Wikipedia

Komisariat Straży Granicznej „Skarszewy”

Komisariat Straży Granicznej „Skarszewy” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-gdańskiej w latach 1928–1939. Komisariat znajdował się Skarszewach w budynku naprzeciwko dworca kolejowego przy ul. Dworcowej[1].

Komisariat Straży Granicznej „Skarszewy”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1929

Rozformowanie

1939

Organizacja
Dyslokacja

Skarszewy

Formacja

Straż Graniczna

Podległość

Inspektorat Graniczny nr 4

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[2]. Rozkazem nr 1 z 29 kwietnia 1929 roku w sprawie zmian organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał do życia i ustaił organizację komisariatu „Skarszewy”[3]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer i nową organizację komisariatu[4]. Rozkazem nr 3/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 5 sierpnia 1931 roku zniesiono posterunek detaszowany „Skaryszewy”[5]. Rozkazem nr 3 z 29 listopada 1933 roku w sprawach organizacyjnych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski przemianował placówki II linii „Dalwin” i Arniki „Dolne” na placówki I linii[6]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, dowódca Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył placówkę Straży Granicznej I linii „Skarszewy”[7]. Rozkazem nr 3 z 27 lipca 1936 roku w sprawach reorganizacji placówek i zmian przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zmienił nazwę placówki I linii „Arniki Dolne” na „Wysin” [8]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma wydzielił placówkę I linii „Tczew” z komisariatu „Gniew” i przydzielił go do komisariatu „Skarszewy”[9].

We wrześniu 1939 pluton wzmocnienia Komisariatu wszedł w podporzadkowanie dowódcy Oddziału Wydzielonego „Starogard” ppłk. Józefa Trepto, (dowódca 2 pułku szwoleżerów) i walczył na przedpolu jego ugrupowania obronnego w bitwie o Pomorze[10].

Służba graniczna edytuj

sąsiednie komisariaty

Działania komisariatu w 1939 edytuj

30 sierpnia 1939 roku z chwilą ogłoszenia mobilizacji Komisariat SG „Skarszewy” został podporządkowany dowódcy 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Żołnierze plutonu wzmocnienia zasilili placówki SG: Skarszewy, Sztofrowa Huta, Wysin i Godziszewo. Zadaniem placówek było sygnalizowanie zbliżania się nieprzyjaciela, opóźnianie go i wycofanie na Starogard. Patrole minerskie SG miały zniszczyć mostki na drogach prowadzących z Wolnego Miasta Gdańska. 1 września patrole minerskie dokonały planowych zniszczeń, a placówka SG Godziszewo wzięła do niewoli czterech niemieckich żołnierzy i dwa auta ciężarowe. Następnego dnia wszystkie placówki zostały ściągnięte do Starogardu, skąd rozpoczęły marsz w kierunku Świecia. Od 3 września żołnierze i strażnicy pod dowództwem podporucznika rezerwy Jana Wojnara wycofywali się do Ośrodka Zapasowego Straży Granicznej w Rawie Ruskiej. Od 10 do 18 września podporucznik Wojnar pełnił obowiązki dowódcy plutonu żandarmerii, nie biorąc bezpośredniego udziału w walkach[11].

Funkcjonariusze komisariatu edytuj

Kierownicy/komendanci komisariatu
stopień imię i nazwisko okres pełnienia służby kolejne stanowisko
komisarz Marian Mutka – 2 V 1939[12] komenda Pom. OSG
aspirant Jan Wojnas 24 III 1939[12] –
Zastępcy komendanta komisariatu
starszy strażnik Władysław Misiewicz 1 V 1939[13] –

Struktura organizacyjna edytuj

Organizacja komisariatu w czerwcu 1929[3]:

Organizacja komisariatu w styczniu 1930[14]:

  • komenda − Skarszewy
  • placówka Straży Granicznej II linii „Dalwin” → w 1933 przemianowana na placówkę I linii
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Czadkowo”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Miłobądź”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Świetlikowo”
  • placówka Straży Granicznej II linii „Skarszewy”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Skarszewy”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Gołebiewka”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Boże Pole”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Szczodrowo”
  • placówka Straży Granicznej II linii „Arniki Dolne” → w 1933 przemianowana na placówkę I linii
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Guzy”
    • posterunek informacyjny Straży Granicznej „Szumles”

Organizacja komisariatu w 1936:

  • komenda − Skarszewy
  • placówka Straży Granicznej II linii Skarszewy
  • placówka Straży Granicznej I linii Dalwin
  • placówka Straży Granicznej I linii Skarszewy
  • placówka Straży Granicznej I linii Wysin

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jendrzejewski 2015 ↓, s. 212.
  2. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  3. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 38.
  4. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 74.
  5. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78.
  6. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 89.
  7. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 103.
  8. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 111.
  9. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 181.
  10. ↑ Ciechanowski 1982 ↓, s. 72.
  11. ↑ Wojnar 1940 ↓, s. 138-139.
  12. ↑ a b Rozkazy Komendy SG ↓, s. 13/39.
  13. ↑ Rozkazy Komendy SG ↓, s. 27/39.
  14. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komisariat_Straży_Granicznej_„Skarszewy”&oldid=72912309”