Puchar Anglii w piłce nożnej

Puchar Anglii w piłce nożnej (ang. FA Cup) – najstarsze klubowe rozgrywki piłkarskie na świecie[1] o charakterze pucharu krajowego w Anglii. Organizowane co sezon przez Angielską Federację Piłkarską (The FA) i przeznaczone są dla klubów piłkarskich z Anglii oraz Walii, zrzeszonych w związku. Najważniejsze po Premier League piłkarskie rozgrywki w kraju. Zwycięzca otrzymuje prawo do grania w rundzie grupowej Ligi Europy.

FA Cup
Puchar Anglii
ilustracja
2023/2024
Państwo

 Anglia
 Walia

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

The Football Association

Data założenia

1871

Założyciel

The Football Association

Partner TV

ITV, ESPN

Sponsor tytularny

Emirates

Rozgrywki
Liczba drużyn

732 (2023/24)

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Wanderers F.C. (1871/72)

Obecny zwycięzca

Manchester United (2023/24)

Najwięcej zwycięstw

Arsenal (14)

Strona internetowa
Trofeum zdobywcy Pucharu Anglii w latach 1896 - 1910
Obecne trofeum zdobywcy Pucharu Anglii


Historia

edytuj

Pierwszy finał tych rozgrywek odbył się 16 marca 1872 pomiędzy drużynami Wanderers F.C. i Royal Engineers A.F.C., w obecności dwóch tysięcy widzów zgromadzonych na Kennington Oval. Wygrali ci pierwsi, a jedynego gola zdobył Morton Peto Betts. W 1863 roku nowo założony The Football Association (The FA) opublikował przepisy dotyczące gry w piłkę nożną, ujednolicając różne zasady stosowane wcześniej. 20 lipca 1871 roku w biurach gazety The Sportsman sekretarz FA C.W. Alcock zaproponował komitetowi FA, że "pożądane jest ustanowienie Challenge Cup w związku ze Stowarzyszeniem, dla którego wszystkie kluby należące do Związku powinny być zaproszony do udziału w rozgrywkach". Inauguracyjny turniej FA Cup rozpoczął się w listopadzie 1871 roku. Po łącznie trzynastu meczach Wanderers zostali zwycięzcami finału, który odbył się 16 marca 1872 roku. Wanderers zachował ten trofeum i w następnym roku. Nowoczesny puchar zaczął być ustanawiany w sezonie 1888/89, kiedy wprowadzono eliminacje[2].

Po edycji sezonu 1914/15 rozgrywki zostały zawieszone z powodu I wojny światowej i wznowione dopiero w sezonie 1919/20. Finał Pucharu Anglii z 1923 roku, powszechnie znany jako "Finał Białego Konia", był pierwszym finałem rozgrywanym na nowo otwartym stadionie Wembley (znanym wówczas jako Empire Stadium). W finale z 1927 roku po raz pierwszy zaśpiewano "Trzymaj się ze mną" w finale Pucharu, co stało się tradycją przedmeczową[3]. W związku z wybuchem II wojny światowej turniej nie był rozgrywany w latach 1939–1945. Ze względu na przerwy wojenne rozgrywki obchodziły stulecie istnienia dopiero w sezonie 1980/81; trafnie w finale znalazł się gol Ricky Villa, który został później uznany za największy gol strzelony w finale Pucharu Anglii, ale od tego czasu został zastąpiony przez Stevena Gerrarda[4].

Po uprzednim obejrzeniu powtórek, współczesna praktyka zapewniania zakończenia meczów półfinałowych i finałowych w jednym meczu została wprowadzona w 2000 roku. Przebudowa Wembley po raz pierwszy pozwoliła na rozegranie finału poza Anglią, finały 2001-2006 rozgrywane były na Millennium Stadium w Cardiff. Finał powrócił na Wembley w 2007 roku, a następnie półfinały z 2008 roku.

Od 2020 roku rozgrywki znane jako Emirates FA Cup od swojego głównego sponsora.

Format

edytuj

Format rozgrywek był wiele razy zmieniany. W rozgrywkach uczestniczą kluby występujące w Mistrzostwach Anglii aż do poziomu 10 w systemie angielskiej ligi piłkarskiej – wszystkie 92 profesjonalne kluby z Premier League (poziom 1) i English Football League (poziomy od 2 do 4) oraz kilkaset drużyn spoza ligi w poziomach od 1 do 6 w National League System (poziomy od 5 do 10). W sezonie 2011/12 rywalizowało rekordowe 763 klubów. Turniej składa się z 12 losowanych rund, po których następują półfinały i finał. Uczestnicy nie są rozstawiani, chociaż system pucharowy oparty na poziomie ligi gwarantuje, że w późniejszych rundach wejdą drużyny z wyższych rankingów – minimalna liczba meczów potrzebnych do wygrania, w zależności od tego, w którą rundę przystąpi drużyna do rozgrywek, wynosi od sześciu do czternastu.

