Laserpitium ochridanum
Laserpitium ochridanum Micevski – gatunek rośliny z rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.). Występuje naturalnie w Macedonii oraz Albanii[4]. Rośnie między innymi na terenie Parku Narodowego Galiczica[5].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Laserpitium ochridanum |
| Nazwa systematyczna | |
| Laserpitium ochridanum Micevski Godien Zborn. Prir.-Mat. Fak. Univ. Skopje, Biol. 34: 26 1981[3] | |
Taksonomia edytuj
Holotyp został opisany w 1981 roku. Został zebrany w 1968 roku i pochodził z Macedonii. Rósł na skalistym, wapiennym podłożu, na wysokości 2010 m n.p.m.[6]
Rozmieszczenie geograficzne edytuj
Rośnie w górach, w masywach Galiczica na granicy Macedonii z Albanią[6].
Morfologia edytuj
- Gatunki podobne
- Roślina jest podobna do gatunku L. siler, szczególnie do podgatunku subsp. zernyi. Roślina łatwo się wyróżnia aromatycznymi, wyciętymi liści o długości z segmentów 15–20 (–30) mm i szerokości 5–8 (–15) mm, gdzie L. Siler subsp. zernyi ma je większe i dorastają one do 60–90 mm długości i 10–30 mm szerokości[6].
Biologia i ekologia edytuj
Występuje w klimacie subalpejskim. Rośnie na górskich łąkach i pastwiskach, na skalistym podłożu. Występuje na wysokości od 1640 do 2010 m n.p.m. Kwitnie od czerwca do połowy lipca, natomiast owoce pojawiają się od połowy lipca do sierpnia[6].
Środowisko dzieli z takimi gatunkami jak: Achillea holosericea, aster ożota (Aster linosyris), kłosownica leśna (Brachypodium sylvaticum), goździk krwisty (Dianthus cruentus), goździk kartuzek (Dianthus carthusianorum), ubiorek wiecznie zielony (Iberis sempervirens), Festuca paniculata oraz Thymus boissieri[6].
Populacje L. ochridanum w Galiczicy obejmują mniej niż sto okazów w każdej z subpopulacji[a][7]. Niedawno odkryto ten gatunek około 30 km na południe klasycznego miejsca występowania. Od połowy lipca na górskich pastwiskach trwa wypas owiec, w związku z czym populacja tego gatunku jest zagrożona[6].
Ekstrakt z podziemnych części tej rośliny zawiera laktony seskwiterpenowe, które mają właściwości cytotoksyczne[8]. Z kolei olejki eteryczne z tej rośliny mają właściwości antybakteryjne. Głównym składnikiem w oleju z owoców był limonen (57,7%), natomiast w oleju ziołowym, sabinen (25,9%)[9].
Uwagi edytuj
- ↑ Pojęcie subpopulacji (podpopulacji) jest wprowadzane w przypadkach ocen zagrożenia populacji silnie rozczłonkowanych, co wzmaga wymieranie taksonu. W przypadkach, gdy subpopulacje są małe i w znacznym stopniu izolowane, rekolonizacja opuszczonych stanowisk jest mało prawdopodobna (zob. metapopulacja oraz J. Mitka, Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk).
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
- ↑ Laserpitium ochridanum Micevski. The Plant List. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- ↑ Laserpitium ochridanum. GoldenGATE Search & Retrieval Server by Guido Sautter, IPD Böhm, Universität Karlsruhe (TH), 2009. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- ↑ национален парк Галичица. galicica.org.mk. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 kwietnia 2015)]. (mac.).
- ↑ a b c d e f New records for Albania based on taxa from the Prespa National Park. [w:] Biodiversity Data Journal 1: e1014 [on-line]. Pensoft, 13 grudnia 2013. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- ↑ Józef Mitka: Metodyka oszacowania stopnia zagrożenia populacji roślin i ich siedlisk. [w:] Roczniki Bieszczadzkie nr 18 [on-line]. 2010. s. 24–44. [dostęp 2013-12-23]. (pol.).
- ↑ Popović V., Heyerick A., Petrović S., Van Calenbergh S., Karalić I., Niketić M., Deforce D.: Sesquiterpene lactones from the extracts of two Balkan endemic Laserpitium species and their cytotoxic activity. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
- ↑ Popović V.B., Petrović S.D., Milenković M.T., Drobac M.M., Couladis M.A., Niketić M.S.: Composition and antimicrobial activity of the essential oils of Laserpitium latifolium L. and L. ochridanum Micevski (Apiaceae). National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).