezonem 1993/1994[27]. 25 marca 1957 roku po raz pierwszy zastosowano cztery pylony o wysokości 55 metrów, na których znajdowały się po 54 reflektory. Ich budowa kosztowała 40 tysięcy funtów. Zdemontowano je w 1987 roku i od tego czasu stadion oświetlany jest przez system znajdujący się na dachu każdej z trybun[116].

Z powodu wymagań Raportu Taylora w 1993 roku pojemność Old Trafford musiała zostać zmniejszona do około 44 tysięcy. Dwa lata później północna trybuna została zmieniona na trzypoziomową, dzięki czemu spotkania mogło oglądać o 11 tysięcy osób więcej. Po zakończeniu sezonu 1998/1999 rozbudowano także trybuny zachodnią i wschodnią, co zwiększyło pojemność Old Trafford do 67 tysięcy. Od lipca 2005 roku do maja następnego roku na północno-zachodnim i północno-wschodnim rogach stadionu zamontowano kolejne 8 tysięcy miejsc siedzących. Część z nich użyto 26 marca 2006 roku, kiedy to mecz z Birmingham City obejrzało 69 070 widzów, ustanawiając tym samym nowy rekord Premier League[117]. Rekordowa frekwencja została pobita 31 marca 2007 roku, gdy na spotkanie z Blackburn Rovers przyszło 76 098 fanów – jedynie 114 krzesełek (tj. 0,15% pojemności stadionu) było wówczas wolnych[118]. W 2009 roku, z powodu reorganizacji miejsc siedzących, pojemność stadionu zmalała do 75 957[119][120].

Obecny skład edytuj

Stan na 1 lutego 2024[121][122]
Nr Poz. Piłkarz
1 BR   Altay Bayındır
2 OB   Victor Lindelöf
4 PO   Sofyan Amrabat (wypożyczony z Fiorentiny)
5 OB   Harry Maguire
6 OB   Lisandro Martínez
7 PO   Mason Mount
8 PO   Bruno Fernandes (kapitan)
9 NA   Anthony Martial
10 NA   Marcus Rashford
11 NA   Rasmus Højlund
12 OB   Tyrell Malacia
14 PO   Christian Eriksen
16 NA   Amad Diallo
17 NA   Alejandro Garnacho
18 PO   Casemiro
Nr Poz. Piłkarz
19 OB   Raphaël Varane
20 OB   Diogo Dalot
21 NA   Antony
22 BR   Tom Heaton
23 OB   Luke Shaw
24 BR   André Onana
29 OB   Aaron Wan-Bissaka
35 OB   Jonny Evans
37 PO   Kobbie Mainoo
39 PO   Scott McTominay
47 NA   Shola Shoretire
53 OB   Willy Kambwala
62 PO   Omari Forson
65 PO   Toby Collyer
75 OB   Habeeb Ogunneye

Piłkarze na wypożyczeniu edytuj

Nr Poz. Piłkarz
25 PO   Jadon Sancho (w Borussii Dortmund do 30 czerwca 2024)
28 PO   Facundo Pellistri (w Granadzie do 30 czerwca 2024)
33 OB   Brandon Williams (w Ipswich Town do 30 czerwca 2024)
34 PO   Donny van de Beek (w Eintrachcie Frankfurt do 30 czerwca 2024)
42 OB   Álvaro Fernandez (w Benfice do 30 czerwca 2024)
44 PO   Daniel Gore (w Port Vale do 30 czerwca 2024)
46 PO   Hannibal Mejbri (w Sevilli do 30 czerwca 2024)
NA   Mason Greenwood (w Getafe do 30 czerwca 2024)

