Archidiecezja warszawska
Archidiecezja warszawska (łac. Archidioecesis Varsaviensis[2]) – jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w Kościele katolickim w Polsce ustanowiona diecezją wyłączoną z diecezji poznańskiej w 1797 (erygowana 16 października 1798 przez papieża Piusa VI bullą Ad universam agri Dominici curam)[3], ustanowiona archidiecezją 12 marca 1818 przez papieża Piusa VII bullą Militantis Ecclesiae regimini (z łac. Rząd Kościoła wojującego), związana unią personalną in persona episcopi z archidiecezją gnieźnieńską (1946–1992).
 Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Metropolia | |
| Archikatedra | |
| Biskup diecezjalny |
Adrian Galbas |
| Biskup pomocniczy | |
| Biskup senior |
kard. Kazimierz Nycz |
| Dane statystyczne (2017[1]) | |
| Liczba wiernych |
1.425.000 |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
1.256 |
| Liczba dekanatów |
25 |
| Liczba parafii |
214 |
| Liczba klasztorów |
243 |
| Powierzchnia |
3350 km² |
| |
| 52°14′55,8″N 21°00′48,9″E/52,248833 21,013583 | |
| Strona internetowa | |
| |
| Typ herbu |
diecezjalny |
|---|---|
25 marca 1992 r., bullą Totus Tuus Poloniae Populus, papież Jan Paweł II dokonał reorganizacji struktur administracyjnych Kościoła katolickiego w Polsce. Obszar kraju został podzielony na 39 archidiecezji i diecezji. Dotychczasowa archidiecezja warszawska została podzielona na 3 diecezje: archidiecezję warszawską, diecezję warszawsko-praską i diecezję łowicką, które wraz z diecezją płocką utworzyły metropolię warszawską. W 2004 diecezja łowicka została przyłączona do metropolii łódzkiej.
Na przestrzeni ponad dwustu lat istnienia samodzielnej archidiecezji warszawskiej posługiwało wielu biskupów m.in. Józef Miaskowski[4], Jan Paweł Woronicz, św. Zygmunt Szczęsny Feliński, Aleksander Kakowski, Czcigodny Sługa Boży August Hlond, Błogosławiony Stefan Wyszyński, Józef Glemp.
Święci i błogosławieni związani z Warszawą i archidiecezją warszawską:
- św. Andrzej Bobola – jezuita, misjonarz, zamordowany przez prawosławnych Kozaków, od 1938 roku jego relikwie znajdują się w Warszawie, patron archidiecezji.
- św. Zygmunt Szczęsny Feliński – arcybiskup warszawski, założyciel Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, mąż stanu, represjonowany przez władze carskie, zesłany do Jarosławia nad Wołgą.
- św. Klemens Maria Hofbauer – czeski redemptorysta, przez dwadzieścia jeden lat posługiwał w Warszawie, budowniczy kościoła św. Benona, kaznodzieja, opiekun ubogich, po rozbiorach wygnany z Księstwa Warszawskiego wraz ze współbraćmi.
- bł. Władysław z Gielniowa – bernardyn, poeta, kaznodzieja, gwardian klasztoru w Warszawie, patron Warszawy.
- bł. Jerzy Popiełuszko – kapłan diecezjalny, kapelan „Solidarności”, organizator Mszy za Ojczyznę, zamordowany przez komunistyczne służby, męczennik za wiarę.
- bł. Edward Detkens – kapłan diecezjalny, gorliwy duszpasterz studentów, męczennik II wojny światowej.
- bł. Stefan Wyszyński – kardynał, arcybiskup warszawski w latach 1948–1981, Prymas Polski.
W Warszawie przebywała też św. Faustyna Kowalska. Stolicę wielokrotnie nawiedzał św. Jan Paweł II, zarówno jako kapłan i biskup, jak i pełniąc posługę papieża.
