Wikipedia

Kazimierz Nycz

polski duchowny rzymskokatolicki, kardynał
Ten artykuł dotyczy polskiego duchownego. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Kazimierz Nycz (ur. 1 lutego 1950 w Starej Wsi) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, biskup pomocniczy krakowski w latach 1988–2004, biskup diecezjalny koszalińsko-kołobrzeski w latach 2004–2007, arcybiskup metropolita warszawski w latach 2007–2024, ordynariusz wiernych obrządku wschodniego w Polsce w latach 2007–2025, administrator apostolski sede plena diecezji płockiej w 2019, kardynał prezbiter od 2010, od 2024 arcybiskup senior archidiecezji warszawskiej.

Kazimierz Nycz
Kardynał prezbiter
Ilustracja
Kazimierz Nycz (2014)
Herb duchownego Ex hominibus, pro hominibus
Z ludu i dla ludu
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

1 lutego 1950
Stara Wieś

Arcybiskup metropolita warszawski
Okres sprawowania

2007–2024

Ordynariusz wiernych obrządku wschodniego w Polsce
Okres sprawowania

2007–2025

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Diakonat

8 maja 1972

Prezbiterat

20 maja 1973

Nominacja biskupia

14 maja 1988

Sakra biskupia

4 czerwca 1988

Kreacja kardynalska

20 listopada 2010
Benedykt XVI

Kościół tytularny

bazylika Świętych Sylwestra i Marcina w Monti

Faksymile
Odznaczenia
Wielki Oficer Orderu Zasługi (Portugalia) Kawaler Wielkiego Krzyża Orderu Grobu Świętego Baliw Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM) Medal „Milito Pro Christo”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

4 czerwca 1988

Miejscowość

Kraków

Miejsce

katedra na Wawelu

Konsekrator

Franciszek Macharski

Współkonsekratorzy

Jerzy Ablewicz
Stanisław Nowak

Życiorys

edytuj

Młodość i wykształcenie

edytuj

Urodził się 1 lutego 1950 w Starej Wsi[1] jako najstarszy z trojga dzieci Franciszka i Walerii Nyczów[2]. W 1967 ukończył naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie w Czechowicach-Dziedzicach i zdał egzamin dojrzałości[3].

W latach 1967–1973 studiował w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie[1]. Święcenia diakonatu otrzymał 8 maja 1972 przez posługę kardynała Karola Wojtyły, arcybiskupa metropolity krakowskiego[4], natomiast święceń prezbiteratu udzielił mu 20 maja 1973 przed kościołem Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Kaniowie biskup pomocniczy krakowski Julian Groblicki[5]. Inkardynowany został do archidiecezji krakowskiej[4].

W 1976 uzyskał licencjat z teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie. W latach 1977–1980 odbył studia doktoranckie w zakresie katechetyki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, które ukończył w 1981 uzyskaniem doktoratu na podstawie dysertacji Realizacja odnowy katechetycznej Soboru Watykańskiego II w archidiecezji krakowskiej[1][6].

Prezbiter

edytuj

W latach 1973–1975 był wikariuszem parafii św. Elżbiety w Jaworznie-Szczakowej, a następnie w latach 1975–1977 parafii św. Małgorzaty w Raciborowicach[1][6]. Po ukończeniu studiów doktoranckich pomagał w duszpasterstwie w parafii Miłosierdzia Bożego w Skawinie[1].

Od 1981 do 1987 był wykładowcą katechetyki na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, jednocześnie pracował w Wydziale Katechetycznym Kurii Metropolitalnej w Krakowie[6]. W latach 1987–1988 pełnił funkcję wicerektora krakowskiego seminarium duchownego[1].

Biskup

edytuj

14 maja 1988[7] papież Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej ze stolicą tytularną Villa Regis[1]. Święcenia biskupie przyjął 4 czerwca 1988 w katedrze na Wawelu[1]. Głównym konsekratorem był kardynał Franciszek Macharski, arcybiskup metropolita krakowski, zaś współkonsekratorami arcybiskup Jerzy Ablewicz, biskup diecezjalny tarnowski, i Stanisław Nowak, biskup diecezjalny częstochowski[4]. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Ex hominibus, pro hominibus” (Z ludu i dla ludu)[1][8]. W latach 1988–2004 sprawował urząd wikariusza generalnego archidiecezji krakowskiej. Był organizatorem trzech pobytów Jana Pawła II w Krakowie w trakcie jego podróży apostolskich do Polski[1].