Obecni zawodnicy grający w reprezentacjach narodowych edytuj

Zawodnik Reprezentacja Lata w reprezentacji Gole w reprezentacji Mecze w reprezentacji Uwagi
Christian Eriksen   Dania od 2010 40 126
Jonny Evans   Irlandia Północna od 2006 6 106
Raphaël Varane   Francja 2013-2022 5 93 Mistrz Świata z 2018
Mistrz Ligi Narodów 2021
Wicemistrz Świata z 2022
Casemiro   Brazylia od 2011 7 75 Mistrz Ameryki Płd. z 2019
Wicemistrz Ameryki Płd. z 2021
Victor Lindelöf   Szwecja od 2016 3 64
Bruno Fernandes   Portugalia od 2017 19 63 Mistrz Ligi Narodów 2019
Harry Maguire   Anglia od 2017 7 62 Brązowy medalista Ligi Narodów 2019
Wicemistrz Europy z 2021
Marcus Rashford   Anglia od 2016 17 59 Brązowy medalista Ligi Narodów 2019
Wicemistrz Europy z 2021
Sofyan Amrabat   Maroko od 2017 0 55
Scott McTominay   Szkocja od 2018 8 46
André Onana   Kamerun od 2016 0 38 Brązowy medalista Pucharu Narodów Afryki 2021
Mason Mount   Anglia od 2019 5 36 Wicemistrz Europy z 2021
Luke Shaw   Anglia od 2014 3 31 Wicemistrz Europy z 2021
Anthony Martial   Francja od 2015 2 30 Wicemistrz Europy z 2016
Mistrz Ligi Narodów 2021
Hannibal Mejbri   Tunezja od 2021 0 27 Wicemistrz Pucharu Narodów Arabskich z 2021
Jadon Sancho   Anglia od 2018 3 23 Brązowy medalista Ligi Narodów 2019
Wicemistrz Europy z 2021
Donny van de Beek   Holandia od 2017 3 19 Wicemistrz Ligi Narodów UEFA 2019
Facundo Pellistri   Urugwaj od 2022 0 18
Antony   Brazylia od 2021 2 16
Diogo Dalot   Portugalia od 2021 2 16
Lisandro Martínez   Argentyna od 2019 0 16 Mistrz Ameryki Płd. z 2021
Mistrz Świata z 2022
Rasmus Højlund   Dania od 2022 7 10
Tyrell Malacia   Holandia od 2021 0 9
Altay Bayındır   Turcja od 2021 0 8
Amad Diallo   Wybrzeże Kości Słoniowej od 2021 1 4
Alejandro Garnacho   Argentyna od 2023 0 3
Tom Heaton   Anglia od 2016 0 3 Brązowy medalista Ligi Narodów 2019
Mason Greenwood   Anglia od 2020 0 1

Stan na 1 lutego 2024 r.

Trenerzy edytuj

Lata[123] Imię i nazwisko Sukcesy
1878–1892 Nieznany
1892–1900   A.H. Albut
1900–1903   James West
1903–1912   Ernest Mangnall          
1912–1914   John Bentley
1914–1922   Jack Robson
1922–1926   John Chapman[124]
1926–1927   Lal Hilditch
1927–1931   Herbert Bamlett
1931–1932   Walter Crickmer
1932–1937   Scott Duncan  
1937–1945   Walter Crickmer
1945–1969   Matt Busby                          
1969–1970   Wilf McGuinness
1970–1971   Matt Busby
1971–1972   Frank O’Farrell[125]
1972–1977   Tommy Docherty    
1977–1981   Dave Sexton  
1981–1986   Ron Atkinson      
1986–2013   Alex Ferguson[126]                                                                         
2013–2014   David Moyes  
2014   Ryan Giggs[127]
2014–2016   Louis van Gaal[128]  
2016–2018   José Mourinho      
2018–2021   Ole Gunnar Solskjær[129]
2021   Michael Carrick[130]
2021–2022   Ralf Rangnick[131]
2022–   Erik ten Hag  

Kapitanowie edytuj

Lp. Imię i nazwisko[132] Okres urzędowania
1. Nieznany 1878 1882
2. E. Thomas 1882 1883
3.   Sam Black 1883 1887
4.   Jack Powell[133] 1887 1891
5.   Bob McFarlane 1891 1892
6.   Joe Cassidy 1892 1893
7. Nieznany 1893 1894
8.   James McNaught 1894 1896
9.   Caesar Jenkyns 1896 1897
10.   Harry Stafford 1897 1903
11.   John Willie Sutcliffe 1903 1904
12.   Jack Peddie 1904 1905
13.   Charlie Roberts 1905 1913
14.   George Stacey 1913 1914
15.   George Hunter 1914 1915
16.   Patrick O’Connell 1915 1917
17.   George Anderson 1917 1918
18.   Jack Mew 1918 1919
19.   Lal Hilditch 1919 1922
20.   Frank Barson 1922 1928
Lp. Imię i nazwisko Okres urzędowania
21.   Jack Wilson 1928 1929
22.   Charlie Spencer 1929 1930
23.   Jack Silcock 1930 1931
24.   George McLachlan 1931 1932
25.   Louis Page 1932 1932
26.   Jack Silcock 1932 1934
27.   Bill McKay 1934 1935
28.   James Brown 1935 1937
29.   George Roughton 1937 1939
30.   Bill McKay 1939 1940
31. Brak[134] 1940 1944
32.   George Roughton 1944 1945
33.   Johnny Carey[135] 1945 1953
34.   Stan Pearson 1953 1953
35.   Allenby Chilton 1953 1955
36.   Roger Byrne 1955 1958
37.   Bill Foulkes 1958 1959
38.   Dennis Viollet 1959 1960
39.   Maurice Setters 1960 1962
Lp. Imię i nazwisko Okres urzędowania
40.   Noel Cantwell[136] 1962 1967
41.   Denis Law[137] 1964 1968
42.   Bobby Charlton 1968 1973
43.   George Graham 1973 1974
44.   Willie Morgan 1974 1975
45.   Martin Buchan 1975 1982
46.   Ray Wilkins 1982 1982
47.   Bryan Robson[138] 1982 1994
48.   Steve Bruce[139] 1992 1996
49.   Éric Cantona[140] 1996 1997
50.   Roy Keane 1997 2005
51.   Gary Neville 2005 2011
52.   Nemanja Vidić 2011 2014
53.   Wayne Rooney 2014 2017
54.   Michael Carrick 2017 2018
55.   Antonio Valencia[141] 2018 2019
56.   Ashley Young 2019 2020
57.   Harry Maguire 2020 2023
58.   Bruno Fernandes 2023 Obecnie

