Komisariat Straży Granicznej „Rawicz”
Komisariat Straży Granicznej „Rawicz” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[3]. Komisariat Straży Celnej „Rawicz”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Leszno”[4].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[5]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Leszno”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[6].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujRozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[7]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Rawicz” do Inspektoratu Granicznego nr 11 „Leszno” i określił jego strukturę organizacyjną[6]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[8]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[9].
Służba graniczna
edytujSąsiednie komisariaty:
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| komisarz | Kazimierz Dziemidowicz[10] | był w 1932 – |
| Zastępcy komendanta komisariatu | ||
| starszy strażnik | Władysław Zamorski | 1 V 1939[11] – |
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w kwietniu 1928[6]:
- komenda – Rawicz
- placówka Straży Granicznej I linii „Stanisławowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Masłowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kąty”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wydawy”
- placówka Straży Granicznej II linii „Rawicz”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[12]:
- placówka Straży Granicznej I linii „Żylice”
- placówka Straży Granicznej I linii „Masłowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kąty”[a]
- placówka Straży Granicznej I linii „Wydawy”
- placówka Straży Granicznej II linii „Rawicz”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[13][14]:
- 4/11 komenda – Rawicz
- placówka Straży Granicznej I linii „Żylice”
- placówka Straży Granicznej I linii „Masłowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dębno Polskie”
- placówka Straży Granicznej I linii „Zielona Wieś”
- placówka Straży Granicznej I linii „Łąkta”[b]
- placówka Straży Granicznej II linii „Rawicz” ul. Lipowa 302
Uwagi
edytuj- ↑ Tymczasowe miejsce postoju placówki Straży Granicznej I linii „Katy” – Dębno Polskie → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.
- ↑ Jabłonowski i Polak używają nazwy „Łąkty”[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 27.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 22.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
- ↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 5.
- ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 27/39.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 34.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
- ↑ Dyslokacja Wlkp. IG ↓, r. 1933.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Wykaz dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego w latach 1933–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.