Wikipedia

Kościół św. Antoniego w Sieniawie

Kościół św. Antoniego Padewskiego w Sieniawie – zabytkowy kościół drewniany z połowy XVIII wieku, położony w Sieniawie, w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Raba Wyżna.

Kościół św. Antoniego w Sieniawie
101/14/61 z dnia 25.09.1961
kościół filialny
Ilustracja
Kościół w Sieniawie
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Sieniawa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Antoniego w Sieniawie

Wezwanie

św. Antoniego Padewskiego

Położenie na mapie gminy Raba Wyżna
Mapa konturowa gminy Raba Wyżna, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Antoniego w Sieniawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Antoniego w Sieniawie”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Antoniego w Sieniawie”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Antoniego w Sieniawie”
Ziemia49°32′20,82″N 19°54′43,03″E/49,539117 19,911953
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Wybudowany został w latach 40. XVIII wieku z fundacji właściciela wsi stolnika wieluńskiego Andrzeja Sendzimira herbu Ostoja oraz jego żony Anny z Sierakowskich, siostry arcybiskupa lwowskiego obrządku łacińskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego (1700-1780). Początkowo służyła jako kaplica dworska, obsługiwana przez prywatnego kapelana Sendzimirów. Po jego śmierci posługa w kościółku należała do każdorazowego proboszcza z parafii św. Stanisława BM w Rabie Wyżnej, której to częścią była Sieniawa (wraz z Rokicinami Podhalańskimi i Bielanką) do lat 80. XX wieku[1][2]. Anna Sendzimirowa w swoim testamencie, spisanym 16 V 1768 na Stradomiu przeznaczyła dla kościółka sieniawskiego 7000 złp. Wykonawcą swej ostatniej woli uczyniła ona swojego brata Romana z Bogusławic Sierakowskiego, chorążego województwa, podstarostę i sędziego grodzkiego krakowskiego[3]. Według Kroniki Parafii Raba Wyżna w 1858 została do świątyni przybudowana zakrystia a w 1860 całe jej wnętrze odmalowane, ołtarze odnowione i ozłocone. Wszystko to wykonano staraniem Julii z hrabiów Drohojowskich baronowej Borowskiej (1815 – 1889) żony właściciela Sieniawy Kaliksta barona Borowskiego (1801 – 1872). Ponadto Dziedziczka Julia Borowska, która była córką Jana Maksymiliana Drohojowskiego (zm. 1851), właściciela Czorsztyna i Wiktorii z Grudnickich, starała się uposażać drewnianą świątynię św. Antoniego jak najlepiej tylko mogła. Ufundowała do niej złoty kielich w 1845, a także mszał i nowe szaty liturgiczne w 1857 i w 1861[4]. Sieniawę Borowscy posiadali już od końca XVIII wieku, kiedy dobra folwarczne należące wcześniej do Andrzeja Sendzimira herbu Ostoja przeszły w posiadanie Józefa barona Borowskiego (ur. 1760) ojca Kaliksta.

W latach 1927 – 1932, w czasie kiedy proboszczem parafii Raba Wyżna był ks. Józef Poloński (1892 – 1983), przykryto kościół św. Antoniego nowym gontem, naprawiono organy oraz kupiono nowe dzwonki. Na czas ten przypada również wybudowanie Domu Katolickiego, który stanął nieopodal świątyni. W 1936 zmodyfikowano nieznacznie wygląd kościółka poprzez dobudowanie przedsionka od strony zachodniej. Zlikwidowano tym samym na osi świątyni bramkę w sobotach. Od tamtego czasu konstrukcja pozostała niezmieniona. W czerwcu 1942 został tutaj ochrzczony Andrzej Zoll, prawnik i były przewodniczący PKW, sędzia i prezes Trybunału Konstytucyjnego oraz Rzecznik Praw Obywatelskich[5]. W 1950 kościołek został ogrodzony drewnianym płotem, a ponowne położenie gontu na świątyni miało miejsce w 1959. Nad pracami sprawował nadzór konserwator zabytków z Krakowa. Wstawiono również nowe okna i zakupiono obraz Serce Matki Bożej. 12 czerwca 1977 wizytujący parafię Raba Wyżna metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła odprawił w kościółku św. Antoniego Mszę św odpustową. Od utworzenia w Sieniawie parafii w 1983 do wybudowania w 1990 nowego kościoła pełni funkcję świątyni nowo powstałej parafii. Obecnie raz w roku, w czerwcu uroczyście obchodzony jest odpust ku czci patrona świątyni św. Antoniego.