Sponsorzy edytuj

Sponsorzy techniczni i główni[142]

Lata Sponsor techniczny Sponsor główny
1945–1975 Umbro
1975–1980 Admiral
1980–1982 Adidas
1982–1993 Sharp
1993–2001 Umbro
2001–2002 Vodafone
2002–2006 Nike
2006–2010 AIG
2010–2014 AON
2014–2015 Chevrolet
2015–2018 Adidas
2018–2021
2021– TeamViewer

Partnerzy globalni[143]

Przedsiębiorstwo Funkcja
Adidas Oficjalny partner techniczny
TeamViewer Główny partner
Kohler Główny partner
AEROFLOT Oficjalny przewoźnik
apollo TYRES Oficjalny partner w zakresie opon
Cadbury Oficjalny partner
Canon Medical Oficjalny partner ds. systemów medycznych
Casillero del Diablo Oficjalny partner winiarski
Chevrolet Oficjalny globalny partner
Chivas Oficjalny partner
ECOLAB Oficjalny globalny partner
DHL Oficjalny partner logistyczny
Przedsiębiorstwo Funkcja
GULF OIL INTERNATIONAL Oficjalny globalny partner i dostawca paliw
HCL Oficjalny partner transformacji cyfrowej
HUA TI HUI Oficjalny globalny partner ds. bukmacherski
Konami Oficjalny partner gier wideo
Maui Jim Oficjalny partner wizji klubu
Marriott Hotels Oficjalny partner hotelowy
Melitta Oficjalny partner kawowy
MLILY Oficjalny partner w zakresie materacy
Remington Oficjalny partner ds. środków higieny osobistej
TAG Heuer Oficjalny chronometrażysta i globalny partner w zakresie zegarków
Renewable Energy Group Oficjalny partner w zakresie paliw odnawialnych
Visit Malta Oficjalny globalny partner

Partnerzy finansowi[143]

Przedsiębiorstwo
CB Bank
Cardless
Emirates NBD
Eurobank Srbija
ICICI Bank
invex Banco
krungsri
Przedsiębiorstwo
LAYBUY
MayBank
National Bank of Egypt
PING AN BANK
Shinsei Bank
Virgin Money

Partnerzy medialni[143]

Przedsiębiorstwo Funkcja
365 Media Oficjalny partner transmisyjny MUTV w Irlandii
cyta vision Oficjalny partner transmisyjny MUTV na Cyprze
GO Oficjalny partner transmisyjny MUTV na Malcie
PCCW Oficjalny partner nadawczy MUTV dla Hongkongu
Spark Oficjalny partner nadawczy Manchester United w Nowej Zelandii
StarTimes Oficjalny partner nadawczy Manchester United w Afryce
Teleclub Oficjalny partner transmisyjny MUTV w Szwajcarii i Liechtensteinie
TV 2 Oficjalny partner transmisyjny MUTV dla Norwegii
United Group Oficjalny partner transmisyjny MUTV w Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Kosowie, Macedonii, Czarnogórze i Serbii

Partnerzy regionalni[143]

Przedsiębiorstwo Funkcja
Harves Oficjalny partner klubowych centrów rozrywki w Chinach
The Hong Kong Jockey Club Oficjalny partner
SPORTSBREAKS.COM Oficjalny dostawca usług turystycznych

Indywidualne sukcesy piłkarzy edytuj

Mistrzowie świata edytuj

Mistrzowie Europy edytuj

Mistrzowie Ameryki Południowej edytuj

Piłkarze z listy FIFA 100 edytuj

W nawiasach kariera w Manchesterze United. Na podstawie BBC Sport

Królowie strzelców Pucharu Europy i Ligi Mistrzów edytuj

Dotyczy Pucharu Europy (1955-1992) i Ligi Mistrzów (od 1992/93). Na podstawie RSSSF

Królowie strzelców Ligi Europy edytuj

Dotyczy Ligi Europy (od 2009/10). Na podstawie RSSSF

Królowie strzelców ligi edytuj

Dotyczy Premier League (od 1992/93) i Football League First Division (1892–1992). Na podstawie RSSSF

Złote Rękawice edytuj

Nagroda przyznawana w Premier League od sezonu 2004/05.

