Ludwik Rudka
Ludwik Mikołaj Rudka ps. „Tarnowski” (ur. 6 grudnia 1890 w Stryju, zm. 10 lutego 1941 w Ramli) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Ppor. Ludwik Rudka, w czasie służby w Legionach Polskich | |
 pułkownik dyplomowany piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 grudnia 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 lutego 1941 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef sztabu okręgu korpusu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg)
| |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Ludwik Mikołaj Rudka urodził się 6 grudnia 1890 roku w Stryju, w rodzinie Jana i Pauliny z Tarnowskich. W 1908 ukończył C. K. Gimnazjum w Stryju (bez zdania egzaminu dojrzałości)[1], a następnie 7 semestrów prawa na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie. W 1910 roku wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich w Stryju. Od 1 czerwca 1914 roku był komendantem XXII Polskiej Drużyny Strzeleckiej w Stryju.
10 sierpnia 1914 roku na czele drużyny wstąpił do Legionu Wschodniego, w którym był adiutantem baonu. 18 października tego roku, po rozwiązaniu Legionu Wschodniego, przeszedł Legionów Polskich. Pełnił służbę w II baonie Albina Fleszara (do 1 listopada), baonie kapitana Galicy (do 15 grudnia). Następnie był komendantem plutonu w kompanii narciarskiej i pełnił obowiązki jej komendanta. Od 15 marca 1915 roku służył w c. i k. Komendzie II Brygady Legionów Polskich na stanowisku komendanta plutonu sztabowego i oficera ordynansowego. 25 czerwca 1915 roku został awansowany na chorążego, a 1 kwietnia 1916 roku na podporucznika[2]. Od 1 października 1916 roku pełnił służbę w 2 pułku piechoty na stanowisku komendanta plutonu i pełniącego obowiązki komendanta kompanii. W 1917 roku, po ukończeniu kursu oficerów sztabu generalnego w Wiedniu, został wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa sztabu II Brygady. 1 grudnia tego roku został awansowany na porucznika. W lutym 1918 roku, po bitwie pod Rarańczą, został szefem sztabu 5 Dywizji Strzelców Polskich na Ukrainie[3]. 15 marca 1918 roku został awansowany na kapitana. W maju 1918 roku, po bitwie pod Kaniowem, dostał się do niemieckiej niewoli.
18 maja udało mu się zbiec z niewoli. Do 2 czerwca ukrywał się. W Kijowie został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. W lipcu 1918 roku wyjechał do Moskwy. 3 sierpnia 1918 roku został aresztowany przez Czeka. Do 15 października 1918 roku przebywał w więzieniu na Łubiance. Dwukrotnie przesłuchiwał go Feliks Dzierżyński. Jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego w randze porucznika[4].
W listopadzie 1918 roku wrócił do kraju i wstąpił do Wojska Polskiego. W 1919 roku pełnił służbę w Oddziale IX Personalnym Sztabie Generalnym w Warszawie na stanowisku szefa Sekcji „C”[5]. Następnie w Departamencie VI Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisku szefa Sekcji Przydziałów, a po reorganizacji ministerstwa, od 1 marca 1920 roku na stanowisku szefa Sekcji 2 Piechoty Oddziału V Personalnego Sztabu[6]. 6 kwietnia 1920 roku został mianowany szefem wydziału w Dowództwie Etapów gen. Jana Romera na Ukrainie. Podczas wyprawy kijowskiej był kontuzjowany pod Zaleszczykami. 15 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[7]. 1 sierpnia 1920 roku został szefem sztabu Franciszka Latinika, pełniącego funkcję generała-gubernatora Warszawy.
W 1921 roku, jako major Sztabu Generalnego był szefem sztabu 8 Dywizja Piechoty, a jego oddziałem macierzystym był wówczas Oddział V Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych[8]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 147. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 16 września 1922 roku, po ukończeniu Kursu Doszkolenia w Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie i „otrzymaniu pełnych kwalifikacji do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego”, został przydzielony do Inspektoratu Armii Nr 2 w Warszawie. W inspektoracie pełnił funkcję referenta mobilizacyjnego, a później referenta spraw personalnych i wyszkolenia. Za ten okres służby inspektor armii, generał broni Lucjan Żeligowski udzielił mu pochwały. Pełniąc służbę sztabową pozostawał oficerem nadetatowym 2 pułku piechoty Legionów w Pińczowie. 1 września 1924 roku został przeniesiony do 65 pułku piechoty w Grudziądzu na stanowisko dowódcy II batalionu detaszowanego w Gniewie[10][11][12]. 1 grudnia 1924 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 31. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13].
5 maja 1927 roku został przeniesiony ze składu osobowego Szefa Administracji Armii do 32 pułku piechoty w Modlinie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[14]. 26 kwietnia 1928 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 35 pułku piechoty w Brześciu[15]. Pułkiem dowodził dziesięć lat[16][17][18]. 24 grudnia 1929 roku awansował na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty[19]. 28 stycznia 1938 roku został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku będąc z częścią swego sztabu w Stanisławowie otrzymał „zadanie kierowania akcją ściągania na «przyczółek» oddziałów zapasowych, marszowych itp., znajdując się na północ od Dniestru i wschód od Lwowa, jak też ich zaopatrzenia”[20]. Po wkroczeniu Armii Czerwonej organizował ewakuację polskich oddziałów do Rumunii i na Węgry. Sam także przekroczył granicę i przedostał się na Bliski Wschód. 8 lipca 1940 roku został komendantem Ośrodka Zapasowego Brygady Strzelców Karpackich w Latrun, w ówczesnej Palestynie. Zmarł 10 lutego 1941 roku w szpitalu w Ramleh (obecnie Ramla w Izraelu). Pochowany na tamtejszym cmentarzu wojennym (działka L, grób 5)[21]. W ceremonii pogrzebowej wziął udział generał brygady Stanisław Kopański, który określił go jako „prawego żołnierza”[22].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6715
- Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[23]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1933 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”[24]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi po raz pierwszy – 19 marca 1931 „za zasługi na polu organizacji, wyszkolenia i administracji wojska”[25]
- Złoty Krzyż Zasługi po raz drugi – 18 lutego 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”[26]
- Medal Zwycięstwa
Przypisy edytuj
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1908. Stryj: 1908, s. 56, 68.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 16.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 358.
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 4.
- ↑ Regina Czarnecka, Organizacja i zakres działania Sztabu Głównego (Generalnego) WP w latach 1921–1939, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 23 z 2000.
- ↑ Regina Czarnecka, Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918–1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 27, Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa 2005.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 21 lipca 1920 roku, poz. 671.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 8, 851.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 29.
- ↑ „Polska Zbrojna” Nr 256 z 18 września 1928 roku, s. 4.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 71, 128, 400.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 278, 344.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 732.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927, s. 127.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 136.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 51, 164.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 18, 565.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 6.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438.
- ↑ Kopański 1990 ↓, s. 87.
- ↑ Wykaz poległych 1952 ↓, s. 9.
- ↑ Kopański 1990 ↓, s. 159.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 45, poz. 76.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1935.
- Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1946. Londyn: Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego, 1952.
- Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
- Stanisław Kopański: Wspomnienia wojenne 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07819-X.
Linki zewnętrzne edytuj
- Żołnierze Niepodległości: Rudka Ludwik Mikołaj, ps. „Tarnowski”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-11-11].