Pierwsze sześć rund to rozgrywki eliminacyjne, z którego 32 drużyny przechodzą do pierwszej rundy turnieju głównego, spotykając się z pierwszą z 48 profesjonalnych drużyn z I i II Ligi. Ostatnimi uczestnikami są kluby Premier League i Championship, które biorą udział w losowaniu trzeciej rundy właściwej. W erze nowożytnej tylko jedna drużyna spoza ligi dotarła do ćwierćfinału, a drużyny poniżej poziomu 2 nigdy nie dotarły do finału.

Formuła rozgrywek
Runda Nowi uczestnicy w rundzie Miesiąc
Część eliminacyjna
Runda przedwstępna sierpień
Runda wstępna kluby 8. klasy rozgrywkowej sierpień
Runda pierwsza kluby 7. klasy rozgrywkowej wrzesień
Runda druga kluby 6. klasy rozgrywkowej wrzesień
Runda trzecia brak październik
Runda czwarta kluby 5. klasy rozgrywkowej październik
Część główna
Pierwsza runda kluby 3. i 4. klasy rozgrywkowej listopad
Druga runda brak grudzień
Trzecia runda kluby 1. i 2. klasy rozgrywkowej styczeń
Czwarta runda brak styczeń
Piąta runda brak luty
Szósta runda brak marzec
Półfinał brak kwiecień
Finał brak Maj