Piłkarz sezonu Premier League edytuj

Nagroda przyznawana w Premier League od sezonu 1994/95. Wyboru dokonują przedstawiciele angielskich władz piłkarskich, mediów oraz fani

Piłkarz roku w Anglii FWA edytuj

Nagroda przyznawana od sezonu 1947/48. Wyboru dokonują członkowie Football Writers’ Association (Stowarzyszenia Dziennikarzy Piłkarskich)

Piłkarz roku w Anglii PFA edytuj

Nagroda przyznawana od sezonu 1973/74. Wyboru dokonują członkowie Professional Footballers’ Association (Stowarzyszenia Zawodowych Piłkarzy)

Laureaci Złotego Buta edytuj

Na podstawie RSSSF

Laureaci Złotej Piłki edytuj

Na podstawie celebrazio.net

Rekordy edytuj

Rekordy klubowe edytuj

Najwyższe zwycięstwo u siebie
Mecz Wynik Data
 United – RSC Anderlecht 10:0 26.09.1956
 Newton Heath – Wolverhampton 10:1 15.10.1892
 United – Ipswich Town 9:0 4.03.1995
 United – Southampton 9:0 2.02.2021
 United – Arsenal 8:2 28.08.2011
 United – AS Roma 7:1 10.04.2007
 United – Blackburn Rovers 7:1 27.11.2010
Najwyższe zwycięstwo na wyjeździe
 Nottingham Forest F.C. – United 1:8 6.02.1999
 Northampton Town – United 2:8 7.02.1970
Najwyższa porażka u siebie
 United – Blackburn Rovers 0:7 21.10.1926
 United – Manchester City 1:6 23.01.1926
 United – Manchester City 1:6 23.10.2011
 United – Tottenham Hotspur 1:6 4.10.2020
Najwyższa porażka na wyjeździe
 Liverpool – United 7:0 5.03.2023
 Blackburn Rovers – United 7:0 26.12.1931
 Grimsby Town – Newton Heath 7:0 26.12.1890
 Newcastle United – United 7:1 10.09.1927

Rekordy indywidualne edytuj

Mecze

Lp. Zawodnik Lata Liga Puchar Anglii Puchar Ligi Europa Inne Razem
1.   Ryan Giggs 1991–2014 672 74 41 157 19 963
2.   Bobby Charlton 1956–1973 606 78 24 45 5 758
3.   Paul Scholes 1994–2013 499 49 21 134 15 718
4.   Bill Foulkes 1952–1969 566 61 3 52 6 688
5.   Gary Neville 1992–2011 400 47 25 117 13 602
6.   Wayne Rooney 2004–2017 393 40 20 98 8 558
7.   David de Gea 2011–2023 415 28 16 82 4 545
8.   Alex Stepney 1966–1978 433 44 35 23 4 539
9.   Tony Dunne 1960–1973 414 55 21 40 5 535
10.   Denis Irwin 1990–2002 368 43 31 75 12 529
32.   Marcus Rashford 2015– 266 34 23 69 2 394

Bramki

Lp. Zawodnik Lata Liga Puchar Anglii Puchar Ligi Europa Inne Razem
1.   Wayne Rooney 2004–2017 183 22 5 39 4 253
2.   Bobby Charlton 1956–1973 199 19 7 22 2 249
3.   Denis Law 1962–1973 171 34 3 28 1 237
4.   Jack Rowley 1937–1955 182 26 0 0 3 211
5.   George Best 1963–1974 137 21 9 11 1 179
  Dennis Viollet 1949–1962 159 5 1 13 1 179
7.   Ryan Giggs 1991–2014 114 12 12 29 1 168
  Joe Spence 1919–1933 158 10 0 0 0 168
9.   Mark Hughes 1983–1986, 1988–1995 120 17 16 9 1 163
10.   Paul Scholes 1994–2013 107 13 9 26 0 155
15.   Marcus Rashford 2015– 83 9 14 25 0 131

Mecze w lidze

Lp. Zawodnik Lata Mecze
1.   Ryan Giggs 1991–2014 672
2.   Bobby Charlton 1956–1973 606
3.   Bill Foulkes 1952–1969 566
4.   Paul Scholes 1994–2013 499
5.   Joe Spence 1919–1933 481
6.   Alex Stepney 1966–1978 433
7.   John Silcock 1919–1934 423
8.   David de Gea 2011–2023 415
9.   Tony Dunne 1960–1973 414
10.   Gary Neville 1992–2011 400
50.   Marcus Rashford 2015– 266

