Kościół św. Aleksego w Przedborzu
Kościół świętego Aleksego – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu przedborskiego diecezji radomskiej.
 447 z dnia 27.02.1957 oraz 306 z 18.02.1967[1]
| |||||||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||||||
 widok ogólny | |||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||
| Adres |
ul. Kościelna 1 | ||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
17 lipca | ||||||||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||||||||
| Relikwie |
św. Antoni, św. Jan Paweł II, św. Faustyna Kowalska, św. Jan z Dukli, św. Maria Baouardy, | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Przedborza  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Przedbórz  | |||||||||||||||||||||||
 51°05′07,09″N 19°52′29,09″E/51,085303 19,874747
| |||||||||||||||||||||||
Historia edytuj
Pierwotna świątynia została zbudowana jako kaplica zapewne na polecenie św. Kingi, żony Bolesława V Wstydliwego przez Jacka Aleksego Sadykierza, i została poświęcona św. Aleksemu, patronowi jej dziadka cesarza Aleksego Komnena. Kaplica powstała zapewne około 1278 roku. Po wielkim pożarze w 1341 roku Kazimierz III Wielki dobudował do kaplicy wieżę z czerwonego piaskowca. W 1683 roku świątynia została spalona. W latach 1683-1695 kościół został odbudowany i powiększony o kaplicę św. Mikołaja dzięki staraniom Mikołaja Siemieńskiego. Na skutek kolejnych pożarów wieża z czasów Kazimierza III Wielkiego została obniżona. Budowla została zniszczona w 1834 roku przez pożar i odbudowany kosztem rządu. Po I wojnie światowej świątynia była odbudowywana dzięki staraniom księdza Antoniego Ręczajskiego. Ostatnio świątynia była remontowana w latach 1974-1978 dzięki staraniom księdza Józefa Oktobrowicza. W latach 1994-1997 budowla została pokryta blachą miedzianą dzięki staraniom księdza Stanisława Szczypiora. Świątynia została wzniesiona w stylu gotyckim, jednak w ciągu wieków była wielokrotnie przebudowywana, w związku z tym w większości reprezentuje styl barokowy. Jest to kościół orientowany, wybudowany z kamienia i cegły[2].
Wyposażenie i wystrój edytuj
Ołtarz główny, reprezentujący styl barokowy, został wykonany z drewna i pochodzi z pierwszej połowy XVII wieku. Jest ozdobiony 6 kolumnami korynckimi z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVI wieku. W niższej części nastawy ołtarza są umieszczone figury: św. Szczepana, św. Tekli, powyżej św. Józefa i św. Marii Magdaleny, pomiędzy nimi znajduje się obraz św. Trójcy, w zwieńczeniu jest umieszczony obraz św. Mikołaja z początku XIX wieku, natomiast najwyżej znajduje się ukrzyżowany Chrystus z XVIII wieku, obok są umieszczone figury św. Franciszka i św. Antoniego. Ołtarz z nawy północnej reprezentujący styl barokowy pochodzi z XVII wieku i jest ozdobiony obrazem św. Antoniego z XVIII wieku oraz rzeźbą późnobarokową Chrystusa Zmartwychwstałego. Ołtarz z nawy południowej, również barokowy pochodzi z XVII wieku i jest ozdobiony krzyżem z figurą Pana Jezusa. Poza tym do wyposażenia należą: płyta nagrobna księdza Wlazło z 1586 roku (jest połamana, w trzech kawałkach, w związku z tym nie jest wyeksponowana i nie można jej oglądać) oraz epitafium Zofii z Czapalskich Lembke zmarłej w 1829 roku[3].
Organy edytuj
W kościele znajdują się szesnastogłosowe organy zbudowane przez Józefa Bułe z Krakowa w 1978 roku. Są rozłożone na dwa manuały oraz pedał. Składają się dokładnie z 1076 piszczałek[4].
Dyspozycja:
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dzwony edytuj
Na trzeciej kondygnacji wieży znajdują się dzwony odlane ze staliwa w 1872 roku w Bochum. Na mniejszym dzwonie znajduje się napis: BOCHUM, GERMANIA NOS FECIT - POLONIA DEO SERVIRE IUSSITT - W BOCHUM, NIEMCY WYKONALI - W POLSCE SŁUŻĄ BOGU, na większym nastomiast: BOCHUMER VEREIN GUSSSTAHLFABRIK. PROCURANTIB JOS SZPADERSKI CUR, PRZEDBOR ET VIN SWIERZEWSKI PRAESID MAGISTRATUS CIVIT. A.D. MDCCCLXXII[5][6].
| Imię | Ton uderzeniowy | Rok odlania | Odlewnia | Waga (kg) |
Średnica (cm) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | św. Aleksy | a' | 1872 | Bochumer Verein, Bochum | ~450 kg | 100 cm |
| 2 | św. Antoni | c" | 1872 | Bochumer Verein, Bochum | ~290 kg | 80 cm |
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 77 [dostęp 2016-03-19].
- ↑ Przedbórz - Parafia pw. św. Aleksego. diecezja radomska. [dostęp 2016-03-19]. (pol.).
- ↑ Kościół św. Aleksego. Przedbórz.com.pl. [dostęp 2016-03-16]. (pol.).
- ↑ Artur Banaszczyk, Przedbórz ( Kościół św. Aleksego) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2022-01-22].
- ↑ Paweł Zięba, Historia Przedborza Przedbórz w historii: Dzwony z przedborskiego kościoła [online], Historia Przedborza Przedbórz w historii, 17 kwietnia 2017 [dostęp 2022-01-22].
- ↑ Przedborskie opowieści, czyli „Franku nie zabieraj nam dzwonów” - Przedborski Słownik Biograficzny [online] [dostęp 2022-04-11] (pol.).