Zwycięzcy i finaliści

edytuj
Sezon K T Zwycięzca Wynik Finalista Data, miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Puchar Anglii w piłce nożnej (ang. FA Cup)
1871/72     1 Wanderers 1:0 Royal Engineers 16.03.1872, Kennington Oval, Londyn, 2000 ? ? 15 klubów
1872/73     2 Wanderers 2:0 Oxford University 29.03.1873, Lillie Bridge, Londyn, 3000 ? ? 16 klubów
1873/74     1 Oxford University 2:0 Royal Engineers 14.03.1874, Kennington Oval, Londyn, 2000 ? ? 28 klubów
1874/75     1 Royal Engineers 1:1 pd.
2:0
Old Etonians 13.03.1875, Kennington Oval, Londyn, 2000 ? ? 29 klubów
2:0 16.03.1875, Kennington Oval, Londyn, 3000
1875/76     3 Wanderers 1:1 pd. Old Etonians 11.03.1876, Kennington Oval, Londyn, 3500 ? ? 32 kluby
3:0 18.03.1876, Kennington Oval, Londyn, 1500
1876/77     4 Wanderers 2:1 pd. Oxford University 24.03.1877, Kennington Oval, Londyn, 3000 ? ? 37 klubów
1877/78     5 Wanderers 3:1 Royal Engineers 23.03.1878, Kennington Oval, Londyn, 4500 ? ? 43 kluby
1878/79     1 Old Etonians 1:0 Clapham Rovers 29.03.1879, Kennington Oval, Londyn, 5000 ? ? 43 kluby
1879/80     1 Clapham Rovers 1:0 Oxford University 10.04.1880, Kennington Oval, Londyn, 6000 ? ? 54 kluby
1880/81     1 Old Carthusians 3:0 Old Etonians 9.04.1881, Kennington Oval, Londyn, 4000 ? ? 62 kluby
1881/82     2 Old Etonians 1:0 Blackburn Rovers 25.03.1882, Kennington Oval, Londyn, 6500 ? ? 73 kluby
1882/83     1 Blackburn Olympic 2:1 pd. Old Etonians 31.03.1883, Kennington Oval, Londyn, 8000 ? ? 84 kluby
1883/84     1 Blackburn Rovers 2:1   Queen’s Park 29.03.1884, Kennington Oval, Londyn, 4000 ? ? 100 klubów
1884/85     2 Blackburn Rovers 2:0   Queen’s Park 4.04.1885, Kennington Oval, Londyn, 12 500 ? ? 114 klubów
1885/86     3 Blackburn Rovers 0:0 West Bromwich Albion 3.04.1886, Kennington Oval, Londyn, 15 000 ? ? 130 klubów
2:0 10.04.1886, Racecourse Ground, Derby, 12 000
1886/87     1 Aston Villa 2:0 West Bromwich Albion 2.04.1887, Kennington Oval, Londyn, 15 500 ? ? 128 klubów
1887/88     1 West Bromwich Albion 2:1 Preston North End 24.03.1888, Kennington Oval, Londyn, 19 000 ? ? 149 klubów
1888/89     1 Preston North End 3:0 Wolverhampton Wanderers 30.03.1889, Kennington Oval, Londyn, 22 000 ? ? 149 klubów
1889/90     4 Blackburn Rovers 6:1 The Wednesday 29.03.1890, Kennington Oval, Londyn, 20 000 ? ? 137 klubów
1890/91     5 Blackburn Rovers 3:1 Notts County 21.03.1891, Kennington Oval, Londyn, 23 000 ? ? 161 klub
1891/92     2 West Bromwich Albion 3:0 Aston Villa 19.03.1892, Kennington Oval, Londyn, 32 810 ? ? 162 kluby
1892/93     1 Wolverhampton Wanderers 1:0 Everton 25.03.1893, Fallowfield Stadium, Manchester, 45 000 ? ? 182 kluby
1893/94     1 Notts County 4:1 Bolton Wanderers 31.03.1894, Goodison Park, Liverpool, 37 000 ? ? 145 klubów
1894/95     2 Aston Villa 1:0 West Bromwich Albion 20.04.1895, Crystal Palace, Londyn, 42 560 ? ? 145 klubów
1895/96     1 The Wednesday 2:1 Wolverhampton Wanderers 18.04.1896, Crystal Palace, Londyn, 48 836 ? ? 228 klubów
1896/97     3 Aston Villa 3:2 Everton 10.04.1897, Crystal Palace, Londyn, 65 891 ? ? 236 klubów
1897/98     1 Nottingham Forest 3:1 Derby County 16.04.1898, Crystal Palace, Londyn, 62 017 ? ? 214 klubów
1898/99     1 Sheffield United 4:1 Derby County 15.04.1899, Crystal Palace, Londyn, 73 833 ? ? 236 klubów
1899/1900     1 Bury 4:0 Southampton 21.04.1900, Crystal Palace, Londyn, 68 945 ? ? 237 klubów
1900/01     1 Tottenham Hotspur 2:2 Sheffield United 20.04.1901, Crystal Palace, Londyn, 110 820 ? ? ? klubów
3:1 27.04.1901, Burnden Park, Bolton, 20 470
1901/02     2 Sheffield United 1:1 Southampton 19.04.1902, Crystal Palace, Londyn, 76 914 ? ? ? klubów
2:1 26.04.1902, Crystal Palace, Londyn, 33 068
1902/03     1 Bury 6:0 Derby County 18.04.1903, Crystal Palace, Londyn, 63 102 ? ? ? klubów
1903/04     1 Manchester City 1:0 Bolton Wanderers 23.04.1904, Crystal Palace, Londyn, 61 374 ? ? ? klubów
1904/05     4 Aston Villa 2:0 Newcastle United 15.04.1905, Crystal Palace, Londyn, 101 117 ? ? ? klubów
1905/06     1 Everton 1:0 Newcastle United 21.04.1906, Crystal Palace, Londyn, 75 609 ? ? ? klubów