Bramki w lidze

Lp. Zawodnik Lata Mecze
1.   Bobby Charlton 1956–1973 199
2.   Wayne Rooney 2004–2017 183
3.   Jack Rowley 1937–1955 182
4.   Denis Law 1962–1973 171
5.   Dennis Viollet 1949–1962 159
6.   Joe Spence 1919–1933 158
7.   George Best 1963–1974 137
8.   Stan Pearson 1936–1954 127
9.   Mark Hughes 1983–1986, 1988–1995 120
10.   Ryan Giggs 1991–2014 114
  David Herd 1961–1968 114
22.   Marcus Rashford 2015– 83

Mecze w Pucharze Anglii

Lp. Zawodnik Lata Mecze
1.   Bobby Charlton 1956–1973 78
2.   Ryan Giggs 1991–2014 74
3.   Bill Foulkes 1952–1969 61
4.   Tony Dunne 1960–1973 55
5.   Paul Scholes 1994–2013 49
6.   Gary Neville 1992–2011 47
7.   George Best 1963–1974 46
  Mark Hughes 1983–1986, 1988–1995 46
  Roy Keane 1993–2005 46
  Denis Law 1962–1973 46
32.   Marcus Rashford 2015– 34

Bramki w Pucharze Anglii

Lp. Zawodnik Lata Mecze
1.   Denis Law 1962–1973 34
2.   Jack Rowley 1937–1955 26
3.   Wayne Rooney 2004–2017 22
4.   George Best 1963–1974 21
  Stan Pearson 1936–1954 21
6.   Bobby Charlton 1956–1973 19
7.   Mark Hughes 1983–1986, 1988–1995 17
8.   David Herd 1961–1968 15
9.   Brian McClair 1987–1998 14
  Ruud van Nistelrooy 2001–2006 14
21.   Marcus Rashford 2015– 9

Mecze w europejskich pucharach

Lp. Zawodnik Lata Mecze
1.   Ryan Giggs 1991–2014 157
2.   Paul Scholes 1994–2013 134
3.   Gary Neville 1992–2011 117
4.   Wayne Rooney 2004–2017 98
5.   Rio Ferdinand 2002–2014 91
6.   Michael Carrick 2006–2018 86
7.   David Beckham 1994–2003 83
8.   David de Gea 2011–2023 82
  Roy Keane 1993–2005 82
10.   Ole Gunnar Solskjær 1996–2007 81
14.   Marcus Rashford 2015– 69

Bramki w europejskich pucharach

Lp. Zawodnik Lata Mecze
1.   Wayne Rooney 2004–2017 39
2.   Ruud van Nistelrooy 2001–2006 38
3.   Ryan Giggs 1991–2014 29
4.   Denis Law 1962–1973 28
5.   Paul Scholes 1994–2013 26
6.   Marcus Rashford 2015– 25
7.   Cristiano Ronaldo 2003–2009, 2021–2022 24
8.   Bobby Charlton 1956–1973 22
9.   Ole Gunnar Solskjær 1996–2007 20
10.   Andrew Cole 1995–2001 19

