Bazylika mniejsza

kościół z tytułem honorowym (wartość: zabytkowa/liturgiczna/pielgrzymkowa/duszpasterska)

Bazylika mniejsza (łac. basilica minor) – tytuł honorowy, nadawany przez papieża lub w drodze prawa zwyczajowego, który otrzymują kościoły wyróżniające się wartością zabytkową, liturgiczną, pielgrzymkową i duszpasterską.

Po raz pierwszy nadał go papież Pius VI w 1783 kościołowi św. Mikołaja w Tolentino. Od 1836 przysługuje on również kościołom kolegiackim (co było związane z przeniesieniem przez Kongregację Obrzędów przywilejów kościołów kolegiackich na bazyliki mniejsze oraz z ustaleniem przez kongregację warunków spełnianych przez kościół dla otrzymania tego tytułu).

Posiadają go obecnie znaczniejsze kościoły katedralne, kolegiackie i klasztorne, a także znane sanktuaria maryjne, m.in. Jasna Góra, Altötting, Fátima, Kevelaer, Lourdes, Mariazell, Ottobeuren, Werl, Bardo, Gidle, Dębowiec, Tuchów, Krzeszów, Wambierzyce, Kalwaria Zebrzydowska, Kalwaria Pacławska.

Przywilejem bazylik jest uzyskanie odpustu zupełnego w czasie ich nawiedzenia w następujące dni: uroczystość Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca), święto tytułu, święto „Porcjunkuli” (2 sierpnia) i jeden raz w ciągu roku w dniu określonym według uznania, pod zwykłymi warunkami: odbycia spowiedzi sakramentalnej, przyjęcia komunii świętej, odmówienia modlitwy w intencjach wyznaczonych przez papieża[1].

Bazylika Zwiastowania w Nazarecie

Bazylika mniejsza musi spełniać następujące warunki:

  • kościół otwarty przez cały dzień,
  • miejsce otrzymywania szczególnych łask za przyczyną patrona lub patronki kościoła (m.in. uzdrowienia, łaski, nawrócenia itp.),
  • wartość zabytkowa,
  • miejsce szczególnego kultu i pielgrzymowania
  • walory duszpasterskie (wieczysta Adoracja Najświętszego Sakramentu, całodzienna spowiedź, duża częstotliwość odprawianych mszy świętych i nabożeństw),
  • stali przewodnicy oprowadzający po danym kościele.

Tytuł nadawany jest zazwyczaj przez papieża w porozumieniu z watykańską Kongregacją ds. Kultu Bożego, co poprzedza procedura prawno-urzędowa przeprowadzana w episkopacie danego kraju.

Decyzję o rozpoczęciu procesu przyznania kościołowi tego tytułu podejmuje biskup danej diecezji.

Bazyliki mniejsze w Polsce edytuj

Archikatedry edytuj

Zdjęcie Nazwa Data nadania tytułu Diecezja
  Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie XVIII w. archidiecezja krakowska
  Bazylika archikatedralna w Gnieźnie 1931 archidiecezja gnieźnieńska
  Bazylika archikatedralna w Przemyślu 1960 archidiecezja przemyska
  Bazylika archikatedralna w Warszawie 1961 archidiecezja warszawska
  Bazylika archikatedralna w Częstochowie 1962 archidiecezja częstochowska
  Bazylika archikatedralna w Poznaniu 1962 archidiecezja poznańska
  Bazylika archikatedralna we Fromborku 1965 archidiecezja warmińska
  Bazylika archikatedralna w Gdańsku-Oliwie 1976 archidiecezja gdańska
  Bazylika archikatedralna w Szczecinie 1983 archidiecezja szczecińsko-kamieńska
  Bazylika archikatedralna w Białymstoku 1985 archidiecezja białostocka
  Bazylika archikatedralna w Łodzi 1989 archidiecezja łódzka

Katedry edytuj

 
Bazylika katedralna we Włocławku
  1. Bazylika katedralna we Włocławku, 1907 (diecezja włocławska)
  2. Bazylika katedralna w Płocku, 1910 (diecezja płocka)
  3. Bazylika katedralna w Toruniu, 1935 (diecezja toruńska)
  4. Bazylika katedralna w Sandomierzu, 1960 (diecezja sandomierska)
  5. Bazylika katedralna w Pelplinie, 1965 (diecezja pelplińska)
  6. Bazylika katedralna w Kielcach, 1970 (diecezja kielecka)
  7. Bazylika katedralna w Tarnowie, 1972 (diecezja tarnowska)
  8. Bazylika katedralna w Warszawie-Pradze, 1997 (diecezja warszawsko-praska)
  9. Bazylika katedralna w Łowiczu, 1999 (diecezja łowicka)
  10. Bazylika katedralna w Sosnowcu, 1999 (diecezja sosnowiecka)
 