1906/07     2 The Wednesday 2:1 Everton 20.04.1907, Crystal Palace, Londyn, 84 594 ? ? ? klubów
1907/08     2 Wolverhampton Wanderers 3:1 Newcastle United 25.04.1908, Crystal Palace, Londyn, 74 697 ? ? ? klubów
1908/09     1 Manchester United 1:0 Bristol City 24.04.1909, Crystal Palace, Londyn, 71 401 ? ? ? klubów
1909/10     1 Newcastle United 1:1 Barnsley 23.04.1910, Crystal Palace, Londyn, 77 747 ? ? ? klubów
2:0 28.04.1910, Goodison Park, Liverpool, 69 000
1910/11     1 Bradford City 0:0 Newcastle United 22.04.1911, Crystal Palace, Londyn, 69 068 ? ? ? klubów
1:0 26.04.1911, Old Trafford, Manchester, 58 000
1911/12     1 Barnsley 0:0 West Bromwich Albion 20.04.1912, Crystal Palace, Londyn, 54 556 ? ? ? klubów
1:0 pd. 24.04.1912, Bramall Lane, Sheffield, 38 555
1912/13     5 Aston Villa 1:0 Sunderland 19.04.1913, Crystal Palace, Londyn, 121 919 ? ? ? klubów
1913/14     1 Burnley 1:0 Liverpool 25.04.1914, Crystal Palace, Londyn, 72 778 ? ? ? klubów
1914/15     3 Sheffield United 3:0 Chelsea 24.04.1915, Old Trafford, Manchester, 49 557 ? ? ? klubów
1916-1918     nie rozgrywane z powodu I wojny światowej
1919/20     6 Aston Villa 1:0 pd. Huddersfield Town 24.04.1920, Stamford Bridge, Londyn, 50 018 ? ? ? klubów
1920/21     2 Tottenham Hotspur 1:0 Wolverhampton Wanderers 23.04.1921, Stamford Bridge, Londyn, 72 805 ? ? ? klubów
1921/22     1 Huddersfield Town 1:0 Preston North End 29.04.1922, Stamford Bridge, Londyn, 53 000 ? ? ? klubów
1922/23     1 Bolton Wanderers 2:0 West Ham United 28.04.1923, Wembley, Londyn, 126 047[5] ? ? ? klubów
1923/24     2 Newcastle United 2:0 Aston Villa 26.04.1924, Wembley, Londyn, 91 695 ? ? ? klubów
1924/25     4 Sheffield United 1:0   Cardiff City 25.04.1925, Wembley, Londyn, 91 763 ? ? ? klubów
1925/26     2 Bolton Wanderers 1:0 Manchester City 24.04.1926, Wembley, Londyn, 91 447 ? ? ? klubów
1926/27     1   Cardiff City 1:0 Arsenal 23.04.1927, Wembley, Londyn, 91 206 ? ? ? klubów
1927/28     6 Blackburn Rovers 3:1 Huddersfield Town 21.04.1928, Wembley, Londyn, 92 041 ? ? ? klubów
1928/29     3 Bolton Wanderers 2:0 Portsmouth 27.04.1929, Wembley, Londyn, 92 576 ? ? ? klubów
1929/30     1 Arsenal 2:0 Huddersfield Town 26.04.1930, Wembley, Londyn, 92 488 ? ? ? klubów
1930/31     3 West Bromwich Albion 2:1 Birmingham 25.04.1931, Wembley, Londyn, 92 406 ? ? ? klubów
1931/32     3 Newcastle United 2:1 Arsenal 23.04.1932, Wembley, Londyn, 92 298 ? ? ? klubów
1932/33     2 Everton 3:0 Manchester City 29.04.1933, Wembley, Londyn, 92 950 ? ? ? klubów
1933/34     2 Manchester City 2:1 Portsmouth 28.04.1934, Wembley, Londyn, 93 258 ? ? ? klubów
1934/35     3 Sheffield Wednesday 4:2 West Bromwich Albion 27.04.1935, Wembley, Londyn, 93 204 ? ? ? klubów
1935/36     2 Arsenal 1:0 Sheffield United 25.04.1936, Wembley, Londyn, 93 384 ? ? ? klubów
1936/37     1 Sunderland 3:1 Preston North End 1.05.1937, Wembley, Londyn, 93 495 ? ? ? klubów
1937/38     2 Preston North End 1:0 pd. Huddersfield Town 30.04.1938, Wembley, Londyn, 93 497 ? ? ? klubów
1938/39     1 Portsmouth 4:1 Wolverhampton Wanderers 29.04.1939, Wembley, Londyn, 99 370 ? ? ? klubów
1940-1944     nie rozgrywane z powodu II wojny światowej
1945/46     1 Derby County 4:1 pd. Charlton Athletic 27.04.1946, Wembley, Londyn, 98 000 ? ? ? klubów
1946/47     1 Charlton Athletic 1:0 pd. Burnley 26.04.1947, Wembley, Londyn, 99 000 ? ? ? klubów
1947/48     2 Manchester United 4:2 Blackpool 24.04.1948, Wembley, Londyn, 99 000 ? ? ? klubów
1948/49     3 Wolverhampton Wanderers 3:1 Leicester City 30.04.1949, Wembley, Londyn, 99 500 ? ? ? klubów