Stan na 17 marca 2024

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. England – List of Foundation Dates.
  2. Manchester United shares debut in New York. bbc.com, 2012-08-10. [dostęp 2021-09-27]. (ang.).
  3. Mike Ozanian, The World’s Most Valuable Soccer Teams: Barcelona Edges Real Madrid To Land At No. 1 For First Time, Forbes [dostęp 2021-05-08] (ang.).
  4. MANCHESTER UNITED WITHDRAW FROM EUROPEAN SUPER LEAGUE. manutd.com, 2021-04-20. [dostęp 2021-04-21]. (ang.).
  5. Oficjalnie: Sir Jim Ratcliffe pozyskał pakiet mniejszościowy akcji Manchesteru United. manutd.pl, 2023-12-24. [dostęp 2023-12-24]. (pol.).
  6. Oficjalnie: Sir Jim Ratcliffe został współwłaścicielem Manchesteru United. devilpage.pl, 2024-02-20. [dostęp 2024-02-20]. (pol.).
  7. a b Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 8.
  8. Tyrrell & Meek (1996), s. 99.
  9. Measuring Worth – UK Earnings and Prices. Measuring Worth. [dostęp 2010-08-16]. (ang.).
  10. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 9.
  11. James (2008), s. 92.
  12. Źródła podają różne daty spotkania i zmiany nazwy. Oficjalne źródła klubowe sądzą, że stało się to 26 kwietnia, ale wydanie Manchester Evening Chronicle z 25 kwietnia sugueruje, że nastąpiło ono 24 kwietnia.
  13. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 118.
  14. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 11.
  15. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 12.
  16. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 13.
  17. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 10.
  18. Murphy (2006), s. 71.
  19. Brian Glanville: The great Chelsea surrender. The Times, 2005-04-27. [dostęp 2010-08-22]. (ang.).
  20. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 14–15.
  21. 1958: United players killed in air disaster. BBC News, 1958-02-06. [dostęp 2010-08-22]. (ang.).
  22. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 16–17.
  23. White, Jim (2008), s. 136.
  24. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 17.
  25. a b Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 18–19.
  26. Rob Moore, Karel Stokkermans: European Footballer of the Year („Ballon d’Or”). RSSSF, 2009-12-11. [dostęp 2010-08-23]. (ang.).
  27. a b c Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 19.
  28. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 110.
  29. Murphy (2006), s. 134.
  30. 1977: Manchester United sack manager. BBC News, 1977-07-04. [dostęp 2010-08-23]. (ang.).
  31. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 20.
  32. a b c Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 20–21.
  33. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 21.
  34. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 148.
  35. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 148–149.
  36. Arise Sir Alex?. BBC News, 1995-05-27. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
  37. Chris Bevan: How Robins saved Ferguson’s job. BBC Sport, 2006-11-04. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
  38. Ryan Giggs wins 2009 BBC Sports Personality award. BBC Sport, 2009-12-13. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
  39. United crowned kings of Europe. BBC Sport, 1999-05-26. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
  40. Sport’s greatest ever comebacks. Daily Mail, 2005-05-26. [dostęp 2010-08-27]. (ang.).
  41. Loris Magnani, Karel Stokkermans: Intercontinental Club Cup. RSSSF, 2005-04-30. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  42. Rob Hughes: Ferguson and Magnier: a truce in the internal warfare at United. [w:] International Herald Tribune [on-line]. 2004-03-08. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  43. Man Utd win FA Cup. BBC Sport, 2004-05-22. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  44. Peter Shuttleworth: Spot-on Giggs overtakes Charlton. BBC Sport, 2008-05-21. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  45. Phil McNulty: Man Utd 0–0 Tottenham (aet). BBC Sport, 2009-03-01. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  46. Phil McNulty: Man Utd 0–0 Arsenal. BBC Sport, 2009-05-16. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  47. Mark Odgen: Cristiano Ronaldo transfer: World-record deal shows football is booming, says Sepp Blatter. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. 2009-06-12. [dostęp 2012-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-19)]. (ang.).
  48. Rooney the hero as United overcome Villa. ESPNsoccernet, 2010-02-28. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  49. Simon Stone: Manchester United clinch record 19th english title. [w:] The Independent [on-line]. Independent Print, 2011-05-14. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  50. Phil McNulty: Barcelona 3 – 1 Man Utd. BBC Sport, 2011-05-28. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  51. Sir Alex retires. manutd.com, 8 maja 2013. [dostęp 2013-05-08]. (ang.).
