Wikipedia

Latarnia Morska Świnoujście

Latarnia Morska Świnoujście – najwyższa na polskim wybrzeżu Morza Bałtyckiego[4], jedna z najwyższych latarń morskich na świecie[5]. Jest najwyższa w świecie z latarń wybudowanych z cegły[6], na jej szczyt prowadzi dokładnie 308 schodów[7]; położona jest w dzielnicy Warszów miasta Świnoujście (województwo zachodniopomorskie).

Latarnia Morska Świnoujście
Zabytek: nr rej. A-1390 z 26.07.1997[1]
Ilustracja
Latarnia Morska Świnoujście
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miejscowość

Świnoujście

Wysokość wieży

67,7 m

Wysokość światła

65[2] m n.p.m.

Zasięg światła

białe: 27 Mm, czerwone: 9[2] Mm

Charakterystyka światła

Przerywane, sektorowe
Okres: 5,00 s
Światło: 4,00 s
Przerwa: 1,00 s[3]

Data budowy

1854[2]

Data uruchomienia

1 grudnia 1857[2]

Administrator

Urząd Morski w Szczecinie

Położenie na mapie Świnoujścia
Mapa konturowa Świnoujścia, u góry znajduje się punkt z opisem „Latarnia Morska Świnoujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Latarnia Morska Świnoujście”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Latarnia Morska Świnoujście”
Ziemia53°54′57,6″N 14°17′03,0″E/53,916000 14,284167
Multimedia w Wikimedia Commons
Laterna Latarni Morskiej Świnoujście
O latarni opowiada Apoloniusz Łysejko
15 lipca 2018
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Peenemünde[a] w Niemczech (około 38 km na zachód), a Latarnią Morską Kikut (około 28 km na wschód).

Informacje ogólne

edytuj

Latarnia jest administrowana przez Urząd Morski w Szczecinie i jest udostępniona do zwiedzania. Cały obiekt latarni składa się z trzech części. Wieża latarni jest zbudowana z ceramicznej cegły. Od strony północnej i południowej przylegają do niej dwukondygnacyjne budynki z czerwonej cegły, w których mieszczą się urządzenia radiolatarni oraz pomieszczenia dla obsługi. Kiedyś w budynkach mieszkali latarnicy z rodzinami, dbając o to, aby latarnia nigdy nie zgasła. W laternie jako źródło światła zainstalowano aparat Fresnela I klasy.

Dane techniczne

edytuj
  • Położenie: 53 54·96 N 14 17·05 E[b]
  • Wysokość wieży: 67,7 m
  • Wysokość światła: 65 m n.p.m.[8]
  • Zasięg nominalny światła: 24 Mm (46,30 km) światło białe, 9,0 Mm światło czerwone[2]
  • Charakterystyka światła:

przerywane, sektorowe światło czerwone: w namiarze 029 – 057°, białe: 057° – 280°[3][9]

  • Okres: 5,0 s
  • Światło : 4,0 s
  • Przerwa: 1,0 s

Zmieniacz dwupozycyjny, zawiera dwie nowe żarówki, każda po 1000 W. Świeci tylko jedna z nich a po przepaleniu automatycznie wymieniana jest na drugą[10], przedtem były żarówki o mocy 4200 W.

Wyposażona w AIS[3] MMSI 2610800[11]

Historia

edytuj

W XVII wieku nie istniała w Świnoujściu jeszcze żadna latarnia, ale jej funkcję pełniło ognisko o dużych rozmiarach palone na wzniesieniu w Chorzelinie. Pierwsza latarnia morska w Świnoujściu powstała w 1805 roku. Stała na głowicy falochronu i zbudowana była z desek i luster. W 1828 roku została w jej miejscu postawiona nowa, tym razem stalowa[12].