9 czerwca 2004 Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej[9]. Urząd biskupi objął kanonicznie podczas ingresu do katedry koszalińskiej 7 sierpnia 2004[10]. Jako biskup diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej w ramach przygotowania młodzieży gimnazjalnej do przyjęcia sakramentu bierzmowania wprowadził odbywającą się w małych grupach katechezę pozaszkolną przy parafiach, a także polecił wspólnotom parafialnym troskę o kontakt z młodzieżą akademicką[1].

3 marca 2007 papież Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą warszawskim[11]. Powierzoną mu archidiecezję warszawską objął kanonicznie 1 kwietnia 2007 podczas ingresu do bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie. 29 czerwca 2007 otrzymał z rąk papieża paliusz metropolitalny[1]. Jako arcybiskup metropolita warszawski objął urzędy wielkiego kanclerza Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie[12] i Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie[13]. W 2008 zainicjował obchodzony w pierwszą niedzielę czerwca Dzień Dziękczynienia[6]. W listopadzie 2023[14] w związku z osiągnięciem wkrótce wieku 75 lat złożył rezygnację ze sprawowanego urzędu[15], którą papież Franciszek przyjął 4 listopada 2024[16][17]. Do czasu kanonicznego objęcia urzędu przez jego następcę objął funkcję administratora apostolskiego archidiecezji[18].

Decyzją papieża Benedykta XVI 9 czerwca 2007 został mianowany ordynariuszem wiernych obrządku wschodniego w Polsce, pozbawionych ordynariusza własnego obrządku[19][20], a 8 marca 2025 papież Franciszek przyjął jego rezygnację z tej funkcji[21]. 29 maja 2019 papież Franciszek mianował go administratorem apostolskim sede plena diecezji płockiej na czas nieobecności biskupa diecezjalnego płockiego Piotra Libery od 1 lipca do 31 grudnia 2019[22].

20 października 2010 Benedykt XVI ogłosił jego nominację kardynalską[23][6], a na konsystorzu 20 listopada 2010 kreował kardynałem prezbiterem kościoła Świętych Sylwestra i Marcina w Monti[24][25]. 25 grudnia 2010 odbył kardynalski ingres do archikatedry warszawskiej[26], natomiast 29 kwietnia 2011 uroczyście objął swój kościół tytularny[27]. Uczestniczył w konklawe w 2013, na którym papieżem został wybrany Franciszek, i w konklawe w 2025, w wyniku którego papieżem został Leon XIV[4].

W ramach Konferencji Episkopatu Polski w 1999 został przewodniczącym Komisji Wychowania Katolickiego. Pod jego kierunkiem zostały opracowane: Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce i Program nauczania religii, zatwierdzone przez Konferencję Episkopatu Polski w 2001 roku[1]. W 2004 został członkiem Rady Stałej[1], następnie jako kardynał kierujący diecezją stał się jej członkiem z urzędu[28]. Ponadto w strukturach Episkopatu pełnił funkcje przewodniczącego Komisji Rewizyjnej[1] i Rady Ekonomicznej[29], a także był członkiem Komisji Duszpasterstwa, Rady ds. Środków Społecznego Przekazu, Zespołu ds. Społecznych Aspektów Intronizacji Chrystusa Króla[1] i Zespołu ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec[30]. Wszedł również w skład Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP[31]. W 2010 został przewodniczącym Rady Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”[32], objął także funkcję przewodniczącego komisji rewizyjnej tej fundacji[33].

Decyzją Benedykta XVI w 2010 został członkiem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów oraz Kongregacji ds. Duchowieństwa[34][35], natomiast papież Franciszek w 2014 mianował go członkiem Papieskiej Rady ds. Kultury[36][37], a w 2023 Dykasterii ds. Kultury i Edukacji[38][39].

Wszedł także w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie[40].

Udzielił święceń biskupich nuncjuszowi apostolskiemu w Liberii Mirosławowi Adamczykowi (2013) oraz biskupom pomocniczym warszawskim: Józefowi Górzyńskiemu (2013), Rafałowi Markowskiemu (2013) i Michałowi Janosze (2015). Był współkonsekratorem podczas sakr biskupa pomocniczego koszalińsko-kołobrzeskiego Krzysztofa Zadarki (2009) i biskupa pomocniczego płockiego Mirosława Milewskiego (2016)[4].

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Postanowieniem Prezydenta Republiki Portugalskiej z 1 września 2008 został odznaczony Orderem Zasługi II klasy[41]. W 2013 objął funkcję wielkiego przeora zwierzchnictwa w Polsce Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie[42][43], w którym przyznano mu rangę Kawalera Wielkiego Krzyża[42]. W 2015 otrzymał tytuł Baliwa Krzyża Wielkiego Honoru i Dewocji Zakonu Maltańskiego[44].

W 1999 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta i gminy Skawina[45]. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski przyznało mu tytuł Małopolanina Roku 2010[46].

W 2019 został odznaczony medalem „Milito Pro Christo”, nadanym przez biskupa polowego Józefa Guzdka[47].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Dawna nota biograficzna Kazimierza Nycza na stronie archidiecezji warszawskiej. archidiecezja.warszawa.pl (arch.). [dostęp 2016-05-14].
  2. ↑ G. Lorek: Swój człowiek – mówią o abp. Kazimierzu Nyczu mieszkańcy jego rodzinnej wsi. bielskobiala.naszemiasto.pl, 2007-03-30. [dostęp 2025-03-09].
  3. ↑ Absolwent naszej szkoły – metropolita warszawski, arcybiskup Kazimierz Nycz otrzymał dziś godność kardynała. loczedze.kvs.pl (arch.), 2010-11-20. [dostęp 2018-05-29].
  4. ↑ a b c d e Kazimierz Nycz. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2025-05-11]. (ang.).
  5. ↑ A. Kasprzykowski: Kard. Nycz w 40. rocznicę święceń w Kaniowie. bielsko.gosc.pl, 2013-05-16. [dostęp 2013-05-16].
  6. ↑ a b c d e Kardynał Nycz. ekai.pl (arch.), 2010-10-20. [dostęp 2021-06-20].
  7. ↑ P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 314. ISBN 83-211-1311-7.
  8. ↑ Jest to nawiązanie do Listu do Hebrajczyków 5,1: „Każdy bowiem arcykapłan z ludzi brany, dla ludzi bywa ustanawiany w sprawach odnoszących się do Boga, aby składał dary i ofiary za grzechy”.
  9. ↑ Nomina del Vescovo di Koszalin-Kołobrzeg (Polonia). press.vatican.va, 2004-06-09. [dostęp 2013-12-04]. (wł.).
  10. ↑ Koszalin: ingres biskupa Kazimierza Nycza. ekai.pl (arch.), 2004-08-08. [dostęp 2021-06-20].
  11. ↑ Bp Kazimierz Nycz – arcybiskupem metropolitą warszawskim. episkopat.pl (arch.), 2007-03-03. [dostęp 2013-08-04].
  12. ↑ Wielki Kanclerz. uksw.edu.pl (arch.). [dostęp 2025-03-09].
  13. ↑ Władze uczelni. pwtw.pl (arch.). [dostęp 2023-12-26].
  14. ↑ Ogłoszenie nowego metropolity warszawskiego. archwwa.pl. 3:04–3:29 minuta. [dostęp 2024-11-04].
  15. ↑ Kard. Nycz złożył na ręce Franciszka rezygnację z urzędu arcybiskupa warszawskiego. ekai.pl, 2023-12-23. [dostęp 2023-12-23].
  16. ↑ Rinuncia e nomina dell’Arcivescovo Metropolita di Warszawa (Polonia). vatican.va, 2024-11-04. [dostęp 2024-11-04]. (wł.).
  17. ↑ Warszawa: kard. Kazimierz Nycz przechodzi na emeryturę. Abp Adrian Galbas nowym arcybiskupem metropolitą warszawskim. nuncjatura.pl, 2024-11-04. [dostęp 2024-11-04].
  18. ↑ Kard. Kazimierz Nycz – ustępujący metropolita warszawski. ekai.pl, 2024-11-04. [dostęp 2024-11-04].
  19. ↑ Abp Nycz – ordynariuszem wiernych obrządku wschodniego w Polsce (pozbawionych ordynariusza własnego obrządku). episkopat.pl (arch.), 2007-06-09. [dostęp 2013-08-04].
  20. ↑ Abp Nycz: będę sprawował opiekę nad wiernymi Kościołów wschodnich, które nie mają ordynariusza, głównie Ormianami katolickimi. ekai.pl (arch.), 2007-06-09. [dostęp 2021-06-20].
  21. ↑ Rinuncia e nomina dell’Ordinario per i fedeli orientali sprovvisti di Gerarchia della propria Chiesa sui iuris in Polonia. press.vatican.va, 2025-03-08. [dostęp 2025-03-08].
  22. ↑ Kard. Nycz administratorem apostolskim diecezji płockiej. ekai.pl, 2019-05-29. [dostęp 2019-05-30].
  23. ↑ Annuncio di Concistoro per la creazione di nuovi Cardinali. press.vatican.va, 2010-10-20. [dostęp 2013-12-04]. (wł.).
  24. ↑ Assegnazione dei titoli o delle diaconie ai nuovi Cardinali. press.vatican.va, 2010-11-20. [dostęp 2013-12-04]. (wł.).
  25. ↑ Arcybiskup Nycz w birecie kardynała. ekai.pl (arch.), 2010-11-20. [dostęp 2021-06-20].
  26. ↑ Ingres kardynała Kazimierza Nycza. polskieradio.pl, 2010-12-25. [dostęp 2010-12-25].
  27. ↑ Bazylika kardynała. ekai.pl (arch.), 2011-04-29. [dostęp 2021-06-20].
  28. ↑ Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski. episkopat.pl (arch.). [dostęp 2013-08-04].
  29. ↑ Rada Ekonomiczna. episkopat.pl (arch.). [dostęp 2013-08-04].
  30. ↑ Zespół ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec. episkopat.pl (arch.). [dostęp 2013-08-04].
  31. ↑ Komisja Wspólna Przedstawicieli Rządu RP i KEP. episkopat.pl (arch.). [dostęp 2013-08-04].
  32. ↑ Abp Nycz nowym przewodniczącym Rady Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”. ekai.pl (arch.), 2010-01-12. [dostęp 2021-06-20].
  33. ↑ Kazimierz Nycz na stronie Konferencji Episkopatu Polski. episkopat.pl (arch.). [dostęp 2016-11-02].
  34. ↑ Nomina di Cardinali Membri dei Dicasteri della Curia Romana. press.vatican.va, 2010-12-29. [dostęp 2013-12-04]. (wł.).
  35. ↑ Kardynał Nycz członkiem dwóch watykańskich kongregacji. ekai.pl (arch.), 2010-12-29. [dostęp 2021-06-20].
  36. ↑ Conferma del Presidente, del Delegato e del Segretario del Pontificio Consiglio della Cultura e nomine e conferme di Membri nel medesimo dicastero. press.vatican.va, 2014-03-29. [dostęp 2014-03-29]. (wł.).
  37. ↑ Kard. Kazimierz Nycz członkiem Papieskiej Rady ds. Kultury. ekai.pl, 2014-03-31. [dostęp 2023-02-19].
  38. ↑ Nomina di Membri del Dicastero per la Cultura e l’Educazione. press.vatican.va, 2023-02-18. [dostęp 2023-02-18]. (wł.).
  39. ↑ Kard. Nycz, abp Budzik i bp Florczyk – członkami Dykasterii Kultury i Edukacji. episkopat.pl (arch.), 2023-02-18. [dostęp 2024-12-15].
  40. ↑ Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. polin.pl. [dostęp 2021-06-03].
  41. ↑ Decyzja Prezydenta Portugalii o przyznaniu odznaczeń państwowych. dre.pt. [dostęp 2010-09-12]. (port.).
  42. ↑ a b Władze zakonu. oessh.opoka.net.pl. [dostęp 2014-07-12].
  43. ↑ Kard Nycz apeluje o świadectwo konsekwentnego życia chrześcijańskiego. ekai.pl (arch.), 2013-08-30. [dostęp 2021-06-20].
  44. ↑ Kard. Nycz odznaczony tytułem Baliwa Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji Zakonu Kawalerów Maltańskich. stolicaapostolska.msz.gov.pl, 2015-02-02. [dostęp 2016-03-25].
  45. ↑ Kardynał Kazimierz Nycz. gminaskawina.pl (arch.). [dostęp 2024-07-07].
  46. ↑ Kardynał Nycz Małopolaninem Roku 2010. ekai.pl (arch.), 2011-01-11. [dostęp 2021-06-20].
  47. ↑ Nagrody Benemerenti Ordynariatu Polowego dla archidiecezji warszawskiej i Wojsk Inżynieryjnych. ordynariat.wp.mil.pl, 2019-01-12. [dostęp 2019-01-14].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Nycz&oldid=77138350”