  52. Sir Alex Ferguson po sezonie odejdzie z Manchesteru United. Obejmie funkcje Dyrektora i Absadora Manchester United.. eurosport.onet.pl, 8 maja 2013. [dostęp 2013-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-18)].
  53. Welocme to our new manager David Moyes. manutd.com. [dostęp 2013-05-10]. (ang.).
  54. Juan Mata signs for United. manutd.com. [dostęp 2014-02-07]. (ang.).
  55. Man Utd 2-0 Cardiff City. bbc.com. [dostęp 2014-02-07]. (ang.).
  56. Ander Herrera: Man Utd confirm deal for Athletic Bilbao midfielder. bbc.com. [dostęp 2014-06-27]. (ang.).
  57. LA Galaxy 0, Manchester United 7 – International Friendly. mlssoccer.com. [dostęp 2014-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 lipca 2014)]. (ang.).
  58. Manchester United sign di Maria.
  59. Club statement: Jose Mourinho becomes United manager. manutd.com. [dostęp 2016-05-27]. (ang.).
  60. Ajax 0-2 Manchester United. bbc.com. [dostęp 2017-05-24]. (ang.).
  61. Alexis signs for Manchester United. manutd.com. [dostęp 2018-01-22]. (ang.).
  62. Informacja o rozwiązaniu kontraktu. devilpage.pl. [dostęp 2018-03-22]. (pol.).
  63. José Mourinho leaves United. manutd.com, 18 grudnia 2018. [dostęp 2018-12-18]. (ang.).
  64. Daniel James signs for Manchester United. manutd.com, 12 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-12]. (ang.).
  65. Cristiano Ronaldo oficjalnie w Manchesterze United! – Polsat Sport, polsatsport.pl [dostęp 2021-08-28] (pol.).
  66. RONALDO IS COMING HOME. manutd.com, 31 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-31]. (ang.).
  67. Manchester United – West Ham 0:1. Czerwone Diabły za burtą Carabao Cup. devilpage.pl, 22 września 2021. [dostęp 2021-09-22]. (pol.).
  68. CLUB STATEMENT ON OLE GUNNAR SOLSKJAER. manutd.com, 21 listopada 2021. [dostęp 2021-11-21]. (ang.).
  69. UNITED APPOINT RANGNICK AS INTERIM MANAGER. manutd.com, 29 listopada 2021. [dostęp 2021-11-29]. (ang.).
  70. UNITED 1 MIDDLESBROUGH 1 (7-8 ON PENALTIES). manutd.com, 5 lutego 2022. [dostęp 2022-02-05]. (ang.).
  71. MANCHESTER UNITED 0 ATLETICO MADRID 1. manutd.com, 15 marca 2022. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).
  72. Crystal Palace – Man Utd 1:0. Czerwone Diabły bez punktów, ale z miejscem w LE. devilpage.pl, 22 maja 2022. [dostęp 2022-05-22]. (ang.).
  73. Manchester United appoints Erik Ten Hag as Manage. manutd.com. [dostęp 2022-04-22]. (pol.).
  74. Oficjalnie: Malacia pierwszym transferem Manchesteru United za kadencji Ten Haga. devilpage.pl. [dostęp 2022-07-05]. (pol.).
  75. Manchester United – Liverpool 4:0. Efektowna wygrana na otwarcie tournée. devilpage.pl. [dostęp 2022-07-12]. (pol.).
  76. Man Utd transfer news – Eriksen Signs for Ten Hag’s Reds. manutd.com. [dostęp 2022-07-15]. (ang.).
  77. Oficjalnie: Lisandro Martinez piłkarzem Manchesteru United. devilpage.pl. [dostęp 2022-07-27]. (pol.).
  78. Oficjalnie: Casemiro podpisał kontrakt z Manchesterem United, devilpage.pl [dostęp 2022-08-22] (pol.).
  79. Oficjalnie: Antony został piłkarzem Manchesteru United, devilpage.pl [dostęp 2022-09-01] (pol.).
  80. Oficjalnie: Martin Dubravka przynajmniej na rok w Manchesterze United. devilpage.pl, 2022-09-01. [dostęp 2022-09-01]. (pol.).
  81. Oficjalnie: Manchester United potwierdził pierwszy zimowy transfer. devilpage.pl. [dostęp 2023-01-06].
  82. Oficjalnie: Manchester United sfinalizował wypożyczenie Wouta Weghorsta. devilpage.pl. [dostęp 2023-01-13].
  83. Oficjalnie: Marcel Sabitzer dołącza do Manchesteru United. devilpage.pl. [dostęp 2023-01-31].
  84. Finał Carabao Cup: Pucharowa posucha przerwana! Manchester United – Newcastle United 2:0. devilpage.pl. [dostęp 2023-02-26].
  85. Liga Europy: Sevilla – Manchester United 3:0. Autodestrukcja w wykonaniu Czerwonych Diabłów. devilpage.pl, 20 kwietnia 2023. [dostęp 2023-04-20]. (ang.).
  86. Manchester United – Fulham 2:1. Czerwone Diabły kończą sezon na podium Premier League!. devilpage.pl, 28 maja 2023. [dostęp 2023-05-28]. (ang.).
  87. Finał Pucharu Anglii nie dla Czerwonych Diabłów. Manchester City – Manchester United 2:1. devilpage.pl, 3 czerwca 2023. [dostęp 2023-06-03]. (pol.).
  88. Oficjalnie: Mason Mount został piłkarzem Manchesteru United. devilpage.pl, 5 lipca 2023. [dostęp 2023-07-05]. (pol.).
  89. Oficjalnie: David de Gea odchodzi z Manchesteru United, devilpage.pl [dostęp 2023-07-08] (pol.).
  90. Oficjalnie: Erik ten Hag wybrał nowego kapitana Manchesteru United, devilpage.pl [dostęp 2023-07-20] (pol.).
  91. Oficjalnie: Manchester United zaprezentował Andre Onanę jako swojego bramkarza, devilpage.pl [dostęp 2023-07-20] (pol.).
  92. Oficjalnie: Rasmus Hojlund zaprezentowany na Old Trafford, devilpage.pl [dostęp 2023-08-05] (pol.).
  93. Oficjalnie: Altay Bayindir został piłkarzem Manchesteru United, devilpage.pl [dostęp 2023-09-01] (pol.).
