Klemens Jerka
Klemens Jerka, ps. „Podkowa” (ur. 23 listopada 1896 w Rudzie, zm. 26 lutego 1945 w Hamburgu) – rolnik, kapitan pożarnictwa, działacz samorządowy i niepodległościowy.
| |
| kapitan pożarnictwa | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Formacja |
|
| Stanowiska |
Komendant Strażackiego Ruch Oporu „Skała” w Sandomierzu |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 23 listopada 1896 w Rudzie, parafia Zieluń[1], obecnie gmina Lubowidz, powiat żuromiński, województwo mazowieckie. Syn Wincentego (1859–1925) i Elżbiety z Kuczmarskich (1874–1958), brat Marianny (1898–1986) i Bernarda (ur. 1900)[2]. Rolnik w Lubowidzu, powiat mławski[3]. Dzięki staraniom rodziców zdobył średnie wykształcenie – ukończył Gimnazjum Polskie w Płocku. W 1912 (podczas nauki w gimnazjum) należał do pierwszego zastępu skautowego „Orłów”, w którym był także przyszły poeta Władysław Broniewski[4]. Przez dwa lata studiował w szkole technicznej w Warszawie. Jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Po jej zakończeniu był radnym gminnym w Lubowidzu i powiatowym w Mławie. Działał w Towarzystwie Rolniczym, Kółku Rolniczym, Kasie Stefczyka. Prowadził własny młyn i był sekretarzem Powiatowego Komitetu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego oraz członkiem komisji rewizyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej w Mławie. Związał się zawodowo z pożarnictwem, był naczelnikiem OSP w Lubowidzu. Od 1929 był oficerem, a od następnego roku - instruktorem powiatowym w Mławie. Jako instruktor powiatowy w 1932 trafił do Sandomierza, gdzie piastował m.in. funkcję komendanta Ochotniczej Straży Pożarnej.
Po wybuchu II wojny światowej działał w konspiracji niepodległościowej. Jesienią 1939 był współorganizatorem konspiracyjnej organizacji Polska Organizacja Wojskowa, która działała na terenie Sandomierza i skupiała żołnierzy 2 Pułku Piechoty Legionów. W 1940 nawiązał kontakt z ZWZ w Ostrowcu Świętokrzyskim i zorganizował komendę obwodu ZWZ-AK Sandomierz „Wyżyny” organizując terenowe struktury ZWZ na terenie powiatu. W latach 1941–1942 pełnił funkcję szefa referatu I Organizacyjnego Komendy Obwodu ZWZ-AK na terenie powiatu[5]. Pełnił funkcję komendanta lokalnych struktur Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”[6][7].
8 marca 1944 został aresztowany przez Gestapo i osadzony na zamku w Sandomierzu. Następnie został wywieziony do KL Auschwitz-Birkenau[8]. Jak podaje muzeum Auschwitz do obozu przybył 28 lipca 1944. Później przebywał w KL Neuengamme (nr więźnia 47975) i w obozie zewnętrzny w Hamburgu. Tam zmarł 26 lutego 1945. Pochowany na Hamburskim cmentarzu Ohlsdorf (położenie grobu: Bp 74-52-29)[9]. Według innej wersji Klemens Jerka zginął w 1945 na Morzu Bałtyckim, podczas ewakuacji obozu, gdy Alianci zbombardowali statki z więźniami[10].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Brązowy Krzyż Zasługi (22 stycznia 1930)[3]
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (1939)[11]
Przypisy edytuj
- ↑ Indeks aktu urodzenia. Parafia Zieluń akt nr 112 z roku 1896 [online], zielun.pl [dostęp 2020-03-24].
- ↑ Wincenty Jerka (1859–1925) [online], ancestry.com [dostęp 2020-03-24].
- ↑ a b M.P. z 1930 r. nr 19, poz. 34 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ 1912 rok. Pierwszy zastęp skautów w Płocku opracował hm. Benedykt Sandomierski.
- ↑ 79. rocznica powstania Armii Krajowej. - Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Sandomierzu - Portal Gov.pl [online], Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Sandomierzu [dostęp 2021-11-07] (pol.).
- ↑ Józef Mikuła, Opowiadanie o Strażackim Ruchu Oporu „Skała” na terenie byłej Generalnej Guberni podczas II Wojny Światowej, 1985.
- ↑ Roman Świst, POLSCY ZAWODOWI STRAŻACY I CYWILNI PRACOWNICY POŻARNICTWA- OFIARY II WOJNY ŚWIATOWEJ.
- ↑ Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Osoba [online], polskiegroby.pl [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Sandomierskie Centrum Pamieci - Listy ofiar [online], Sandomierskie Centrum Pamięci, 15 czerwca 2014 [dostęp 2020-03-24] (pol.).
- ↑ Życie Strażackie Województwa Kieleckiego R.XIII, Nr 6-7, Czerwiec-Lipiec 1939 Odznaczenia ZG Związku Straży Pożarnych R.P., s.97.