Krętak pospolity[1], krętak nurek[2] (Gyrinus natator) – gatunek wodnego chrząszcza z rodziny krętakowatych i podrodziny Gyrininae.

Krętak pospolity
Gyrinus natator
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

(bez rangi) Hydradephaga
Rodzina

krętakowate

Podrodzina

Gyrininae

Plemię

Gyrinini

Rodzaj

Gyrinus

Podrodzaj

Gyrinus (Gyrinus)

Gatunek

Gyrinus (Gyrinus) natator

Synonimy

Dytiscus natator Linnaeus, 1758

Taksonomia

edytuj

Gatunek został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza jako Dytiscus natator[3][4].

Ciało o długości od 5 do 6,4 mm. Przedplecze o obrzeżeniu wąskim i równej szerokości na całej długości. Bruzda przednia na nim długa, głęboka o punktach zatartych. Pokrywy o wierzchołku nie wzniesionym, zwykle łukowatym, rzadziej dość prostym, a punktowaniu zmiennym, złożonym z punktów drobniejszych w rzędach wewnętrznych niż zewnętrznych. Odległości między punktami większe lub co najmniej równe dwukrotności ich średnicy. Spód ciała ciemnobrunatny ze śródpiersiem, podgięciami pokryw i przedplecza, biodrami środkowych odnóży i sternitem analnym rdzawożółtymi. Pazurki odnóży niezaczernione. Prącie u wierzchołka nierozszerzone[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Krętak ten spotykany jest w strumieniach i drobnych zbiornikach wodnych[4][6].

Rozprzestrzenienie

edytuj

Gatunek palearktyczny. W Europie wykazany został z Albanii, Austrii, Białorusi, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Holandii, Irlandii, Litwy, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier i Wielkiej Brytanii[7] Ponadto występuje w Afryce Północnej i Azji po Mongolię[5]. W Polsce najpospolitszy gatunek, spotykany na terenie całego kraju[5][6].

Przypisy

edytuj
  1. Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 148.
  2. Paweł Buczyński i inni, 8.1. Wybrane owady wodne (Odonata, Heteroptera, Coleoptera, Trichoptera, Lepidoptera), [w:] Jacek Herbich, Mateusz Ciechanowski (red.), Przyroda rezerwatów Kurze Grzędy i Staniszewskie Błoto na Pojezierzu Kaszubskim, Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 2009, s. 169-198.
  3. Joel Hallan: Gyrinidae w: Joel Hallan’s Biology Catalog, Texas AetM University. [dostęp 2014-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-23)].
  4. a b Gyrinus natator w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-03-24].
  5. a b c Edward Tranda: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 8 Krętakowate - Gyrynidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1969.
  6. a b Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
  7. G. natator na Fauna Europaea. [dostęp 2014-03-19].