Budowę obecnej latarni rozpoczęto w 1854 roku[2] i trwała niecałe trzy lata. Uruchomiono ją 1 grudnia 1857 roku[2]. W owych czasach była godnym podziwu osiągnięciem budowlanym. Do 1902 roku wieża latarni od dolnej galerii aż do galerii górnej, miała kształt ośmioboku zwężającego się ku górze i zbudowana była z żółtej licowanej cegły[2]. Grubość ścian wynosiła 1,7 metra nad galerią dolną do 1,3 metra przy galerii górnej. Do 1945 roku była to najwyższa latarnia morska na terytorium Niemiec[13].

Latarnia morska w Świnoujściu jest wyposażona w światło sektorowe[14].

Ciężkie warunki atmosferyczne, jakie panują w Świnoujściu spowodowały znaczne ubytki cegły, w związku z czym w latach 1902–1903 przeprowadzono kapitalny remont wieży[2]. Ponieważ okazało się, że najbardziej zniszczone były cegły na krawędziach, postanowiono zmienić kształt wieży z ośmiokątnego na okrągły[2]. Wokół wieży zbudowano na jej całej wysokości silne, drewniane rusztowanie i postępując od góry zdjęto całą okładzinę a następnie przystąpiono do murowania nowego płaszcza z cegły klinkierowej postępując odwrotnie to znaczy od dołu do góry[12]. W tej postaci latarnia przetrwała do dzisiaj[2].

W czasie II wojny światowej 12 marca 1945 roku podczas alianckiego bombardowania lotniczego wybuchające w jej pobliżu bomby spowodowały pęknięcia korpusu wieży. Dopiero po 14 latach, w 1959 roku kolumna została wzmocniona zastrzykami zespalającymi spękane mury[12].

Zapylenie atmosfery chemikaliami przeładowywanymi na statki w otaczającym porcie spowodowało, że okładzina kolumny wieży latarni uległa ponownie znacznemu zniszczeniu. Od listopada 1998 roku do wiosny 2000 roku przeprowadzono remont, który objął całą budowlę czyli wieżę z przyległymi do niej dwukondygnacyjnymi budynkami[12].

Latarnia została udostępniona do zwiedzania 5 sierpnia 2000 roku.

  • Radiolatarnia

Od 1958 roku latarnia pełni rolę radiolatarni[2]. Została wyłączona 10 listopada 1999 roku.[15] W 2013 roku była jedną z dwóch[16][c] działających radiolatarni morskich na polskim wybrzeżu. Wyposażona w nadajnik radiolatarni – wysyłała sygnał rozpoznawczy S (• • • według alfabetu Morse’a)[16]

Kalendarium

edytuj
  • 1854 – rozpoczęcie budowy obecnej latarni
  • 1 grudnia 1857 – uruchomienie latarni
  • 1902–1903 – kapitalny remont wieży
  • 1958 – uruchomienie radiolatarni, 1999 – wyłączenie radiolatarni[15]
  • listopad 1999 – wiosna 2000 – generalny remont
  • 5 sierpnia 2000 – udostępnienie latarni do zwiedzania
  • 1 października 2015 – testowanie nowego źródła światła: nowa żarówka metalohalogenkowa o mocy 1000 watów i napięciu 230 woltów. Pozostałe dane bez zmian[17].

Zdjęcia

edytuj
  • Latarnia Morska Świnoujście
  •  
    Latarnia Morska Świnoujście – Lata 1890–1900
  •  
    Latarnia Morska Świnoujście – Ośmiokątna wieża z lat 1890–1900
  •  
    Latarnia Morska Świnoujście, 2007
  •  
    Latarnia Morska na prawobrzeżu Świny, 2008
  •  
    Latarnia Morska Świnoujście, 2013
  •  
    Widok z latarni na lewobrzeżne Świnoujście
  •  
    Widok z latarni na ujście Świny
  •  
    Widok z latarni w kierunku Uznamu
  •  
    Widok w kierunku Międzyzdrojów
  •  
    Widok na port handlowy i latarnię z prawobrzeża

