Limonit (żelaziak brunatny) – bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.

Limonit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy

żelaziak brunatny

Skład chemiczny

2Fe2O3 • nH2O[potrzebny przypis]

Twardość w skali Mohsa

5 do 5,5

Przełam

muszlowy, ziemisty

Łupliwość

niemożliwa do określenia

Układ krystalograficzny

zmienny

Gęstość

2,7- 4,3 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

żółtobrązowa, czarna

Rysa

żółtobrązowa

Połysk

ziemisty, półmetaliczny

Limonit - ruda darniowa

Charakterystyka

edytuj

Właściwości

edytuj

Podstawowym składnikiem jest goethyt i lepidokrokit. Oprócz tego limonit zawiera też domieszki minerałów ilastych. W przypadku występowania w limonicie większej ilości materiałów ilastych mówi się o nim:

  • ochra – jeśli ma dużo hematytu to „ochra czerwona”;
  • umbra - jeśli zawiera tlenki i wodorotlenki manganu
  • bądź antymon – „ochra antymonowa”.

W budownictwie limonit wpływa negatywnie na estetykę betonów architektonicznych gdyż jest przyczyną pojawiania się rdzawych przebarwień na gotowych elementach betonowych.

Występowanie

edytuj

Powstaje w wyniku procesów hydrotermalnych, także w sedymentacyjnych – zachodzących w bagnach; w jeziorach; w wodach morskich. Tworzy się też na podmokłych, wilgotnych łąkach pod darnią. Występuje w strefie utleniania złóż kruszców żelaza, jako spoiwo. Występuje w: luźnych, ziemistych masach (ruda darniowa, ruda kuchowa, piasek żelazisty), zbitych, porowatych agregatach (ruda skalista, mydlak), skupieniach skorupowych, naciekowych, konkrecjach.

Miejsca występowania:

  • W Polsce: występuje m.in. w rejonie śląsko-krakowskim, w Górach Świętokrzyskich, na Dolnym Śląsku, ziemi lubuskiej.

Zastosowanie

edytuj

Zobacz też

edytuj

goethyt, limonit włóknisty, ochra żelazista, ruda bagienna, ruda darniowa, ruda jeziorna, żelaziak brunatny, żelaziak oolitowy, kakoksen

Przypisy

edytuj
  1. Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06723-6. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj