Ksi Geminorum

gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt

Ksi Geminorum (Alzirr, ξ Gem) – gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt, znajdująca się w odległości około 59 lat świetlnych od Słońca.

Ksi Geminorum
ξ Gem
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Bliźnięta

Rektascensja

06h 45m 17,364s[1]

Deklinacja

+12° 53′ 44,13″[1]

Paralaksa (π)

0,05556 ± 0,00019[1]

Odległość

58,70 ± 0,20 ly
17,999 ± 0,062 pc

Wielkość obserwowana

3,36m[1]

Ruch własny (RA)

−115,73 ± 0,20 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−190,55 ± 0,15 mas/rok[1]

Prędkość radialna

27,20 ± 0,70 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

podolbrzym[2]

Typ widmowy

F5 IV-V[1]

Masa

1,5–1,6 M[2]

Promień

2,7 R[2]

Jasność

11,1 L[2]

Okres obrotu

<2 d[2]

Prędkość obrotu

68 km/s[2]

Wiek

2,5 mld lat[2]

Temperatura

6460 K[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 31 Gem
Bonner Durchmusterung: BD+13°1396
Cordoba Durchmusterung: CD J06451737+1253438
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 256
Boss General Catalogue: GC 8823
Katalog Gliesego: GJ 242
Katalog Henry’ego Drapera: HD 48737
Katalog Hipparcosa: HIP 32362
Katalog jasnych gwiazd: HR 2484
SAO Star Catalog: SAO 96074
Alzirr

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Alzirr, wywodzi się od arabskiego ‏الزر‎ az-zirr, co oznacza „guzik”[3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Alzirr dla określenia tej gwiazdy[4].

Charakterystyka

edytuj

Jest to podolbrzym reprezentujący typ widmowy F5, który był też klasyfikowany jako olbrzym. Gwiazda ta ma temperaturę 6460 K i jasność 11,1 razy większą niż jasność Słońca. Jej promień to 2,7 promienia Słońca, ma masę 1,5–1,6 razy większą niż masa Słońca; świeci od 2,5 miliarda lat i kończy lub zakończyła etap syntezy wodoru w hel w jądrze. Parametry tej gwiazdy sytuują ją w krytycznym punkcie diagramu HR, gdyż w pobliżu tej masy cykl CNO zaczyna dominować nad cyklem protonowym, główną drogą syntezy jądrowej w mniejszych gwiazdach (takich jak Słońce), a także prędkość rotacji gwiazd powyżej tej granicy jest większa. Alzirr obraca się z prędkością równą co najmniej 68 km/s na równiku, 34 razy większą niż Słońce. Szybka rotacja i zewnętrzna strefa konwektywna sprawiają, że gwiazda ta jest aktywna magnetycznie, ma koronę o dwóch poziomach, na których temperatura sięga odpowiednio 2 i 8 mln K, oraz emituje promieniowanie rentgenowskie. Jest to także gwiazda zmienna typu Delta Scuti, subtelnie oscylująca z różnymi okresami zmian. W przyszłości gwiazda przekształci się w czerwonego olbrzyma i zakończy życie jako biały karzeł[2].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Ksi Geminorum w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i Jim Kaler: Al ZIRR (Xi Geminorum). STARS, 2007-02-23. [dostęp 2017-08-23]. (ang.).
  3. Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 83. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  4. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2018-12-04].