1949/50     3 Arsenal 2:0 Liverpool 29.04.1950, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1950/51     4 Newcastle United 2:0 Blackpool 28.04.1951, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1951/52     5 Newcastle United 1:0 Arsenal 3.05.1952, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1952/53     1 Blackpool 4:3 Bolton Wanderers 2.05.1953, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1953/54     4 West Bromwich Albion 3:2 Preston North End 1.05.1954, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1954/55     6 Newcastle United 3:1 Manchester City 7.05.1955, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1955/56     3 Manchester City 3:1 Birmingham City 5.05.1956, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1956/57     7 Aston Villa 2:1 Manchester United 4.05.1957, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1957/58     4 Bolton Wanderers 2:0 Manchester United 3.05.1958, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1958/59     1 Nottingham Forest 2:1 Luton Town 2.05.1959, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1959/60     4 Wolverhampton Wanderers 3:0 Blackburn Rovers 7.05.1960, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1960/61     3 Tottenham Hotspur 2:0 Leicester City 6.05.1961, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1961/62     4 Tottenham Hotspur 3:1 Burnley 5.05.1962, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1962/63     3 Manchester United 3:1 Leicester City 25.05.1963, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1963/64     1 West Ham United 3:2 Preston North End 2.05.1964, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1964/65     1 Liverpool 2:1 pd. Leeds United 1.05.1965, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1965/66     3 Everton 3:2 Sheffield Wednesday 14.05.1966, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1966/67     5 Tottenham Hotspur 2:1 Chelsea 20.05.1967, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1967/68     5 West Bromwich Albion 1:0 pd. Everton 18.05.1968, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1968/69     4 Manchester City 1:0 Leicester City 26.04.1969, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1969/70     1 Chelsea 2:2 pd. Leeds United 11.04.1970, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
2:1 pd. 29.04.1970, Old Trafford, Manchester, 62 078
1970/71     4 Arsenal 2:1 pd. Liverpool 8.05.1971, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1971/72     1 Leeds United 1:0 Arsenal 6.05.1972, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1972/73     1 Sunderland 1:0 Leeds United 5.05.1973, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1973/74     2 Liverpool 3:0 Newcastle United 4.05.1974, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1974/75     2 West Ham United 2:0 Fulham 3.05.1975, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1975/76     1 Southampton 1:0 Manchester United 1.05.1976, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1976/77     4 Manchester United 2:1 Liverpool 21.05.1977, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1977/78     1 Ipswich Town 1:0 Arsenal 6.05.1978, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1978/79     5 Arsenal 3:2 Manchester United 12.05.1979, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1979/80     3 West Ham United 1:0 Arsenal 10.05.1980, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1980/81     6 Tottenham Hotspur 1:1 pd. Manchester City 9.05.1981, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
3:2 14.05.1981, Wembley, Londyn, 92 000
1981/82     7 Tottenham Hotspur 1:1 pd. Queens Park Rangers 22.05.1982, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1:0 27.05.1982, Wembley, Londyn, 90 000
1982/83     5 Manchester United 2:2 pd. Brighton & Hove Albion 21.05.1983, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
4:0 26.05.1983, Wembley, Londyn, 100 000
1983/84     4 Everton 2:0 Watford 19.05.1984, Wembley, Londyn, 100 000 ? ? ? klubów
1984/85     6 Manchester United 1:0 pd. Everton 18.05.1985, Wembley, Londyn, 100 000 7 Ian Rush ? klubów
1985/86     3 Liverpool 3:1 Everton 10.05.1986, Wembley, Londyn, 98 000 6 Ian Rush ? klubów
1986/87     1 Coventry City 3:2 Tottenham Hotspur 16.05.1987, Wembley, Londyn, 98 000 ? ? ? klubów
1987/88     1 Wimbledon 1:0 Liverpool 14.05.1988, Wembley, Londyn, 98 203 ? ? ? klubów
1988/89     4 Liverpool 3:2 pd. Everton 20.05.1989, Wembley, Londyn, 82 500 6 John Aldridge ? klubów
1989/90     7 Manchester United 3:3 pd. Crystal Palace 12.05.1990, Wembley, Londyn, 80 000 6 Ian Rush ? klubów
1:0 17.05.1990, Wembley, Londyn, 80 000
1990/91     8 Tottenham Hotspur 2:1 pd. Nottingham Forest 18.05.1991, Wembley, Londyn, 80 000 6 Paul Gascoigne ? klubów
1991/92     5 Liverpool 2:0 Sunderland 9.05.1992, Wembley, Londyn, 80 000 ? ? ? klubów
1992/93     6 Arsenal 1:1 pd. Sheffield Wednesday 15.05.1993, Wembley, Londyn, 79 347 10 Ian Wright ? klubów
2:1 pd. 20.05.1993, Wembley, Londyn, 62 267
1993/94     8 Manchester United 4:0 Chelsea 14.05.1994, Wembley, Londyn, 79 634 6 Gavin Peacock ? klubów
1994/95     5 Everton 1:0 Manchester United 20.05.1995, Wembley, Londyn, 79 592 5 Jurgen Klinsmann, Uwe Rösler, Matthew Le Tissier, Chris Armstrong ? klubów
1995/96     9 Manchester United 1:0 Liverpool 11.05.1996, Wembley, Londyn, 79 007 9 Dave Powell ? klubów
1996/97     2 Chelsea 2:0 Middlesbrough 17.05.1997, Wembley, Londyn, 79 160 6 Ken Charlery, Duane Darby, Bryan Hughes, Fabrizio Ravanelli ? klubów
1997/98     7 Arsenal 2:0 Newcastle United 16.05.1998, Wembley, Londyn, 79 183 5 Andy Cole, Alan Shearer, Karl Connolly ? klubów
1998/99     10 Manchester United 2:0 Newcastle United 22.05.1999, Wembley, Londyn, 79 101 7 Jason Roberts ? klubów
1999/2000     3 Chelsea 1:0 Aston Villa 20.05.2000, Wembley, Londyn, 78 217 6 Gustavo Poyet ? klubów
2000/01     6 Liverpool 2:1 Arsenal 12.05.2001, Millennium Stadium, Cardiff, 72 500 6 Sylvain Wiltord, Robert Earnshaw 661 klub
2001/02     8 Arsenal 2:0 Chelsea 4.05.2002, Millennium Stadium, Cardiff, 73 963 5 Chris Greenacre, Tony Naylor 661 klub
2002/03     9 Arsenal 1:0 Southampton 17.05.2003, Millennium Stadium, Cardiff, 73 726 5 Nigel Jemson 736 klubów
2003/04     11 Manchester United 3:0 Millwall 22.05.2004, Millennium Stadium, Cardiff, 71 350 8 Garry Barnes 661 klub
2004/05     10 Arsenal 0:0 pd.(k. 5:4) Manchester United 21.05.2005, Millennium Stadium, Cardiff, 71 876 5 Grant Holt 661 klub
2005/06     7 Liverpool 3:3 pd.(k.3:1) West Ham United 13.05.2006, Millennium Stadium, Cardiff, 71 140 5 Neil Danns, Paul Hayes, Steve Basham 674 kluby
2006/07     4 Chelsea 1:0 pd. Manchester United 19.05.2007, Nowy Wembley, Londyn, 89 826 6 Frank Lampard 687 klubów
2007/08     2 Portsmouth 1:0   Cardiff City 17.05.2008, Nowy Wembley, Londyn, 89 874 7 Craig Mackail-Smith 731 klub
2008/09     5 Chelsea 2:1 Everton 30.05.2009, Nowy Wembley, Londyn, 89 391 4 Nicolas Anelka, Matty Fryatt, Gary Hooper, Robin van Persie, Craig Westcarr 762 kluby
2009/10     6 Chelsea 1:0 Portsmouth 15.05.2010, Nowy Wembley, Londyn, 88 335 6 John Carew 762 kluby
2010/11     5 Manchester City 1:0 Stoke City 14.05.2011, Nowy Wembley, Londyn, 88 643 6 Mathieu Manset, Scott McGleish 759 klubów
2011/12     7 Chelsea 2:1 Liverpool 5.05.2012, Nowy Wembley, Londyn, 89 102 6 Jermaine Beckford 763 kluby
2012/13     1 Wigan Athletic 1:0 Manchester City 11.05.2013, Nowy Wembley, Londyn, 86 254 8 Danny Hylton 758 klubów
2013/14     11 Arsenal 3:2 pd. Hull City 17.05.2014, Nowy Wembley, Londyn, 89 345 5 Britt Assombalonga, Sam Clucas, Joe Garner 737 klubów
2014/15     12 Arsenal 4:0 Aston Villa 30.05.2015, Nowy Wembley, Londyn, 89 283 5 Saido Berahino, Paul Gallagher, Jon Stead 736 klubów
2015/16     12 Manchester United 2:1 pd. Crystal Palace 21.05.2016, Nowy Wembley, Londyn, 88 619 6 Matěj Vydra 736 klubów
2016/17     13 Arsenal 2:1 Chelsea 27.05.2017, Nowy Wembley, Londyn, 89 472 6 Adam Morgan, Son Heung-min 736 klubów
2017/18     8 Chelsea 1:0 Manchester United 19.05.2018, Nowy Wembley, Londyn, 87 647 7 Will Grigg 737 klubów
2018/19     6 Manchester City 6:0 Watford 18.05.2019, Nowy Wembley, Londyn, 85 854 5 Padraig Amond, Gabriel Jesus 736 klubów
2019/20     14 Arsenal 2:1 Chelsea 1.08.2020, Nowy Wembley, Londyn, 0 5 James Ball, Harry McKirdy 735 klubów
2020/21     1 Leicester City 1:0 Chelsea 15.05.2021, Nowy Wembley, Londyn, 21 000 4 Tammy Abraham, Kelechi Iheanacho, Gary Madine, Alfie May, Tom Nichols 736 klubów
2021/22     8 Liverpool 0:0 pd.(k.6:5) Chelsea 14.05.2022, Nowy Wembley, Londyn, 84 897 4 Riyad Mahrez, Jayden Stockley 729 kluby
2022/23     7 Manchester City 2:1 Manchester United 3.06.2023, Nowy Wembley, Londyn, 83,179 8 Paul Mullin 732 kluby
2023/24     13 Manchester United 2:1 Manchester City 25.05.2024, Nowy Wembley, Londyn, 84,814 6 Ellis Simms, Sammie Szmodics 732 kluby

