Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Budsławiu
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny[1] (biał. Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі) – katolicki pobernardyński kościół w Budsławiu (rejon miadziolski obwodu mińskiego Białorusi), pierwotnie część kompleksu klasztornego bernardynów. Ośrodek kultu Matki Boskiej Budsławskiej.
 611Г000422
| |||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| bazylika mniejsza • nadający tytuł |
od 11 czerwca 1993 | ||||||||||||||||||
| Wezwanie |
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||||||||||||||||
| 54,78694°N 27,45139°E/54,786944 27,451389 | |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Historia edytuj
Klasztor bernardynów w Budsławiu został ufundowany przez Aleksandra Jagiellończyka w 1504. Początkowo w kompleksie klasztornym istniał jedynie kościół drewniany. Kolejna, tym razem murowana świątynia, powstała w latach 1633-1643 z fundacji hetmana wielkiego litewskiego, wojewody połockiego Janusza Kiszki i łowczego litewskiego Mikołaja Isakowskiego. Obecnie istniejący monumentalny późnobarokowy kościół powstał w latach 1767-1783, autorem jego projektu był Józef Fontana. Konsekracji świątyni dokonał biskup sufragan trocki Franciszek Alojzy Gzowski. Starszy kościół wkomponowano w znacznie większą bryłę nowej świątyni jako przylegającą do prezbiterium kaplicę św. Barbary. Równocześnie z kościołem wzniesiono nowe zabudowania klasztorne oraz szkołę prowadzoną przez zakonników[2].
W 1787 przy sanktuarium erygowano parafię. W 1790 przy klasztorze założono szpital, a w 1793 – szkołę elementarną. W 1731–1797 w klasztorze mieściło się studium teologii moralnej i retoryki.
Klasztor bernardyński działał do 1858, gdy został zlikwidowany na polecenie władz rosyjskich. W 1864 dawne budynki mieszkalne dla zakonników przejęło rosyjskie wojsko, w końcu stulecia obiekty te zostały całkowicie rozebrane. Kościół pobernardyński pozostawał nieprzerwanie czynny[2]. Był ośrodkiem kultu wizerunku Matki Boskiej Budsławskiej, który pozostawał silny także w dwudziestoleciu międzywojennym, zamarł w okresie radzieckim i został wznowiony w 1992[2]. Po okresie sprawowania posługi przez księży diecezjalnych, w 1995 ponownie świątynię objęli bernardyni. W dniu 11 maja 2021 r. z niewiadomych przyczyn na poddaszu kościoła wybuchł pożar w wyniku którego spłonął cały dach, lecz dzięki sprawnej akcji strażaków uratowano sklepienie i ściany. Dach odbudowano ze środków zgromadzonych w ramach ogólnokrajowej zbiórki[3].
Architektura edytuj
Kościół w Budsławiu jest budowlą trójnawową, wzniesioną na planie krzyża łacińskiego, o silnie rozczłonkowanej elewacji frontowej o łącznej długości ok. 50 metrów, z dwiema trójkondygnacyjnymi wieżami. Centralna część fasady kościelnej jest dwukondygnacyjna: w dolnej umieszczono portal flankowany pilastrami, w górnej – półkoliste okno z balkonem. Elewację dekoruje także parawanowy fronton, zaś wieże – szerokie gzymsy i pilastry. Znacznie prostsza jest dekoracja ścian bocznych, które są jedynie zwieńczone wolutowymi szczytami. W analogiczny sposób skonstruowana została fasada tylna[2].
W kościele zachował się zespół barokowych malowideł ściennych – dziewięć iluzjonistycznych ołtarzy, czternaście stacji Drogi Krzyżowej, postacie apostołów oraz sceny cudów, jakie dokonały się za sprawą obrazu Matki Boskiej Budsławskiej. W kaplicy św. Barbary przetrwał barokowy ołtarz z czarnego drewna, z dwunastoma złoconymi figurami świętych; był to ołtarz główny siedemnastowiecznego kościoła bernardyńskiego. Ołtarz główny powstał w tym samym okresie, co sam kościół, w nim też wystawiony jest obraz Matki Boskiej Budsławskiej, namalowany w XVI w.[2].
Ołtarze boczne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Polski egzonim przyjęty na 125. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b c d e Grzegorz Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Warszawa: Burchard Edition, 1997, s. 31-33, ISBN 83-904446-9-0, OCLC 835719268.
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, W sanktuarium w Budsławiu odbudowano 70 proc. dachu | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 27 września 2021 [dostęp 2021-10-30].