Krzyż pokutny w Stargardzie
Krzyż pokutny w Stargardzie znajduje się przy rozgałęzieniu dróg prowadzących do Chociwla i Maszewa, po lewej stronie szosy, około 1 kilometra na wschód od Bramy Wałowej. Jest największym krzyżem pokutnym w Europie[1] i drugim co do wielkości na świecie[1].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ obiektu | |
| Całkowita wysokość |
3,77 m |
| Ważniejsze przebudowy |
2004/2005 |
Położenie na mapie powiatu stargardzkiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
 53°20′47,16″N 15°03′29,72″E/53,346433 15,058256
| |
Wykonany został w miejscowym warsztacie z jednego bloku[2] wapienia gotlandzkiego[1] lub olandzkiego[2]. Jego całkowita wysokość wynosi 3,77 metra[1] (nad powierzchnię ziemi wystaje około 2,77 m[1]), a grubość 15 cm[2]. Krzyż waży około 2 ton[1]. Wapień składa się głównie z kalcytu, akcesorycznie z substancji ilastej oraz bezpostaciowej wolnej krzemionki. W strukturze wapienia widoczna jest w miejscu z inskrypcją skamielina łodzika[2].
Na awersie krzyża umieszczony został wysokiej klasy wizerunek ukrzyżowanego Chrystusa oraz napis w języku dolnoniemieckim[1]: Boże bądź łaskaw dla Hansa Billeke, roku 1542[1].
Na rewersie krzyża znajduje się napis, który jest różnie (niekiedy sprzecznie) tłumaczony w polskiej literaturze np: Roku 1542 Hans Billeke został zabity żelaznym prętem przez Lorentza Madera - jego matki siostry syna[1] lub: W 1542 roku Hans Billeke zamordował w końcu żelazną siekierą mordercę swojego siostrzeńca[3] (oryginał: A[n]no x.v.lii.erschlage[n].hans.billeke.vo[n]lore[n]tz.mader.mith.eim.schane.yser.siner.moder.syster.so[n]).
Na przełomie 2004/2005 krzyż przeszedł gruntowną konserwację[1], która miała na celu wstrzymanie procesów niszczenia wapienia, przywrócenie czytelności inskrypcji i reliefu oraz zabezpieczenie obiektu na przyszłość[2].
-
Rysunek i napis na awersie krzyża -
Napis na rewersie krzyża
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Michał Rembas: Zachodniopomorskie tajemnice, Walkowska Wydawnictwo/Jeż, Szczecin 2011. ISBN 978-83-61805-30-4.
- ↑ a b c d e Lidia Piotrowska-Cześnik, Kamienny krzyż pokutny z 1542 roku. Historia, badania i przebieg konserwacji, w: Renowacje i Zabytki, nr 2(54)/2015, s.115-116, ISSN 1643-2029
- ↑ Kazimiera Kalita-Skwirzyńska, Stargard Szczeciński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983, ISBN 83-04-01559-5, OCLC 830246082.
Bibliografia
edytuj- A. Majewska: Krzyż pokutny w Stargardzie, Stargard 2005.
- M. Ober: Stargard Szczeciński, Warszawa 1988, s. 48.
- E. Olszewski: Stargardzkie abc, Stargard 2001, s. 84-86.
- J Zenkner: Stargard. Klejnot na Pomorskim Szlaku, Stargard 2006, s. 69, 80.