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Latarnia ta to w zasadzie światło nawigacyjne na kaszycy. Wys. św. 12 m, sektorowe, zasięg białego św. 9 Mm, numer w angielskim Spisie Świateł C2659.
    Zdjęcie kaszycy w Peenemünde http://www.leuchttuerme.net/index.php?nav=1000166&lang=1&id=244&action=portrait dostęp 2013.08.20
  2. ↑ Z taką dokładnością i w taki sposób (czyli 53°54,96′ oraz 14°17,05′) podawane są współrzędne w angielskich Spisach Świateł. W polskim Spisie Świateł tom I od 1966 r. jest 53 55.0 oraz 14 17.1
  3. ↑ Pub. 116 List of lights jest niemiarodajnym (niewiarygodnym) źródłem informacji, nie do końca aktualnym we wszystkich sprawach. Dla polskiego wybrzeża najważniejszym źródłem są publikacje nautyczne wydawane przez BHMW w Gdyni, tutaj Spis radiostacji nautycznych część 1, w którym nie ma nic o włączonych (działających) radiolatarniach na polskim wybrzeżu. Lepszym źródłem w języku angielskim jest brytyjski Admiralty List of Radio Signals w 6 tomach.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 147 [dostęp 2024-07-01].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Apoloniusz Łysejko: Polskie latarnie morskie. Wrocław: „ZET”, 1998, s. 42-43. ISBN 83-86736-88-7.
  3. ↑ a b c Pub. 116 List of lights radio aids and fog signals Baltic Sea with Kattegat, Belts and Sound and Gulf of Bothnia. Springfield, VA: NATIONAL GEOSPATIAL-INTELLIGENCE AGENCY, 2013, s. 81. [dostęp 2013-07-05]. (ang.).
  4. ↑ Latarnia morska w Świnoujściu [online] [dostęp 2021-04-09].
  5. ↑ Polskie latarnie morskie. [w:] Polskie latarnie [on-line]. [dostęp 2021-04-07].
  6. ↑ Russ Rowlett: The Tallest Lighthouses. The Lighthouse Directory, Uniwersytet Karoliny Północnej w Chapel Hill. [dostęp 2013-04-23]. (ang.).
  7. ↑ Latarnia Morska [online], Noclegowo.pl [dostęp 2017-05-16] (pol.).
  8. ↑ Wiadomości Żeglarskie Nr 41 z 11 października 2013 r. http://www.bhmw.mw.mil.pl/index.php?akcja=Archiwum
  9. ↑ 029° – R – 057 – W – 280° za: Szczepan Górzyński: Polskie latarnie morskie według polskiego Spisu Świateł i Sygnałów Nawigacyjnych tom I wyd. 2009 ISBN 978−83−61175−02−5 poprawiony do zeszytu Wiadomości Żeglarskich nr 41/2010 z 2010-10-08. [dostęp 2013-09-10]. (pol.).
  10. ↑ Latarnia morska w nowym świetle – TVP3 Szczecin – Telewizja Polska S.A [online], szczecin.tvp.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-04].
  11. ↑ port Świnoujście w marinetraffic.com. [dostęp 2013-07-05]. Cytat: 2610800 (pol.).
  12. ↑ a b c d Renata Baczyńska, Polskie latarnie morskie i ich związek z gospodarką turystyczną, Bydgoszcz 2010, s. 23–27 [dostęp 2021-04-03].
  13. ↑ Reinhard Scheiblich, Hans Helge Staack: Leuchttürme Lexikon. Wyd. 4. Edition Ellert & Richter, 2010, s. 168. ISBN 978-3-8319-0038-1. (niem.).
  14. ↑ Latarnia morska w Świnoujściu [online] [dostęp 2021-04-03].
  15. ↑ a b polskie Wiadomości Żeglarskie nr 47 z 20 listopada 1999
  16. ↑ a b Pub. 116 List of lights radio aids and fog signals Baltic Sea with Kattegat, Belts and Sound and Gulf of Bothnia. Springfield, VA: National Geospatial-Intelligence Agency, 2013, s. 241. [dostęp 2013-07-05]. (ang.).
  17. ↑ testowanie nowej żarówki metalohalogenkowej o mocy 1000 watów i napięciu 230 woltów.http://www.iswinoujscie.pl/artykuly/39251/

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Latarnia_Morska_Świnoujście&oldid=74537297”