Kościół św. Marcina w Gromniku

Kościół św. Marcina w Gromniku – rzymskokatolicki kościół, znajdujący się w miejscowości Gromnik, należącej do powiatu tarnowskiego województwa małopolskiego.

Kościół św. Marcina

I-3-30/46 oraz 148 z dnia 30.04.1947 oraz 19.08.1969
Elewacja południowa
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Gromnik
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Najświętszej Maryi Panny Królowej w Gromniku
Wezwanie	św. Marcina Biskupa
Historia Data zakończenia budowy 1727
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • modrzew
Położenie na mapie gminy Gromnik Gromnik, kościół św. Marcina
Położenie na mapie Polski Gromnik, kościół św. Marcina
Położenie na mapie województwa małopolskiego Gromnik, kościół św. Marcina
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Gromnik, kościół św. Marcina
49°50′20,6″N 20°57′29,2″E

Do 1991 pełnił rolę kościoła parafialnego, obecnie nieużytkowany. Świątynia leży na szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim.

Historia

Kościół zbudowano w 1727, prawdopodobnie z wykorzystaniem elementów starszej budowli, pochodzącej z przełomu XV i XVI wieku. Konsekrowany został w 1750. Wieżę dostawiono w czasie przebudowy i rozbudowy w pierwszej połowie XVIII wieku.

Architektura i wyposażenie

Jest to budowla drewniana konstrukcji zrębowej, trójdzielna, orientowana. Do nawy pokrytej jednokalenicowym gontowym dachem dostawiona jest nietypowa wysoka wieża o unikatowej w skali małopolski formie - konstrukcji słupowej, w dolnej kondygnacji czworoboczna, w górnej ośmioboczna, zwieńczona baniastym hełmem. Z boku nawy znajduje się kruchta. Ściany są oszalowane.

Wewnątrz znajdują się kolebkowe sklepienia pozorne z dekoracyjnymi żebrami z dekoracjami malarskimi, naśladującymi rozgwieżdżone niebo. Ściany zdobi polichromia figuralna z XIX wieku. W zachodniej ścianie nawy portal zwieńczony rzeźbą św. Marcina na koniu z XVIII w. Wyposażenie pochodzi głównie z drugiej połowy XVIII wieku. Z XVI w. pochodzi rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego, kamienna chrzcielnica datowana jest na XVII w., a późnogotycki krucyfiks z belki tęczowej pochodzi z końca XV wieku. Obraz Ostatnia Wieczerza malowany w 1539, zapewne przez Mistrza Tryptyku z Wójtowej, znajduje się obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.

Otoczenie

Obok kościoła stoi murowana dzwonnica typu arkadowego z trzema dzwonami: Królowa Polski, Józef oraz Marcin. Kościół otacza stary cmentarz z grobami dawnych właścicieli Gromnika.

Galeria

• 
  Elewacja frontowa
• 
  Dzwonnica
• 
  Widok od prezbiterium
• 
  Głaz pamięci JPII

Bibliografia

• Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, s. 106 ISBN 83-89188-08-2
• Szlak Architektury Drewnianej Małopolska, BartłomiejB. Cisowski i inni, Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, 2010, s. 153, ISBN 978-83-60538-61-6, OCLC 995427727 .