Bazylika mariacka w Gdańsku

Konkatedry edytuj

  1. Bazylika konkatedralna w Gdańsku, 1965 (archidiecezja gdańska)
  2. Bazylika konkatedralna w Chełmży, 1982 (diecezja toruńska)
  3. Bazylika konkatedralna w Kołobrzegu, 1986 (diecezja koszalińsko-kołobrzeska)
  4. Bazylika konkatedralna w Stalowej Woli, 1998 (diecezja sandomierska)
  5. Bazylika konkatedralna w Olsztynie, 2004 (archidiecezja warmińska)

Kolegiaty edytuj

 
Bazylika w Sejnach
  1. Bazylika kolegiacka w Kruszwicy, 1970 (archidiecezja gnieźnieńska)
  2. Bazylika kolegiacka w Nowym Mieście Lubawskim (diecezja toruńska), 1971
  3. Bazylika kolegiacka w Sejnach (diecezja ełcka), 1973
  4. Bazylika kolegiacka w Pułtusku, 1975 (diecezja płocka)
  5. Bazylika kolegiacka w Kaliszu, 1978 (diecezja kaliska)
  6. Bazylika kolegiacka w Przeworsku, 1982 (archidiecezja przemyska)
  7. Bazylika kolegiacka w Chełmie (archidiecezja lubelska), 1988
  8. Bazylika kolegiacka w Dobrym Mieście, 1989 (archidiecezja warmińska)
  9. Bazylika kolegiacka w Parczewie (diecezja siedlecka), 1989
  10. Bazylika kolegiacka w Limanowej (sanktuarium) 1991 (diecezja tarnowska)
  11. Bazylika kolegiacka w Nowym Sączu, 1992 (diecezja tarnowska)
  12. Bazylika kolegiacka w Miechowie (diecezja kielecka), 1996
  13. Bazylika kolegiacka w Bochni, 1997 (diecezja tarnowska)
  14. Bazylika kolegiacka w Węgrowie, 1997 (diecezja drohiczyńska)
  15. Bazylika kolegiacka w Krośnie (archidiecezja przemyska) 1998
  16. Bazylika kolegiacka w Kętrzynie, 1999 (archidiecezja warmińska)
  17. Bazylika kolegiacka w Krakowie-Kleparzu, 1999 (archidiecezja krakowska)
  18. Bazylika kolegiacka w Olkuszu (diecezja sosnowiecka), 2002
  19. Bazylika kolegiacka w Strzegomiu, 2002 (diecezja świdnicka)
  20. Bazylika kolegiacka w Wiślicy, 2005 (diecezja kielecka)
  21. Bazylika kolegiacka w Mielcu, 2006 (diecezja tarnowska)
  22. Bazylika kolegiacka w Zawierciu, 2009 (archidiecezja częstochowska)
  23. Bazylika kolegiacka w Poznaniu, 2010 (archidiecezja poznańska)
  24. Bazylika kolegiacka w Grudziądzu, 2010 (diecezja toruńska)
  25. Bazylika kolegiacka w Koronowie, 2011 (diecezja pelplińska)
  26. Bazylika kolegiacka w Lesznie, 2013 (archidiecezja poznańska)
  27. Bazylika kolegiacka w Myszyńcu, 2013 (diecezja łomżyńska)
  28. Bazylika kolegiacka w Szamotułach, 2014 (archidiecezja poznańska)
  29. Bazylika kolegiacka Przemienienia Pańskiego w Brzozowie, 2017 (archidiecezja przemyska)
  30. Bazylika kolegiacka w Sieradzu, 2018 (diecezja włocławska)
  31. Bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim, 2018 (diecezja siedlecka)
  32. Bazylika kolegiacka w Gdyni, 2019 (archidiecezja gdańska)
  33. Bazylika Kolegiacka w Środzie Wielkopolskiej, 2021, (archidiecezja poznańska)[2]
 