Nowy kościół parafialny w Sieniawie

edytuj

Samodzielna parafia w Sieniawie została erygowana przez metropolitę krakowskiego, kard. Franciszka Macharskiego dekretem z 1 lutego 1983. Jej pierwszym proboszczem został mianowany pochodzący z Nowego Targu ks. Tadeusz Kubowicz (1943 – 2010), który bardzo szybko przystąpił do budowy nowej świątyni. W 1986 zaczęto gromadzić materiały, budowę rozpoczęto rok później natomiast prace zostały zakończone w 1989. Kamień węgielny, pochodzący z grobu św. Piotra w Rzymie poświęcony przez papieża Jana Pawła II, wmurował 21 października 1990 metropolita krakowski. 28 lipca 2001 to ważna data w historii miejscowości. Wtedy bowiem nastąpiła konsekracja nowej świątyni pw. Niepokalanego Serca NMP w przez J. Em. ks. kard. Franciszka Macharskiego. Projekt kościoła wykonał mgr inż. architekt Tadeusz Jędrysko. Obraz umieszczony w ołtarzu głównym, przedstawiający Niepokalane Serce Najświętszej Marii Panny, został namalowany przez artystkę Marię Przyborowską z Warszawy. Jej mąż, oficer Wojska Polskiego, po 17 września 1939 dostał się do niewoli radzieckiej i osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku, po czym został przez NKWD zamordowany w Katyniu w kwietniu 1940. Malarka przyjechała do Sieniawy w 1941. W 1956 przekazała obraz w prezencie ks. proboszczowi parafii Raba Wyżna Józefowi Polońskiemu. Obraz z jego woli umieszczono w sieniawskim kościółku św. Antoniego, a po wybudowaniu nowej świątyni został do niej przeniesiony. Maria Przyborowska po wojnie wyjechała do Krakowa i tam zamieszkała na stałe.

Architektura drewnianej świątyni

edytuj

Kościół wybudowany jest z drewna jodłowego w konstrukcji zrębowej. Elewacja kościoła jest szalowana pionowo z listwowaniem. Dach prezbiterium czterospadowy, kryty gontem, z sygnaturką, do której dzwonek zakupiono w 1947 (wcześniejszy został zrabowany przez wojska niemieckie w czasie II wojny światowej). Budynek otoczony jest sobotami wspartymi na słupach. Okalają go liczące ponad 200 lat lipy – pomniki przyrody. Należy do najpiękniejszych drewnianych świątyń Małopolski i jest niewątpliwie wart odwiedzenia i zobaczenia.

W wnętrzu znajdują się trzy barokowe ołtarze z XVIII w. Znajdujący się wcześniej w lewym ołtarzu obraz Matki Boskiej Sieniawskiej z pierwszej połowy XVIII w. przeniesiono do nowego kościoła. Wartościowymi elementami wyposażenia są stacje Drogi Krzyżowej z XVIII w., prosta wieloboczna ambona oraz prospekt organowy w stylu barokowym z II połowy XVIII wieku.

Kościół jest częścią szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego. Szczególną czcią wśród wiernych otaczany jest święty Antoni, słynący na okolicę jako patron małżeństw.

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj
Wykaz literatury uzupełniającej: Kościół św. Antoniego w Sieniawie.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Kracik 1983 ↓, s. 186.
  2. ↑ Kracik 1998 ↓, s. 499–500.
  3. ↑ Falniowska-Gradowska 1997 ↓, s. 115.
  4. ↑ Pietrzak 2011 ↓.
  5. ↑ Zoll 2011 ↓, s. 171.

Bibliografia

edytuj
  • J. Kracik. Duchowe niedostatki wsi beskidzkiej w przeddzień utworzenia parafii – Spytkowice 1758. „Nasza Przeszłość”. 60, s. 161–193, 1983. 
  • J. Kracik. Parafia Raba Wyżna w XVI – XVIII wieku. „Analecta Cracoviensia”. XXX – XXXI 1998-1999. s. 493–503. 
  • A. Falniowska-Gradowska: Testament Anny z Sierakowskich Sendzimirowej. W: Testamenty szlachty krakowskiej XVII – XVIII w. Wybór tekstów źródłowych z lat 1650 – 1799. Kraków: 1997, s. 115–116.
  • M. Pietrzak: Kronika parafii Raba Wyżna T. I, 1835 – 1993. Kraków – Raba Wyżna: 2011.
  • A. Zoll: Zollowie. Opowieść rodzinna. Kraków: 2011.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Antoniego_w_Sieniawie&oldid=68117399”