Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie

Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
	230 z dnia 18.11.1959 r.
	bazylika mniejsza, kolegiata; kościół parafialny, sanktuarium
	; Kościół Wniebowzięcia NMP w Węgrowie
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Węgrów
Adres	ul. Strażacka 5; 07-100 Węgrów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Węgrowie
bazylika mniejsza; • nadający tytuł	od 4 kwietnia 1997; Jan Paweł II
Wezwanie	Wniebowzięcia NMP, św. Piotra, św. Pawła, św. Andrzeja i św. Katarzyny
Historia
Data zakończenia budowy	XVI wiek (w stylu gotyckim), 1703–1706 (w stylu barokowym)
Data poświęcenia	1711
Aktualne przeznaczenie	bazylika mniejsza, kolegiata, sanktuarium maryjne
Dane świątyni
Architekt	Tylman z Gameren
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 24; 2
	Położenie na mapie Węgrowa Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie; Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
	Położenie na mapie Polski Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie; Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie; Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
	Położenie na mapie powiatu węgrowskiego Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie; Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
	52°23′55,91″N 22°01′10,27″E/52,398864 22,019519
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bazylika pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz świętych: Piotra, Pawła, Andrzeja i Katarzyny w Węgrowie – kościół parafialny i kolegiacki w Węgrowie. Od 1997 bazylika mniejsza.

Historia edytuj

Wnętrze

Pierwszy kościół parafialny w Węgrowie został ufundowany w 1414 przez Piotra Pilika herbu Rogala. W 1509 została ufundowana kolejna fara pod wezwaniem św. Barbary.

Obecny kościół parafialny powstał zapewne w stylu gotyckim w pierwszej połowie XVI wieku z fundacji Kiszków. W 1558 Anna z Radziwiłłów Kiszczyna, propagatorka i protektorka protestantyzmu w Wielkim Księstwie Litewskim odebrała kościół katolikom, usunęła proboszcza i przekazała nowo powstałą świątynię założonemu przez siebie zborowi kalwińskiemu. Za sprawą Jana Kiszki i węgrowskiego pastora Piotra z Goniądza w 1565 kościół przeszedł pod władanie zboru braci polskich. Powrócił jednak w ręce ewangelików reformowanych w 1592.

W 1630 kościół parafialny został zwrócony katolikom. W 1703 podczas wojny północnej świątynia spłonęła. Została odbudowana w stylu barokowym według projektu Tylmana z Gameren przez architektów Carlo Ceroniego i Jana Reisnera^[2]. W 1707 opiekę nad parafią i kościołem przejęli bartolomici. Nowy kościół został konsekrowany w 1711 przez biskupa łuckiego Aleksandra Benedykta Wyhowskiego.

W 1839 po kasacie kolegium bartolomitów w Węgrowie kościół opuścili księża bartoszkowie, a świątynia została przekazana w ręce duchowieństwa diecezjalnego^[2].

9 września 1939 kościół został zbombardowany. Przez okres II wojny światowej był zamknięty. Po zakończeniu działań wojennych przywrócono mu funkcje parafialne.

24 grudnia 1992 biskup drohiczyński Władysław Jędruszuk ustanowił przy kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie kapitułę oraz wyznaczył świątynię kolegiatą diecezji drohiczyńskiej. 28 lutego 1996 biskup drohiczyński Antoni Pacyfik Dydycz ogłosił kościół kolegiacki sanktuarium maryjnym na prawie diecezjalnym. 4 kwietnia 1997 papież Jan Paweł II ustanowił kolegiatę węgrowską bazyliką mniejszą.

Opis kościoła edytuj

Kościół parafialny w Węgrowie zbudowany jest na planie prostokąta, trójnawowy, przykryty sklepieniem kolebkowo-krzyżowym. Nawy boczne są znacznie węższe od głównej. Fasada świątyni jest typowo barokowa, z trójkątnym szczytem zwieńczonym krzyżem łacińskim oraz figurami świętych apostołów Piotra i Pawła. Po bokach fasady znajdują się dwie charakterystyczne wieżyczki gotyckie pozostałe z dawnego kościoła obronnego.

Wnętrze kościoła edytuj

We wnętrzu kościoła znajduje się zespół barokowych fresków wykonanych w duchu kontrreformacji autorstwa florenckiego malarza Michała Anioła Palloniego z lat 1707–1708. W prezbiterium uwagę zwraca wspaniała scena Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Dodatkowe informacje edytuj

W XVI wieku przy kościele znajdował się cmentarz braci polskich.
W 1969 w kościele parafialnym w Węgrowie brał ślub Lech Wałęsa z pochodzącą z podwęgrowskiej wsi Krypy Danutą.
W zakrystii kościoła znajduje się kolekcja interesujących portretów z XVIII wieku oraz Lustro Twardowskiego – według legendy magiczny artefakt^[3].

Przypisy edytuj

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-04-18] .
↑ ^a ^b Wojciech JerzyW.J. Górczyk Wojciech JerzyW.J., KOŚCIÓŁ I PREPOZYTURA BARTOLOMITÓW W WĘGROWIE FUNDACJI JANA DOBROGOSTA KRASIŃSKIEGO, WOJEWODY PŁOCKIEGO, W ŚWIETLE MATERIAŁÓW Z ARCHIWUM DIECEZJALNEGO W DROHICZYNIE, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego” [dostęp 2021-09-29] .
↑ W. J. Górczyk, , Jan Dobrogost Krasiński i jego związek z „Lustrem Twardowskiego” „Muzealne Rozmaitości”, 2018.

Linki zewnętrzne edytuj

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Węgrowie. [dostęp 2010-03-23].
Informacje o parafii na stronie diecezji drohiczyńskiej. [dostęp 2010-03-23].

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-04-18] .

[Górczyk-2] Wojciech JerzyW.J. Górczyk Wojciech JerzyW.J., KOŚCIÓŁ I PREPOZYTURA BARTOLOMITÓW W WĘGROWIE FUNDACJI JANA DOBROGOSTA KRASIŃSKIEGO, WOJEWODY PŁOCKIEGO, W ŚWIETLE MATERIAŁÓW Z ARCHIWUM DIECEZJALNEGO W DROHICZYNIE, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego” [dostęp 2021-09-29] .

[3] W. J. Górczyk, , Jan Dobrogost Krasiński i jego związek z „Lustrem Twardowskiego” „Muzealne Rozmaitości”, 2018.

[1]

[2]

[3]