  94. Manchester United zakontraktował Jonny’ego Evansa, devilpage.pl [dostęp 2023-09-01] (pol.).
  95. Erik ten Hag potwierdził wypożyczenie Sergio Reguilona, devilpage.pl [dostęp 2023-09-01] (pol.).
  96. Oficjalnie: Manchester United zakontraktował Sofyana Amrabata, devilpage.pl [dostęp 2023-09-01] (pol.).
  97. Carabao Cup: Manchester United – Newcastle United 0:3. Pucharowa katastrofa. devilpage.pl, 1 listopada 2023. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
  98. Manchester United – Bayern Monachium 0:1. Czerwone Diabły za burtą europejskich pucharów. devilpage.pl, 12 grudnia 2023. [dostęp 2023-12-12]. (pol.).
  99. a b Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 49.
  100. a b c d e f Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 48.
  101. Manchester United. Historical Football Kits. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  102. 13.04.96 Manchester United’s grey day at The Dell. Independent, 2006-04-15. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  103. a b c Devlin (2005), s. 154–159.
  104. Reds unveil new away kit. ManUtd.com (Manchester United), 2011-07-15. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  105. New blue kit for 08/09. ManUtd.com (Manchester United), 2008-08-28. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
  106. White, Jim (2008) s. 21.
  107. James (2008), s. 392.
  108. Shury & Landamore (2005), s. 54.
  109. Shury & Landamore (2005), s. 51.
  110. a b c Shury & Landamore (2005), s. 21–22.
  111. Shury & Landamore (2005), s. 24.
  112. Shury & Landamore (2005), s. 33–34.
  113. a b c Inglis (1996), s. 234.
  114. Rollin and Rollin, s. 254–255.
  115. White, John (2007), s. 11.
  116. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 44–45.
  117. Man Utd 3-0 Birmingham. BBC Sport, 2006-03-26. [dostęp 2012-07-28]. (ang.).
  118. Nick Coppack: Report: United 4 Blackburn 1. ManUtd.com (Manchester United), 2007-03-31. [dostęp 2012-07-28]. (ang.).
  119. Morgan (2010), s. 44–48.
  120. Steve Bartram: OT100 #9: Record gate. ManUtd.com (Manchester United), 2009-11-19. [dostęp 2012-07-28]. (ang.).
  121. First Team. ManUtd.com. [dostęp 2021-01-09]. (ang.).
  122. Manchester United FC Squad Information 2020/2021. premierleague.com. [dostęp 2021-01-09]. (ang.).
  123. Barnes, Bostock i Butler 2001 ↓, s. 54–57.
  124. Pierwszy trener spoza Anglii.
  125. Pierwszy trener spoza Wielkiej Brytanii.
  126. Najbardziej utytułowany trener w historii piłki nożnej.
  127. Menedżer tymczasowy, poprowadził drużynę w czterech ostatnich meczach sezonu.
  128. Pierwszy trener spoza Wysp Brytyjskich.
  129. Od grudnia 2018 do marca 2019 menedżer tymczasowy.
  130. Od listopada 2021 do grudnia 2021 menedżer tymczasowy, poprowadził drużynę w trzech meczach.
  131. Od grudnia 2021 do maja 2022 menedżer tymczasowy, poprowadził drużynę w ostatnich dwudziestu dziewięciu meczach sezonu.
  132. Newton Heath & Manchester United Club Captains [2015-05-15] (ang.).
  133. Pierwszy kapitan spoza Anglii.
  134. Rozgrywki nie były prowadzone z powodu II wojny światowej.
  135. Pierwszy kapitan spoza Wielkiej Brytanii.
  136. W latach 1964–1967 był kapitanem wspólnie z Denisem Lawem.
  137. W latach 1964–1967 był kapitanem wspólnie z Noelem Cantwellem.
  138. Najwięcej lat w roli kapitana w historii Manchesteru United, w latach 1992–1994 był kapitanem wspólnie ze Steve’em Bruce’em.
  139. W latach 1992–1994 był kapitanem wspólnie z Bryanem Robsonem.
  140. Pierwszy kapitan spoza Wysp Brytyjskich.
  141. Pierwszy kapitan spoza Europy.
  142. Manchester United Kit History, Football Kit Archive [dostęp 2021-12-13] (ang.).
  143. a b c d Club statement, manutd.com [dostęp 2021-12-13] (ang.).
  144. a b c England in World Cup 1966. England Football Online. [dostęp 2010-03-22]. (ang.).
  145. European Championship 1992 – Full Details Final Tournament. RSSSF. [dostęp 2004-06-22]. (ang.).
  146. Copa América 2004. RSSSF. [dostęp 2010-03-23]. (ang.).
  147. Copa América 2015. RSSSF. [dostęp 2015-07-05]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Justyn Barnes, Adam Bostock, Cliff Butler: The Official Manchester United Illustrated Encyclopedia. Wyd. trzecie. London: Manchester United Books, 2001. ISBN 0-233-99964-7.
  • Tom Tyrrell, David Meek: The Hamlyn Illustrated History of Manchester United 1878–1996. Wyd. piąte. London: Hamlyn, 1996. ISBN 0-600-59074-7.
  • Gary James: Manchester: A Football History. Halifax: James Ward, 2008. ISBN 978-0-9558127-0-5.
  • Alex Murphy: The Official Illustrated History of Manchester United. London: Orion Books, 2006. ISBN 0-75287-603-1.
  • Jim White: Manchester United: The Biography. London: Sphere, 2008. ISBN 978-1-84744-088-4.
  • John Devlin: True Colours: Football Kits from 1980 to the Present Day. London: A & C Black, 2005. ISBN 0-7136-7389-3.

Linki zewnętrzne edytuj


|}