Bazylika w Czerwińsku

Pozostałe bazyliki mniejsze edytuj

 
Bazylika w Świętej Lipce
 
Bazylika – Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie
 
Bazylika w Licheniu
 
Wieże bazyliki w Krzeszowie
 
Bazylika – sanktuarium maryjne w Wambierzycach
 
Bazylika farna w Poznaniu
 
Bazylika – sanktuarium Matki Bożej Królowej Męczenników w Bydgoszczy
  1. Bazylika NMP Anielskiej (Sanktuarium maryjne) w Dąbrowie Górniczej (diecezja sosnowiecka), 1901
  2. Bazylika Znalezienia Krzyża św. i Narodzenia NMP (Sanktuarium maryjne) w Częstochowie, 1906 (archidiecezja częstochowska)
  3. Bazylika św. Franciszka z Asyżu w Krakowie, 1920 (archidiecezja krakowska)
  4. Bazylika Najświętszego Serca Jezusowego w Warszawie, 1923 (diecezja warszawsko-praska)
  5. Bazylika św. Mikołaja w Gdańsku, 1928 (archidiecezja gdańska)
  6. Bazylika Wniebowzięcia NMP (Sanktuarium maryjne) w Starej Wsi (archidiecezja przemyska), 1927
  7. Bazylika Zwiastowania NMP w Leżajsku, 1928 (archidiecezja przemyska)
  8. Bazylika Nawiedzenia NMP w Wambierzycach, 1936 (diecezja świdnicka)
  9. Bazylika św. Bartłomieja Apostoła i św. Jadwigi w Trzebnicy, 1943 (archidiecezja wrocławska)
  10. Bazylika św. Trójcy w Krakowie, 1957 (archidiecezja krakowska)
  11. Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie, 1960 (archidiecezja krakowska)
  12. Bazylika NMP i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich, 1962 (archidiecezja katowicka)
  13. Bazylika Wniebowzięcia NMP (mariacka) w Krakowie, 1963 (archidiecezja krakowska)
  14. Bazylika MB Bolesnej (Sanktuarium maryjne) w Jarosławiu (archidiecezja przemyska), 1966
  15. Bazylika Zwiastowania NMP (Sanktuarium Matki Boskiej Pocieszenia) w Czerwińsku nad Wisłą (diecezja płocka), 1967
  16. Bazylika św. Stanisława Biskupa Męczennika w Lublinie, 1967 (archidiecezja lubelska)
  17. Bazylika Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła w Trzemesznie, 1969 (archidiecezja gnieźnieńska)
  18. Bazylika MB (Sanktuarium maryjne) w Gietrzwałdzie, 1970 (archidiecezja warmińska)
  19. Bazylika na Świętej Górze (Sanktuarium maryjne) w Głogówku, 1970 (archidiecezja poznańska)
  20. Bazylika św. Krzyża w Krakowie-Mogile, 1970 (archidiecezja krakowska)
  21. Bazylika św. Anny (Sanktuarium maryjne) w Kodniu (diecezja siedlecka), 1973
  22. Bazylika św. Filipa Neri i św. Jana Chrzciciela (Sanktuarium maryjne) w Studziannie, 1973 (diecezja radomska)
  23. Bazylika św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP w Katowicach-Panewnikach, 1974 (archidiecezja katowicka)
  24. Bazylika MB Anielskiej (Sanktuarium maryjne) w Kalwarii Zebrzydowskiej, 1979 (archidiecezja krakowska)
  25. Bazylika św. Anny (Sanktuarium) na Górze św. Anny, 1980 (diecezja opolska)
  26. Bazylika Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask w Niepokalanowie (archidiecezja warszawska), 1980
  27. Bazylika Nawiedzenia NMP (Sanktuarium maryjne) w Świętej Lipce, 1983 (archidiecezja warmińska)
  28. Bazylika św. Piotra i św. Pawła (Sanktuarium maryjne) w Leśnej Podlaskiej (diecezja siedlecka), 1984
  29. Bazylika Ofiarowania NMP w Różanymstoku (Sanktuarium maryjne), 1987 (archidiecezja białostocka)
  30. Bazylika św. Brygidy w Gdańsku, 1991 (archidiecezja gdańska)
     
