Knut Nystedt (ur. 3 września 1915 w Christianii[1][2], zm. 8 grudnia 2014 w Oslo[3]) – norweski kompozytor, dyrygent i organista.

Knut Nystedt
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 września 1915
Christiania

Pochodzenie

norweskie

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 2014
Oslo

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent, organista

Odznaczenia
Kawaler Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Kształcił w Oslo u Arilda Sandvolda (organy), Øivina Fjeldstada (dyrygentura) i Bjarnego Brustada (kompozycja)[1][2]. W 1947 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuował naukę u Ernesta White’a (organy) i Aarona Coplanda (kompozycja)[1][2]. Od 1946 do 1982 roku pełnił funkcję organisty w Torshov kirke w Oslo[1][2]. Od 1950 roku prowadził Det Norske Solistkor[1][2]. Grupa ta, specjalizująca się w wykonawstwie muzyki współczesnej, zdobyła sobie międzynarodową sławę[1][2]. Nystedt występował z nią wielokrotnie w Stanach Zjednoczonych, a także w Japonii, Korei Południowej, Hongkongu i Tajlandii (1978), Chinach (1982) i Izraelu (1984, 1988)[2]. W latach 1964–1985 wykładał dyrygenturę chóralną w konserwatorium w Oslo[2]. W 1966 roku został odznaczony krzyżem kawalerskim Orderu Świętego Olafa[2]. W 1978 roku otrzymał nagrodę Spellemannprisen[2].

Twórczość

edytuj

We wczesnym okresie swojej twórczości obracał się w idiomie narodowym, później zwrócił się w kierunku neoklasycyzmu[1]. W latach 60. XX wieku wypracował indywidualny styl, łączący w sobie elementy tradycji i nowoczesności[1]. Nadrzędną rolę w kompozycjach Nystedta odgrywają barwa i brzmienie[1]. Jego twórczość ma charakter w dużej mierze religijny, jednak nieskomplikowany i adresowany do szerokiego grona słuchaczy[1]. Operował sonorystycznymi blokami dźwiękowymi i przebiegami aleatorycznymi, łącząc diatonikę i elementy nawiązujące do chorału gregoriańskiego z klasterami chóralnymi[1].

Wybrane kompozycje

edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • Høgfjell (1941)
  • Concerto grosso na 3 trąbki i smyczki (1946)
  • fantazja symfoniczna Spenningens land (1947)
  • Festival Overture (1950)
  • Symfonia na smyczki (1950)
  • Concertino na rożek angielski, klarnet i smyczki (1952)
  • De syv segl (1960)
  • Collocations (1963)
  • Mirage (1974)
  • Fisken (1976)
  • Exsultate (1980)
  • Sinfonia del mare (1983)
  • Koncert na róg i orkiestrę (1986)
  • Concerto Arctandriae na smyczki (1991)
  • Apocalypsis Joannis na solistów, chór i orkiestrę (1998)

Utwory kameralne

  • 5 kwartetów smyczkowych (I 1938, II 1948, III 1956, IV 1966, V 1988)
  • The Moment na sopran, czelestę i perkusję (1962)
  • Pia memoria na 9 instrumentów dętych blaszanych (1971)
  • Rhapsody in Green na kwintet dęty blaszany (1978)
  • Music na 6 puzonów (1980)

Utwory na chór a cappella

  • De profundis (1964)
  • Missa Brevis (1984)
  • The Lamentations of Jeremiah (1985)
  • Salve Regina (1999)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Norge mitt land na baryton, chór i orkiestrę (1944)
  • Nådevegen na solistów, chór i orkiestrę (1946)
  • Spes Mundi na chór, grupę teatralną, trąbkę, organy, perkusję, recytatora i wiernych (1970)
  • Dies Irae na 4 chóry, instrumenty dęte i perkusję (1976)
  • A Hymn of Human Rights na chór, organy i perkusję (1982)
  • For a Small Planet na chór, kwartet smyczkowy, harfę i recytatora (1983)
  • Stabat Mater na chór i wiolonczelę (1986)
  • Salomo (Song of Songs) na solistów, chór, tancerzy, instrumenty i organy (1990)
  • One Mighty Flowering Tree na chór i orkiestrę dętą (1994)
  • Kristnikvede na chór i orkiestrę (1994)
  • Libertas Vincit na recytatora, chór i orkiestrę kameralną (1994)
  • A Song as in the Night na solistów, chór i orkiestrę (1996)
  • Ode til Mennesket na recytatora, chór, orkiestrę i tancerzy ad libitum (2000)

Opery

  • Med krone og stjerne (1971)
  • Salomos hoy sang (1989)

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 125. ISBN 978-83-224-0808-7.
  2. a b c d e f g h i j k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2638–2639. ISBN 0-02-865529-X.}
  3. Knut Nystedt er død. nrk.no, 2014-12-09. [dostęp 2023-07-06]. (norw.).