Uwagi:

  • wytłuszczono nazwy zespołów, które w tym samym roku wywalczyły mistrzostwo i Puchar kraju,
  • kursywą oznaczone zespoły, które w meczu finałowym nie występowały w najwyższej klasie rozgrywkowej (od momentu powstania The Football League w 1888 roku).
  • skreślono rozgrywki nieoficjalne.

Statystyki

edytuj

Klasyfikacja według klubów

edytuj

W dotychczasowej historii oficjalnych rozgrywek o Puchar Anglii na podium oficjalnie stawało w sumie 57 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Arsenal F.C., który zdobył 14 trofeów.

Stan na 14.05.2022.

 
Mecz finałowy Wolverhampton Wanderers - Everton w 1893 na Fallowfield w Manchesterze
 
Finał z 1901 roku na stadionie Crystal Palace: Tottenham Hotspur - Sheffield United
 
Harry Hampton strzela pierwszą bramkę dla Aston Villi w finale w 1905 roku
 
Pierwszy w historii mecz finałowy na Wembley w 1923; na stadion weszło ok. 200 tys. kibiców
 
Nowe Wembley przed meczem Manchester City - Stoke City w 2011 roku
Lp. Klub Zdobywca Finalista Lata triumfów
   
1. Arsenal 14 7 1930, 1936, 1950, 1971, 1979, 1993, 1998, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017, 2020
2. Manchester United 13 9 1909, 1948, 1963, 1977, 1983, 1985, 1990, 1994, 1996, 1999, 2004, 2016, 2024
3. Chelsea 8 8 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012, 2018
4. Liverpool 8 7 1965, 1974, 1986, 1989, 1992, 2001, 2006, 2022
5. Tottenham Hotspur 8 1 1901, 1921, 1961, 1962, 1967, 1981, 1982, 1991
6. Manchester City 7 6 1904, 1934, 1956, 1969, 2011, 2019, 2023
7. Aston Villa 7 4 1887, 1895, 1897, 1905, 1913, 1920, 1957
8. Newcastle United 6 7 1910, 1924, 1932, 1951, 1952, 1955
9. Blackburn Rovers 6 2 1884, 1885, 1886, 1890, 1891, 1928
10. Everton 5 8 1906, 1933, 1966, 1984, 1995
11. West Bromwich Albion 5 5 1888, 1892, 1931, 1954, 1968
12. Wanderers 5 0 1872, 1873, 1876, 1877, 1878
13. Wolverhampton Wanderers 4 4 1893, 1908, 1949, 1960
14. Bolton Wanderers 4 3 1923, 1926, 1929, 1958
15. Sheffield United 4 2 1899, 1902, 1915, 1925
16. Sheffield Wednesday 3 3 1896, 1907, 1935
17. West Ham United 3 2 1964, 1975, 1980
18. Preston North End 2 5 1889, 1938
19. Old Etonians 2 4 1879, 1882
20. Portsmouth 2 3 1939, 2008
21. Sunderland 2 2 1937, 1973
22. Nottingham Forest 2 1 1898, 1959
23. Bury 2 0 1900, 1903
24. Huddersfield Town 1 4 1922
Leicester City 1 4 2021
26. Southampton 1 3 1976
Leeds United 1 3 1972
Derby County 1 3 1946
Royal Engineers 1 3 1875
Oxford University 1 3 1874
31. Blackpool 1 2 1953
Cardiff City   1 2 1927
Burnley 1 2 1914
34. Charlton Athletic 1 1 1947
Barnsley 1 1 1912
Notts County 1 1 1894
Clapham Rovers 1 1 1880
38. Wimbledon 1 0 1988
Coventry City 1 0 1987
Ipswich Town 1 0 1978
Bradford City 1 0 1911
Blackburn Olympic 1 0 1883
Old Carthusians 1 0 1881
Wigan Athletic 1 0 2013
45. Birmingham City 0 2
Queen’s Park   0 2
Crystal Palace 0 2
Watford 0 2
49. Stoke City 0 1
Millwall 0 1
Middlesbrough 0 1
Brighton & Hove Albion 0 1
Queens Park Rangers 0 1
Fulham 0 1
Luton Town 0 1
Bristol City 0 1
Hull City 0 1
  • Kursywą zaznaczone zostały zespoły nieistniejące

