Henryk I Kardynał
Henryk I Kardynał (port. Dom Henrique, O Grande Inquisidor, ur. 31 stycznia 1512 w Lizbonie, zm. 31 stycznia 1580 w Almeirim) – król Portugalii w latach 1578–1580, piąty syn króla Manuela I i jego drugiej żony, Marii Aragońskiej.
| ||||
| ||||
| ||||
| Król Portugalii | ||||
| Okres | od 4 sierpnia 1578 do 31 stycznia 1580 | |||
| Poprzednik | Sebastian I Aviz | |||
| Następca | Filip I Habsburg | |||
| Dane biograficzne | ||||
| Dynastia | Aviz | |||
| Data urodzenia | 31 stycznia 1512 | |||
| Data śmierci | 31 stycznia 1580 | |||
| Ojciec | Manuel I Szczęśliwy | |||
| Matka | Maria Aragońska | |||
| Odznaczenia | ||||
  
| ||||
| ||
| kardynał prezbiter | ||
| ||
| Data urodzenia | 31 stycznia 1512 | |
| Data śmierci | 31 stycznia 1580 lub 29 stycznia 1580 | |
| Miejsce pochówku | klasztor Hieronimitów | |
| arcybiskup Bragi | ||
| Okres sprawowania | 1533–1540 | |
| arcybiskup Évory | ||
| Okres sprawowania | 1540–1564 | |
| Wyznanie | katolicyzm | |
| Kościół | rzymskokatolicki | |
| Sakra biskupia | 13 kwietnia 1539[1] | |
| Kreacja kardynalska | 16 grudnia 1545 Paweł III | |
| Kościół tytularny | Santi Quattro Coronati | |
Urodził się 31 stycznia 1512 roku w Lizbonie, jako piąty syn Manuela I[2]. Henryk nie liczył na sukcesję tronu. Oddał się więc duchowieństwu, postanowił w ten sposób reprezentować interesy portugalskie, w czasach, gdy na półwyspie Iberyjskim Kościołowi katolickiemu przewodziła Hiszpania. Szybko wspinał się po szczeblach hierarchii kościelnej. Był arcybiskupem Bragi, pierwszym arcybiskupem Evora, aż w końcu arcybiskupem Lizbony[1]. 16 grudnia 1545 roku został kreowany kardynałem prezbiterem i otrzymał kościół tytularny Santi Quattro Coronati[1]. Od 1539 do 1579 był zwierzchnikiem inkwizycji portugalskiej[2]. Choć nie uczestniczył w żadnym, został uznany za jednego z faworytów do sukcesji na tronie watykańskim na konklawe 1549–1550, oraz Konklawe 1559 (brat Henryka, król Portugalii – Jan III poprosił swojego kuzyna, cesarza Karola V, żeby poparł jego kandydaturę, kupując głosy kardynałów)[2].
Był zwolennikiem niezależności Portugalii, przyciągnął do swych przekonań jezuitów, z których usług chciał korzystać również w Imperium zamorskim. W 1550 roku ustanowił uniwersytet w Evorze. W latach 1562–1568 regent, opiekował się nieletnim infantem Sebastianem I z dynastii Aviz. Po tragicznej bitwie w 1578 pod Alcácer-Quibir, w której młody Sebastian zginął, Henryk wstąpił na tron Portugalii, w Mosteiro de Alcobaça po otrzymaniu potwierdzenia o śmierci kuzyna. Gdy wstąpił na tron zrezygnował z duchowieństwa, i szukał sposobu na zapewnienie kontynuacji dynastii Aviz, ale jego prośbom nie przychylił się ówczesny papież Grzegorz XIII, który był spowinowacony z Habsburgami.
Pomimo problemów z sukcesją, Henryk I nigdy nie ustanowił swoim następcą kuzyna o Prior do Crato (port. Przeor Crato; Tytuł – najwyższy w hierarchii w zakonie Hospitalários. Nazwa pochodzi od dominium w Crato, które zakonowi przekazał król Sancho II w 1232 roku), ponieważ nie uznawał legitymizmu Dom Antonia. Wskutek tego, po śmierci Henryka nastąpił okres kryzysu w sukcesji tronu portugalskiego. Antonio, Prior do Crato wstąpił ostatecznie na tron, ale nie udało się mu go utrzymać. Stracił go na rzecz swojego kuzyna – Filipa II, króla Hiszpanii.
Zmarł 31 stycznia 1580 roku w Almeirim[2]. W listopadzie Filip II wysłał księcia Alby, aby zdobył Portugalię. Lizbona upadła bardzo szybko i Filip II Hiszpański został wybrany królem portugalskim przyjmując imię Filipa I. Wybór został przeprowadzony pod warunkiem, że teren Portugalii oraz jej terytoria zamorskie nie zostaną jedną z prowincji hiszpańskich.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Henryk I Kardynał (ang.). catholic-hierarchy.org. [dostęp 2019-01-21].
- ↑ a b c d Henryk I Kardynał (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2019-01-21].