    Bazylika Kolegiacka w Strzegomiu
  31. Bazylika Matki Pokoju (Sanktuarium) w Stoczku Warmińskim, 1988 (archidiecezja warmińska)
  32. Bazylika Ofiarowania NMP w Wadowicach, 1992 (archidiecezja krakowska)
  33. Bazylika św. Antoniego Padewskiego w Rybniku, 1993 (archidiecezja katowicka)
  34. Bazylika Ścięcia św. Jana Chrzciciela w Chojnicach (diecezja pelplińska), 1993
  35. Bazylika Narodzenia NMP i św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim (diecezja drohiczyńska), 1996
  36. Bazylika Nawiedzenia NMP na Piasku w Krakowie, 1996 (archidiecezja krakowska)
  37. Bazylika św. Wincentego à Paulo w Bydgoszczy, 1997 (diecezja bydgoska)
  38. Bazylika Narodzenia NMP (Sanktuarium maryjne) w Pszowie, 1997 (archidiecezja katowicka)
  39. Bazylika Wniebowzięcia NMP w Gidlach (archidiecezja częstochowska), 1998
  40. Bazylika Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie, 1998 (diecezja legnicka)
  41. Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy (archidiecezja wrocławska), 1998
  42. Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Augustowie (diecezja ełcka), 2001
  43. Bazylika św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie, 2001 (archidiecezja warmińska)
  44. Bazylika Wniebowzięcia NMP w Ludźmierzu, 2001 (archidiecezja krakowska)
  45. Bazylika św. Wojciecha (Sanktuarium maryjne) w Wąwolnicy, 2001 (archidiecezja lubelska)
  46. Bazylika Matki Bożej Rokitniańskiej w Rokitnie, 2002 (diecezja zielonogórsko-gorzowska)
  47. Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa na Skałce w Krakowie, 2003 (archidiecezja krakowska)
  48. Bazylika Bożego Miłosierdzia (Sanktuarium Bożego Miłosierdzia) w Krakowie-Łagiewnikach, 2003 (archidiecezja krakowska)
  49. Bazylika św. Kazimierza w Radomiu, 2003 (diecezja radomska)
  50. Bazylika św. Marii Magdaleny i św. Stanisława w Szczepanowie (diecezja tarnowska), 2003
  51. Bazylika MB Wspomożenia Wiernych (Sanktuarium maryjne) w Twardogórze, 2003 (diecezja kaliska)
  52. Bazylika św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu, 2003 (archidiecezja wrocławska)
  53. Bazylika św. Krzyża w Warszawie, 2003 (archidiecezja warszawska)
  54. Bazylika św. Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu, 2004 (diecezja świdnicka)
  55. Bazylika Bożego Ciała w Krakowie-Kazimierzu, 2005 (archidiecezja krakowska)
  56. Bazylika MB Bolesnej Królowej Polski (Sanktuarium maryjne) w Licheniu, 2005 (diecezja włocławska)
  57. Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dąbrowie Górniczej (diecezja sosnowiecka), 2008
  58. Bazylika Imienia Najświętszej Maryi Panny w Inowrocławiu, 2008 (archidiecezja gnieźnieńska)
  59. Bazylika św. Anny w Lubartowie, 2008 (archidiecezja lubelska)
  60. Bazylika św. Wojciecha w Mikołowie, 2008 (archidiecezja katowicka)
  61. Bazylika Wniebowzięcia NMP w Rzeszowie, 2008 (diecezja rzeszowska)
  62. Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie, 2008 (archidiecezja szczecińsko-kamieńska)
  63. Bazylika św. Jerzego Męczennika i Sanktuarium Męki Pańskiej w Ziębicach, 2008 (archidiecezja wrocławska)
  64. Bazylika Wniebowzięcia NMP i Sanktuarium Św. Maksymiliana w Zduńskiej Woli, 2009 (diecezja włocławska)
  65. Bazylika Narodzenia Najświętszej Marii Panny i Sanktuarium Pana Jezusa w Więzieniu w Gorlicach, 2009 (diecezja rzeszowska)
  66. Bazylika Wniebowzięcia NMP (sanktuarium maryjne) w Rudach, 2009 (diecezja gliwicka)
  67. Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bardzie, 2009 (diecezja świdnicka)
  68. Bazylika św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie, 2009 (diecezja opolska)
  69. Bazylika św. Marcina w Pacanowie, 2009 (diecezja kielecka)
  70. Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Tuchowie, 2010 (diecezja tarnowska)
  71. Bazylika Trójcy Przenajświętszej w Kobyłce, 2011 (diecezja warszawsko-praska)
  72. Bazylika św. Erazma i św. Pankracego w Jeleniej Górze, 2011 (diecezja legnicka)
  73. Bazylika Matki Bożej Płaczącej z La Salette w Dębowcu, 2012 (diecezja rzeszowska)
  74. Bazylika Trójcy Przenajświętszej i św. Anny w Prostyni, 2012 (diecezja drohiczyńska)
  75. Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sokołach, 2012 (diecezja łomżyńska)
  76. Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bolesławcu, 2012 (diecezja legnicka)
  77. Bazylika św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grybowie, 2013 (diecezja tarnowska)
  78. Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Trzebini, 2013 (archidiecezja krakowska)
  79. Bazylika Trójcy Świętej na Świętym Krzyżu, 2013 (diecezja sandomierska)
  80. Bazylika Matki Boskiej Królowej Męczenników w Bydgoszczy, 2014 (diecezja bydgoska)
  81. Bazylika św. Jadwigi w Legnickim Polu, 2014 (diecezja legnicka)
  82. Bazylika Matki Bożej Ostrobramskiej w Skarżysku-Kamiennej, 2014 (diecezja radomska)
  83. Bazylika NMP Niepokalanie Poczętej (sanktuarium maryjne) w Górce Klasztornej, 2015 (diecezja bydgoska)
  84. Bazylika św. Szczepana i Matki Boskiej Boguckiej w Katowicach, 2015 (archidiecezja katowicka)
  85. Bazylika Matki Bożej Królowej Miłości i Pokoju Pani Kujaw w Markowicach, 2015 (archidiecezja gnieźnieńska)
  86. Bazylika św. Antoniego z Padwy w Radecznicy, 2015 (diecezja zamojsko-lubaczowska)
  87. Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Bielsku-Białej, 2016 (diecezja bielsko-żywiecka)
  88. Bazylika św. Józefa w Poznaniu, 2017 (archidiecezja poznańska)
  89. Bazylika Matki Bożej Rychwałdzkiej w Rychwałdzie, 2017 (diecezja bielsko-żywiecka)
  90. Bazylika św. Rocha w Białymstoku, 2018 (archidiecezja białostocka)
  91. Bazylika św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie, 2019 (diecezja kaliska)
  92. Bazylika Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu, 2019 (diecezja koszalińsko-kołobrzeska)
  93. Bazylika św. Jakuba Apostoła w Piotrkowie Trybunalskim, 2019 (archidiecezja łódzka)
  94. Bazylika Znalezienia Krzyża Świętego w Kalwarii Pacławskiej, 2020 (archidiecezja przemyska)