Biskupi
edytuj
Biskup diecezjalny
edytuj- abp Adrian Galbas SAC – metropolita warszawski od 2024
Biskupi pomocniczy
edytuj- bp Piotr Jarecki (wikariusz generalny) – od 1994
- bp Rafał Markowski (wikariusz generalny) – od 2013
- bp Michał Janocha (wikariusz generalny) – od 2015
Biskup senior
edytuj- kard. Kazimierz Nycz – metropolita warszawski w latach 2007–2024, senior od 2024
Biskupi rezydenci
edytuj- bp Tadeusz Pikus – biskup diecezjalny drohiczyński w latach 2014–2019, senior od 2019
- bp Marek Marczak – biskup pomocniczy łódzki od 2015, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski od 2024
Instytucje
edytuj
- Kuria Metropolitalna
- Sąd Metropolitalny Warszawski
- Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie
- Archidiecezjalne Seminarium Misyjne „Redemptoris Mater”
- Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie
- Kapituła katedralna
- Caritas Archidiecezji Warszawskiej
- Archiwum archidiecezjalne
- Muzeum Archidiecezji Warszawskiej
- Biblioteka Archidiecezjalna w Warszawie
- Dom Księży Emerytów
- Kapituła Metropolitalna Warszawska
- Kapituła Kolegiacka św. Opatrzności Bożej
- Kapituła Kolegiacka Kampinosko-Bielańska
Główna świątynia
edytuj- Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie (rocznica poświęcenia: 9 czerwca)
- Sanktuarium św. o. Stanisława Papczyńskiego - Kościół Wieczerzy Pańskiej w Górze Kalwarii
- Sanktuarium Matki Bożej Lewiczyńskiej Pocieszycielki Strapionych - Kościół św. Wojciecha w Lewiczynie
- Sanktuarium NMP Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask - Bazylika w Niepokalanowie
- Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ożarowie Mazowieckim
- Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Pośredniczki Wszelkich Łask - Kościół Matki Bożej Różańcowej w Piasecznie
- Sanktuarium Matki Bożej Prymasowskiej Wspomożycielki w Rokitnie
- Sanktuarium Matki Bożej Radosnej Opiekunki Przyrody w Nowym Secyminie
- Sanktuarium bł. ks. Jerzego Popiełuszki - Kościół św. Stanisława Kostki w Warszawie
- Sanktuarium Jasnogórskiej Matki Życia - Kościół św. Ducha w Warszawie
- Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Śmierci - Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblubieńca w Warszawie
- Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w dzielnicy Ursus (Warszawa)
- Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej - Kościół Matki Bożej Łaskawej w Warszawie
- Sanktuarium Matki Bożej Nauczycielki Młodzieży w Warszawie
- Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej - Kościół św. Elżbiety w Warszawie
- Sanktuarium Matki Zbawiciela - Kościół Najświętszego Zbawiciela w Warszawie
- Sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie
- Sanktuarium św. Antoniego z Padwy - Kościół św. Antoniego z Padwy w Warszawie (Śródmieście)
- Sanktuarium św. Faustyny w Warszawie
- Sanktuarium św. Józefa Oblubieńca NMP - Kościół św. Józefa Oblubieńca NMP i św. Jana od Krzyża w Warszawie
Patroni
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4
- ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Archidiecezja Warszawska | Konferencja Episkopatu Polski [online], episkopat.pl [dostęp 2017-12-29] (ang.).
- ↑ Jan Wysocki: Powstanie diecezji warszawskiej. Leszno k. Błonia: Wydawnictwo Lumen, 1998, s. 45. ISBN 83-85649-19-4.
- ↑ Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem. Poznań 2000, s.217.
- ↑ Oficjalna strona Archidiecezji. [dostęp 2015-05-06]. (pol.).
- ↑ GCatholic.org. [dostęp 2015-05-06]. (ang.).
- ↑ Sanktuaria [online], archwwa.pl [dostęp 2025-03-24].
Bibliografia
edytuj- Jan Władysław Woś, Le origini della diocesi di Varsavia, Firenze, Centro d’incontro della Certosa di Firenze, 1983.
- Jan Władysław Woś, Pius VI i początki diecezji warszawskiej (Wokół wydarzeń roku 1798), “Saeculum Christianum”, rok 5 (1998), nr 2, s. 27-38.
- Jan Władysław Woś, Dwóchsetlecie diecezji warszawskiej (1798-1998), Trydent, Centro di documentazione sulla storia dell’Europa Orientale, 1998.
- Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona internetowa archidiecezji warszawskiej
- Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 727–742), Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006
- Wiadomości Archidyecezyalne Warszawskie : miesięcznik informacyjny dla duchowieństwa Archidyecezyi Warszawskiej