Rekordy

edytuj

Finał

edytuj

Zespoły

edytuj

Indywidualne

edytuj
 
Ashley Cole jest rekordzistą w liczbie wygranych FA Cup – 7

Wszystkie rundy

edytuj

Sponsorzy

edytuj

Od początku rozgrywek w sezonie 1994/1995, FA Cup posiada sponsora tytularnego. Aby jednak zachować tożsamość rozgrywek, każdy kolejny sponsor zobligowany jest do wkomponowania w nazwę frazy „The FA Cup”. Umowy sponsorskie zawierane są na okres czterech lat, jednak możliwe jest przedłużenie umowy, tak jak w przypadki firmy E.ON, o jeden dodatkowy rok. Obecnie głównym sponsorem jest firma Emirates. Umowa zawarta została w 2015 roku i obowiązuje do roku 2018 i do tego czasu, nazwą rozgrywek będzie 'The Emirates FA Cup'[8].

Okres Sponsor Oficjalna Nazwa
1871/72–1993/94 Bez głównego sponsora The FA Cup
1994/95–1997/98  Littlewoods Pools The FA Cup sponsored by Littlewoods
1998/99–2001/02   AXA The AXA-sponsored FA Cup (1998–1999)[9]
The FA Cup sponsored by AXA (1999–2002)
2002/03–2005/06 Bez głównego sponsora The FA Cup
2006/07–2010/11   E.ON The FA Cup sponsored by E.ON[10]
2011/12–2013/14   Budweiser The FA Cup with Budweiser[11]
2014/15 Bez głównego sponsora The FA Cup
2015/16–   Emirates The Emirates FA Cup (2015-2020)[8]
Emirates FA Cup (2020-)

Od sierpnia 2006 do 2013, Umbro było producentem piłek na spotkania FA Cup. Od marca 2013 roku do dzisiaj, producentem piłek jest firma Nike[12].

Prawa telewizyjne w Polsce

edytuj

Mecze pucharu Anglii w Polsce można oglądać na Eleven Sports[13].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Oldest football cup 'not for sale' [online], BBC News, 14 października 2014 [dostęp 2021-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-05] (ang.).
  2. Mike Collett: The Complete Record of The FA Cup. 2003, s. 878. ISBN 1-899807-19-5. (ang.).
  3. Cup final competition for fans. Reading FC, 26.01.2015. [dostęp 2021-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (29.01.2015)]. (ang.).
  4. FA Cup final: The greatest goal from the last 50 years voted by you. BBC Sport. [dostęp 2021-12-19]. (ang.).
  5. Oficjalnie 126 047, nieoficjalnie od 200 000 do 300 000
  6. Meet Mr FA Cup: England star Cole has won the competition an incredible SEVEN times, Daily Mail, 7 stycznia 2013 [dostęp 2014-05-16].
  7. FA Cup Heroes, The Football Association [dostęp 2013-07-10].
  8. a b FA Cup get first title sponsor following deal with Emirates Airline, BBC Sport, 30 maja 2015 [dostęp 2015-05-30].
  9. Axa wins FA Cup, BBC News, 23 lipca 1998 [dostęp 2011-10-10].
  10. FA announces new Cup sponsorship [online] [dostęp 2014-09-30].
  11. Budweiser up for Cup in £8m a year deal [online], The Sun [dostęp 2014-09-30].
  12. DailyMail, First look at new FA Cup ball, making its debut in this weekend's semi-finals, 12 April 2013, London, 12 kwietnia 2013 [dostęp 2013-04-22].
  13. Puchar Anglii na żywo • transmisja online, live TV • Piłka nożna [online], www.mecz-live.pl [dostęp 2024-04-15] (pol.).

Bibliografia

edytuj