Bazyliki mniejsze na świecie edytuj

 
Bazylika katedralna w Spirze
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
  1. Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie
  2. Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie
  3. Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kownie
  4. Bazylika katedralna św. Franciszka Ksawerego w Grodnie
  5. Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Pińsku
  6. Bazylika katedralna w Spirze
  7. Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Budsławiu
  8. Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Agłonie
  9. Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szydłowie
  10. Bazylika Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie
  11. Bazylika Narodzenia Pańskiego w Betlejem
  12. Bazylika Konania w Jerozolimie
  13. Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie
  14. Bazylika św. Szczepana w Jerozolimie
  15. Bazylika Najświętszej Maryi Panny w Șumuleu Ciuc
  16. Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Svetej Gorze
  17. Bazylika św. Anny w Jerozolimie
  18. Bazylika św. Mikołaja w Bari
  19. Bazylika Sagrada Familia w Barcelonie
  20. Bazylika św. Heleny w Birkirkarze
  21. Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Għarb
  22. Bazylika św. Piotra i św. Pawła w Nadur
  23. Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Senglei
  24. Bazylika i sanktuarium Ta’ Pinu
  25. Bazylika Matki Bożej Bezpiecznej Przystani i św. Dominika w Valletcie
  26. Bazylika Matki Bożej z Góry Karmel w Valletcie
  27. Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Xagħra

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Odpusty w Kościele Katolickim, archidiecezja.lodz.pl [dostęp 2020-07-08].
  2. Parafia otrzymała decyzję Stolicy Apostolskiej!, glospowiatusredzkiego.pl [dostęp 2022-01-24] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj