Archidiecezja warszawska
Archidiecezja warszawska (łac. Archidioecesis Varsaviensis[2]) – jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w Kościele katolickim w Polsce ustanowiona diecezją wyłączoną z diecezji poznańskiej w 1797 (erygowana 19 października 1798 przez papieża Piusa VI bullą Ad universam agri Dominici curam), ustanowiona archidiecezją 12 marca 1818 przez papieża Piusa VII bullą Militantis Ecclesiae regimini, związana unią personalną in persona episcopi z archidiecezją gnieźnieńską (1946–1992).
| ||
 Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie | ||
| Państwo | Polska | |
| Wyznanie | katolicyzm | |
| Kościół | rzymskokatolicki | |
| Metropolia | warszawska | |
| Katedra diecezjalna | Archikatedra w Warszawie | |
| Biskup diecezjalny | kard. Kazimierz Nycz (metropolita warszawski) | |
| Biskup pomocniczy | Piotr Jarecki Rafał Markowski Michał Janocha | |
| Biskup senior | Marian Duś | |
| Dane statystyczne (2017[1]) | ||
| Liczba wiernych | 1.425.000 | |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
1.256 841 415 | |
| Liczba dekanatów | 25 | |
| Liczba parafii | 214 | |
| Liczba klasztorów | 243 | |
| Powierzchnia | 3350 km² | |
| ||
| 52°14′55,8″N 21°00′48,9″E/52,248833 21,013583 | ||
| Strona internetowa | ||
| ||
| ||
| Typ herbu | diecezjalny | |
25 marca 1992 r., bullą Totus Tuus Poloniae Populus, papież Jan Paweł II dokonał reorganizacji struktur administracyjnych Kościoła katolickiego w Polsce. Obszar kraju został podzielony na 39 archidiecezji i diecezji. Dotychczasowa archidiecezja warszawska została podzielona na 3 diecezje: archidiecezję warszawską, diecezję warszawsko-praską i diecezję łowicką, które wraz z diecezją płocką utworzyły metropolię warszawską. W 2004 diecezja łowicka została przyłączona do metropolii łódzkiej.
Na przestrzeni ponad dwustu lat istnienia samodzielnej archidiecezji warszawskiej posługiwało wielu biskupów m.in. Józef Miaskowski[3], Jan Paweł Woronicz, św. Zygmunt Szczęsny Feliński, Aleksander Kakowski, Czcigodny Sługa Boży August Hlond, Czcigodny Sługa Boży Stefan Wyszyński, Józef Glemp.
Święci i błogosławieni związani z Warszawą i archidiecezją warszawską:
- św. Andrzej Bobola – jezuita, misjonarz, zamordowany przez prawosławnych Kozaków, od 1938 roku jego relikwie znajdują się w Warszawie, patron archidiecezji.
- św. Zygmunt Szczęsny Feliński – arcybiskup warszawski, założyciel Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, mąż stanu, represjonowany przez władze carskie, zesłany do Jarosławia nad Wołgą.
- św. Klemens Maria Hofbauer – czeski redemptorysta, przez dwadzieścia jeden lat posługiwał w Warszawie, budowniczy kościoła św. Benona, kaznodzieja, opiekun ubogich, po rozbiorach wygnany z Księstwa Warszawskiego wraz ze współbraćmi.
- bł. Władysław z Gielniowa – bernardyn, poeta, kaznodzieja, gwardian klasztoru w Warszawie, patron Warszawy.
- bł. Jerzy Popiełuszko – kapłan diecezjalny, kapelan „Solidarności”, organizator Mszy za Ojczyznę, zamordowany przez komunistyczne służby, męczennik za wiarę.
- bł. Edward Detkens – kapłan diecezjalny, gorliwy duszpasterz studentów, męczennik II wojny światowej.
W Warszawie przebywała też św. Faustyna Kowalska. Stolicę wielokrotnie nawiedzał św. Jan Paweł II, zarówno jako kapłan i biskup, jak i pełniąc posługę papieża.
