Komisariat Straży Granicznej „Pudełko”

Komisariat Straży Granicznej „Pudełko” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1929–1939.

Komisariat Straży Granicznej „Pudełko”
Komisariat SG „Leman”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1929

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

Komisariat SC „Leman”

Organizacja
Dyslokacja

Leman
Pudełko

Formacja

Straż Graniczna

Podległość

Inspektorat Graniczny nr 1
Obwód SG „Łomża”

Geneza

edytuj

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[3]. Komisariat Straży Celnej „Leman”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Chorzele”[4].

1 czerwca 1921 w Lemanie stacjonowała jeszcze 1 kompania celna 1 batalionu celnego. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Leman, Kozioł, Zimna, Łacha, Łączki, Warmiak[5]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej od pododdziałów 1 batalionu celnego przejęła Straż Celna[5].

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[6]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Myszyniec”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[7]. Już rozkazem nr 9 z 18 października 1929 w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski odtworzył komisariat „Leman”[8].

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

1 czerwca 1921 w Lemanie stacjonowała 1 kompania celna 1 batalionu celnego[5].

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[9]. Rozkazem nr 9 z 18 października 1929 w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat Straży Granicznej „Leman”, przydzielił go do Inspektoratu Granicznego nr 1 „Stawiski”, określił numer i strukturę[8]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę komisariatu do Pudełka[10]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę placówki I linii „Pudełko” do Łączek[10]. Rozkaz komendanta Straży Granicznej płk. Jana Jura-Gorzechowskiego z 10 maja 1938 w sprawie terminologii w odniesieniu do władz i jednostek formacji, wydany w związku z rozkazami KSG z 25 i 29 kwietnia 1938, przemianował inspektoraty graniczne na obwody Straży Granicznej z dodaniem nazwy miejscowości, w której jednostka stacjonuje. Jednocześnie nakazał używanie w stosunku do kierowników komisariatów i placówek nowych terminów: „komendant komisariatu” i „dowódca placówki”[11]. Komisariat wszedł w skład struktury Obwodu Straży Granicznej „Łomża”. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Olszanka” z komisariatu „Pudełko” i przydzielił go do komisariatu „Kolno”[12].

Służba graniczna

edytuj

Komisariat ochraniał odcinek granicy państwowej długości około 18,5 kilometra[13].

Sąsiednie komisariaty

Komenda komisariatu

edytuj
Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby
podkomisarz Henryk Proszkowski[14] przed 1932
starszy przodownik Władysław Mańczak był 1 I 1933[15]
podkomisarz Bolesław Ściegienny[16] był w XII 1936
podkomisarz Henryk Milli 12 III 1938[17] - 5 X 1938
aspirant Aleksander Kamiński[18][19] 5 X 1938 – 1939
Zastępcy komendanta komisariatu
przodownik Marian Solnicki – 30 IV 1939[20]
starszy strażnik podchorąży Józef Minkiewicz 1 V 1939[21]

Struktura organizacyjna

edytuj

Organizacja komisariatu w październiku 1929[8]:

Organizacja komisariatu w 1933[22]:

Organizacja komisariatu w 1934 i 1937[22]:

Organizacja komisariatu w 1939[22]:

Organizacja komisariatu w 1939[23] (wg Sobczaka):

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj