Klitoria ternateńska

Klitoria ternateńska (Clitoria ternatea L.) – gatunek tropikalnej rośliny należący do rodziny bobowatych (Fabaceae).

Klitoria ternateńska
Ilustracja
Kwiat
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

klitoria

Gatunek

klitoria ternateńska

Nazwa systematyczna
Clitoria ternatea L.
Sp. pl. 2:753. 1753
Synonimy
  • Clitoria albiflora Mattei
  • Clitoria bracteata Poir.
  • Clitoria mearnsii De Wild.
  • Clitoria tanganicensis Micheli
  • Clitoria zanzibarensis Vatke[3]
Morfologia

Morfologia

edytuj

Roślina zielna, liście o długości 6–17 cm, naprzemianległe, z 5–7 eliptycznymi listkami o długości 2–7 cm. Kwiaty najczęściej fioletowe, niekiedy białe lub różowe, z żółto-białą plamką w środku. Kwiaty odwrócone o 180 stopni w porównaniu z kwiatkami innych motylkowych. Pod działaniem kwasów kwiat zmienia barwę na czerwoną, zaś zasad – na niebieską[4]. Owoce: zielone, lekko owłosione strąki o długości 5–12 cm.

Zastosowanie

edytuj
  • Ze względu na ładne kwiaty w krajach o tropikalnym klimacie jest uprawiana jako roślina ozdobna.
  • W niektórych krajach Azji stosuje się do barwienia żywności.
  • Roślina jest wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Tradycja przypisuje jej działanie przeciwstresowe, wzmacniające pamięć i inne. Badania naukowe potwierdziły przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, moczopędne, znieczulające, przeciwcukrzycowe, owadobójcze działanie ekstraktów, wpływ na agregację płytek krwi oraz działanie relaksujące, połączone z rozluźnieniem mięśni gładkich[5][6]. Etanolowy ekstrakt z korzenia stosowany jest w medycynie ludowej jak lek przeciwastmatyczny. Także w tym zakresie ocena naukowa potwierdza wartość farmaceutyczną wykorzystywanego gatunku. Substancjami aktywnymi mogą być flawonoidy i saponiny obecne w roślinie[7].

Obecność w kulturze i symbolice

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
  4. Jens Rohwer, Atlas roślin tropikalnych, Warszawa: Horyzont, 2002, s. 180, ISBN 83-7311-378-9, OCLC 68634821.
  5. B.Parimala Devi, R Boominathan, Subhash C Mandal. Anti-inflammatory, analgesic and antipyretic properties of Clitoria ternatea root. „Fitoterapia”. 74 (4), s. 345–349, 2003. DOI: 10.1016/S0367-326X(03)00057-1. ISSN 0367-326X. (ang.). 
  6. Mukherjee PK, Kumar V, Kumar NS, Heinrich M. The Ayurvedic medicine Clitoria ternatea--from traditional use to scientific assessment.. „J Ethnopharmacol”. 120 (3), s. 291-301, 2008. DOI: 10.1016/j.jep.2008.09.009. PMID: 18926895. (ang.). 
  7. Taur DJ, Patil RY. Evaluation of antiasthmatic activity of Clitoria ternatea L. roots.. „J Ethnopharmacol”. 136 (2), s. 374-6, 2011. DOI: 10.1016/j.jep.2011.04.064. PMID: 21575696. (ang.). 

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Clitoria ternatea, [w:] Tropical Forages [online], tropicalforages.info [dostęp 2023-04-09].