BiskupiEdytuj
Biskup diecezjalnyEdytuj
- kard. Kazimierz Nycz – metropolita warszawski od 2007
Biskupi pomocniczyEdytuj
- bp Piotr Jarecki (wikariusz generalny) – od 1994, zawieszony w latach 2012–2015[4]
- bp Rafał Markowski (wikariusz generalny) – od 2013
- bp Michał Janocha (wikariusz generalny) – od 2015
Biskupi seniorzyEdytuj
- bp Marian Duś – biskup pomocniczy warszawski w latach 1986–2013, senior od 2013
- bp Tadeusz Pikus - biskup pomocniczy warszawski w latach 1999-2014, biskup diecezjalny drohiczyński 2014-2019, od lipca 2019 biskup senior diecezji drohiczyńskiej, rezydujący w Warszawie[5]
Biskupi rezydenciEdytuj
Tytuł biskupa rezydenta nie jest formalnie używany w archidiecezji warszawskiej. W praktyce jednak ze względu na specyfikę swoich obowiązków w jej granicach urzędują trzej biskupi, którym arcybiskup metropolita warszawski udzielił stałej zgody na sprawowanie czynności pontyfikalnych na podległym mu obszarze, w szczególności mogą oni być m.in. zapraszani do parafii w celu udzielenia bierzmowania[6]. Są to:
- abp Salvatore Pennacchio – nuncjusz apostolski w Polsce
- bp Józef Guzdek – biskup polowy Wojska Polskiego
- bp Artur Miziński – sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski
Podział zadań biskupówEdytuj
Po zmianie składu biskupów pomocniczych w grudniu 2013, kard. Kazimierz Nycz ogłosił stały podział kompetencji między ordynariuszem i wikariuszami generalnymi, mający usprawnić zarządzanie kurią i archidiecezją. Przedstawia się on następująco[6]:
- kard. Kazimierz Nycz:
- ogólne kierownictwo nad archidiecezją
- nadzór nad urzędami kanclerza oraz ekonoma archidiecezji
- bp Rafał Markowski:
- sprawy personalne księży o stażu kapłańskim powyżej 15 lat, z wyjątkiem proboszczów
- nadzór nad kwestiami finansowymi, administracyjno-gospodarczymi, inwestycyjnymi (w tym budownictwem sakralnym) oraz Caritas
Wikariusze biskupiEdytuj
- ks. Jarosław Kośla – wikariusz biskupi ds. sądowych
- ks. Janusz Bodzon – wikariusz biskupi ds. sakramentalnych
- ks. Krzysztof Pawlina – wikariusz biskupi ds. formacji duchowieństwa
InstytucjeEdytuj
- Kuria Metropolitalna
- Sąd Metropolitalny Warszawski
- Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie
- Archidiecezjalne Seminarium Misyjne „Redemptoris Mater”
- Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie
- Kapituła katedralna
- Caritas Archidiecezji Warszawskiej
- Archiwum archidiecezjalne
- Muzeum Archidiecezji Warszawskiej
- Dom Księży Emerytów
Kapituły[7]Edytuj
Kapituła Metropolitarna Warszawska
Kapituła Kolegiacka Św. Opatrzności Bożej
Kapituła Kolegiacka Kampinosko-Bielańska
Główna świątyniaEdytuj
- Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie (rocznica poświęcenia: 9 czerwca)
Bazyliki mniejsze[8]Edytuj
PatroniEdytuj
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4
- ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Archidiecezja Warszawska | Konferencja Episkopatu Polski, episkopat.pl [dostęp 2017-12-29] (ang.).
- ↑ Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem. Poznań 2000, s.217.
- ↑ Bp Piotr Jarecki obejmuje posługę wikariusza generalnego - ekai.pl, ekai.pl [dostęp 2015-12-28].
- ↑ Biskup Senior Tadeusz Pikus, Diecezja Drohiczyńska [dostęp 2019-10-03] (pol.).
- ↑ a b Kazimierz Nycz: List Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego do kapłanów Archidiecezji Warszawskiej (pol.). Archidiecezja warszawska, 2013. [dostęp 2013-12-26].
- ↑ Oficjalna strona Archidiecezji (pol.). [dostęp 2015-05-06].
- ↑ GCatholic.org (ang.). [dostęp 2015-05-06].
BibliografiaEdytuj
- Jan Władysław Woś, Le origini della diocesi di Varsavia, Firenze, Centro d’incontro della Certosa di Firenze, 1983.
- Jan Władysław Woś, Pius VI i początki diecezji warszawskiej (Wokół wydarzeń roku 1798), “Saeculum Christianum”, rok 5 (1998), nr 2, s. 27-38.
- Jan Władysław Woś, Dwóchsetlecie diecezji warszawskiej (1798-1998), Trydent, Centro di documentazione sulla storia dell’Europa Orientale, 1998.
- Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4
Linki zewnętrzneEdytuj
- Strona internetowa archidiecezji warszawskiej
- Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 727–742), Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006