Lagarostrobos franklinii

*Lagarostrobos franklinii*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	araukariowce
Rodzina	zastrzalinowate
Rodzaj	Lagarostrobos
Gatunek	Lagarostrobos franklinii
	Nazwa systematyczna
	Lagarostrobos franklinii (Hook.f.) Quinn; Austral. J. Bot. 30: 316 1982
Synonimy
	Dacrydium franklinii Hook.f.; Lepidothamnus franklinii (Hook. f.) Quinn;
	Dacrydium franklinii Hook.f.; Lepidothamnus franklinii (Hook. f.) Quinn;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lagarostrobos franklinii – gatunek drzew z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj Lagarostrobos C. J. Quinn. Jest endemitem Tasmanii, gdzie rośnie w dolinie rzeki Huon oraz w nieodległych obszarach wzdłuż południowego i zachodniego wybrzeża wyspy^[5]. Zasiedla brzegi rzek i strumieni, tworząc gęste drzewostany, rośnie zwykle w niższych położeniach do 150 m n.p.m., ale też na wilgotnych stanowiskach na stokach, najwyżej notowany na rzędnej 900 m n.p.m.^[4] Gatunek jest bardzo długowieczny – znane są okazy w wieku 3 tysięcy lat, a dzięki wyjątkowej odporności drewna na rozkład udało się także znaleźć kopalne pnie, których zachowane słoje przyrostów rocznych pozwoliły określić osiągnięty przez nie wiek na 12 tysięcy lat. Drzewa rozmnażają się w wielu miejscach skutecznie wegetatywnie z ukorzeniających się dolnych gałęzi (naturalne → odkłady)^[5]. Na stanowisku na Mt. Read drzewostan na kilku ha to najwyraźniej jeden osobnik rozmnażający się wegetatywnie^[4].

Drewno cenione jest jako surowiec w stolarstwie. Pozyskuje się też z niego olejek używany jako farba, konserwant, insektycyd; także wykorzystywany w lecznictwie do zaopatrywania ran i przeciw bólom zębów^[5]. Ponieważ ok. 85% zasobów gatunku występuje na obszarach chronionych, uznawany jest za niezagrożony (na czerwonej liście IUCN ma kategorię gatunku najmniejszej troski – LC)^[4].

Morfologia edytuj

Pęd

Pokrój: Drzewo osiągające 30 m wysokości i do 1 m średnicy. Korona drzewa gęsta, ze zwisającymi młodszymi pędami^[6]. Szczególnie młode drzewa mają charakterystyczny, „płaczący” pokrój^[5].
Liście: Gatunek należy do wyjątków wśród zastrzalinowatych ze względu na brak liści młodocianych. Wszystkie są łuskowate, drobne, o długości do 1 mm, ciasno ułożone na pędzie, z wyraźnym kilem^[6].
Organy generatywne: Rośliny jednopienne. Kwiaty męskie z 12–15 mikrosporofilami. Strobile żeńskie wyrastają na końcach pędów, składają się z 4-8 łusek i są bardzo drobne. Nasiona są kulistawe, o średnicy 2 mm^[6].

Systematyka edytuj

Gatunek reprezentuje monotypowy rodzaj Lagarostrobos C. J. Quinn, Austral. J. Bot. 30: 316. 14 Jul 1982 z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae). Początkowo, w 1845 opisany został przez Josepha Daltona Hookera, jako jeden z wielu gatunków z szeroko wówczas ujmowanego rodzaju obłuszyn Dacrydium. Rodzaj Lagarostrobos wyodrębniony został w 1982, jako jeden z kilku, na które podzielono Dacrydium. Początkowo do rodzaju tego włączano też Lagarostrobos colensoi, który w 1995 przeniesiony został do własnego, także monotypowego rodzaju jako Manoao colensoi^[7].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Lagarostrobos franklinii. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2018-12-19].
↑ ^a ^b ^c ^d A.A. Farjon A.A., Lagarostrobos franklinii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2018-12-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Janet Marinelli: Wielka encyklopedia roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 144. ISBN 83-7391-888-4.
↑ ^a ^b ^c John Silba: Encyclopedia coniferae. Corvallis, Oregon, USA: Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 72, seria: Phytologia Memoirs.
↑ B.P.J. Molloy. Manoao (Podocarpaceae), a new monotypic conifer genus endemic to New Zealand. „New Zealand Journal of Botany”. 33, s. 183–201, 1995.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-2] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[tpl-3] Lagarostrobos franklinii. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2018-12-19].

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Lagarostrobos franklinii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2018-12-19] (ang.).

[marinelli-5] Janet Marinelli: Wielka encyklopedia roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 144. ISBN 83-7391-888-4.

[silba-6] John Silba: Encyclopedia coniferae. Corvallis, Oregon, USA: Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 72, seria: Phytologia Memoirs.

[molloy-7] B.P.J. Molloy. Manoao (Podocarpaceae), a new monotypic conifer genus endemic to New Zealand. „New Zealand Journal of Botany”. 33, s. 183–201, 1995.

[5]

[4]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]