Wikipedia

Konklawe 1555 (Paweł IV)

Konklawe 15-23 maja 1555 – konklawe, które po krótkim pontyfikacie Marcelego II wybrało na jego następcę Pawła IV.

Konklawe 1555 (drugie)
Ilustracja
Daty i miejsce
15 – 23 maja 1555
Pałac Apostolski, Rzym
Główne postacie
Dziekan

Giovanni Pietro Carafa CRT (do wyboru 23 maja)

Prodziekan

Jean du Bellay (w dniu 23 maja)

Kamerling

Guido Ascanio Sforza

Protoprezbiter

Claude de Longwy de Givry (nieobecny)

Protoprezbiter elektorów

Robert de Lénoncourt (od 22 maja)
Miguel de Silva (do 22 maja)

Protodiakon

Francesco Pisani

Wybory
Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


45
11

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Giovanni Pietro Carafa CRT
Przybrane imię: Paweł IV

Pontyfikat Marcelego II edytuj

Papież Marceli II został wybrano jednogłośnie 9 kwietnia 1555 roku, a z jego wyborem wiązano wielkie nadzieje na przyspieszenie reformy Kościoła. Niestety krótko po wyborze 54-letni papież zachorował i zmarł we wczesnych godzinach porannych 1 maja 1555, po zaledwie 22 dniach pontyfikatu. Jego śmierć była szczerze opłakiwana, a kardynałów wprawiła w konsternację i zaniepokojenie.

Lista uczestników edytuj

W konklawe wzięło udział 45 z 56 kardynałów[1]:

Dwudziestu pięciu elektorów mianował papież Paweł III, siedemnastu Juliusz III, dwóch papież Klemens VII, a jednego Leon X.

Nieobecni edytuj

Nieobecnych było 11 kardynałów:

Siedmiu nieobecnych mianował Paweł III, trzech Klemens VII, a jednego Leon X.

Frakcje i kandydaci edytuj

W Świętym Kolegium wyróżniano dwie duże frakcje: procesarską i profrancuską. Liczebność tej pierwszej oceniano na ponad 20 osób (Sforza, Madruzzo, Carpi, Toledo, Truchsess, Doria, Medici, del Pozzo, Mendoza, Cueva, Pacheco, Cristoforo del Monte, Della Corgna, Ricci, Mercurio, Poggio, Cicala, Tagliavia, Gonzaga, Bertani, Cornaro, Simoncelli). Z kolei profrancuskich kardynałów było 15 (Bellay, Armagnac, Guise, Lenoncourt, Este, Della Rovere, Capodiferro, Dandini, Caetani, Innocenzo del Monte, Nobili, Mignanelli, Ranuccio Farnese, Alessandro Farnese, Saraceni). Kilku kardynałów formalnie uważano za neutralnych (Carafa, Morone, Pisani, da Silva, Duranti, Crispi, Savelli, Verallo), wśród nich było kilku mocno zaangażowanych w dzieło reformy Kościoła, jednak również oni mieli swoje sympatie polityczne (np. Morone był zwolennikiem cesarza, a Carafa Francji). Frakcje te nie były jednak spójne. Sojusz Alessandro Farnese z Francją miał tylko taktyczny charakter i był on rywalem kardynała d’Este, lidera i kandydata frakcji francuskiej. Z kolei wśród procesarskich kardynałów niektórzy mieli własne ambicje na zdobycie tiary i grali przede wszystkim na siebie (Carpi, Toledo)[3].

Za głównych kandydatów uchodzili Morone, Pole i Carafa. Kardynała Pole’a popierał Farnese, ale szkodziło mu angielskie pochodzenie, wysuwane przez inkwizytorów (w tym Carafę) podejrzenia o herezję, a przede wszystkim fakt, że nie był on obecny na konklawe. Swoje ambicje mieli też kardynałowie Pio di Carpi, Toledo i d’Este. Ten ostatni był oficjalnym kandydatem Francji[4].

Przebieg konklawe edytuj

Konklawe rozpoczęło się 15 maja z udziałem 42 kardynałów. 16 maja dotarł kardynał Gonzaga, 17 maja Pacheco, a 22 maja Lenoncourt, ustalając liczbę elektorów na 45[5].

Pierwsze głosowanie odbyło się 18 maja. Żaden z kandydatów nie uzyskał w nim wyraźnej przewagi[6]. Widząc porażkę swych faworytów frakcja procesarska wysunęła jako kompromisową kandydaturę Giacomo del Pozzo i zdołała przekonać do niej większość neutralnych kardynałów. Kiedy del Pozzo mógł liczyć już na 25 głosów, jego zwolennicy podjęli próbę pozyskania dla niej wpływowego kardynała Alessandro Farnese. Ten jednak poczuł się urażony, że kandydatury tej nie konsultowano z nim wcześniej i odmówił poparcia. W porozumieniu z Francuzami i kardynałem d’Este Farnese zaproponował biskupa Ostii Carafę i podjął skuteczną kampanię na jego rzecz. Przekonał do Carafy nawet kilku kardynałów procesarskich (m.in. Carpi i Toledo). Szesnastu procesarskich kardynałów ze Sforzą i Madruzzo na czele zdecydowanie sprzeciwiła się Carafie, gdyż cesarz Karol V wyraźnie go wykluczył. W nocy z 22 na 23 maja trwały intensywne negocjacje między Sforzą a Farnese w poszukiwaniu kompromisu, które nie przyniosły rezultatu. W tej sytuacji Farnese i jego sojusznicy postanowili uzyskać większość 2/3 dla Carafy drogą indywidualnych negocjacji z oponentami. Okazało się to skuteczną metodą, gdyż już 23 maja trzech oponentów Carafy (Bertani, Cornaro i Poggio) przeszło na jego stronę, dając mu wymaganą większość. W tej sytuacji cesarska frakcja uznała dalszy opór za bezcelowy[7].

Wybór Pawła IV edytuj

23 maja 1555 Giovanni Pietro Carafa został wybrany przez aklamację i przybrał imię Pawła IV. Trzy dni później został uroczyście koronowany[8].

Wybór ten był całkowitym zaskoczeniem dla ówczesnej opinii publicznej. Choć uważany za wartościowego kandydata, Carafa miał wielu wrogów i powszechnie się go bano jako surowego inkwizytora, toteż niewielu oczekiwało, że uzyska on wymaganą większość. Najbliższe lata udowodniły, że obawiano się go nie bez powodu, a oskarżenia o herezję nie ominęły nawet kardynałów.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Chacón, col. 810-811; Panvinio, s. 427-428; por. Setton, s. 617.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.
  3. ↑ Pastor, s. 57-63; Setton, s. 617-618.
  4. ↑ Pastor, s. 57-61.
  5. ↑ Setton, s. 617; por. Pastor, s. 56, 61.
  6. ↑ Setton, s. 618.
  7. ↑ Pastor, s. 58-64; Setton, s. 618-620.
  8. ↑ Setton, s. 620-621.

Bibliografia edytuj

  • Ludwig von Pastor: History of the Popes. T. 14. Londyn: 1924. (ang.).
  • Kenneth Setton: The Papacy and the Levant, 1204–1571. T. 4. Filadelfia: 1984. (ang.).
  • Alfonso Chacón: Vitæ, et res gestæ Pontificvm Romanorum et S. R. E. Cardinalivm ab initio nascentis Ecclesiæ vsque ad Clementem IX. Pont. Max. Volumen III, Rzym 1677

Uzupełniające źródła internetowe edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konklawe_1555_(Paweł_IV)&oldid=70404169”