Męczennicy królowej Marii

lista w projekcie Wikimedia

Męczennicy królowej Marii − grupa około 300 protestantów straconych za wiarę (głównie spalonych żywcem na stosie) w okresie rekatolicyzacji Królestwa Anglii za panowania królowej Marii I Tudor.

Męczennicy królowej Marii
męczennicy
Data i miejsce śmierci

1555–1558
Anglia

Czczony przez

Kościoły protestanckie
wspólnotę anglikańską

Królowa Maria I zwana „Krwawą”

Tło historyczne

edytuj

Po wstąpieniu na tron królowej Marii I Tudor nastąpił proces rekatolicyzacji kraju. W październiku 1553 roku parlament angielski unieważnił reformy religijne króla Edwarda VI[1], a protestantom obcokrajowcom polecono opuścić kraj (jednym z nich był Jan Łaski)[2].

Zakazano prywatnych zgromadzeń religijnych kwestionujących doktryny katolickie, a na mocy królewskiego rozporządzenia z 4 marca 1554 roku, wyznawanie protestantyzmu oraz publikowanie i czytanie ksiąg protestanckich stało się niezgodne z prawem[3]. W styczniu 1555 roku przywrócono dawne ustawy przeciwko herezjom wobec religii rzymskokatolickiej[4].

Następnie para królewska rozesłała listy do sędziów we wszystkich hrabstwach w Anglii, w których polecono sędziom notować kto jest nieobecny na mszy, dowiadywać się gdzie odbywają się tajne zgromadzenia religijne oraz kto rozgłasza nauki protestanckie i wyraża się źle o religii katolickiej, by następnie osoby te karać[5]. Angielscy protestanci mieli do wyboru: wygnanie, powrót do religii katolickiej bądź męczeńską śmierć. Wielu protestantów uciekło z kraju znajdując schronienie we Francji i w innych krajach, jednak część z tych, którzy pozostali w kraju i trwali w swoich przekonaniach poniosło śmierć na stosie. W imieniu królowej spalono jako heretyków 273 protestantów[6][a], a około 30 kolejnych zmarło w więzieniu. Większość z nich to mężczyźni (stracono tylko 56 kobiet), z których tylko część to duchowni, reszta to przede wszystkim prości ludzie, którzy nauczyli się czytać Biblię i trwali w swoich przekonaniach. W co najmniej jednym wypadku spalono na stosie całą rodzinę (małżeństwo z ich córką).

Procesy sądowe

edytuj

Osoba uznana winną herezji przeciwko wierze katolickiej była najpierw ekskomunikowana, a następnie przekazywana władzy świeckiej w celu wykonania egzekucji. Oficjalne sprawozdania z procesów są krótkie i zawierają niewiele ponad zapisy przedstawionych oskarżeń i wydanych wyroków. Prześladowania religijne za królowej Marii znane są jednak przede wszystkim z opisów sporządzonych przez naocznych świadków i osoby oskarżone o herezję. Relacje te to literatura stworzona i rozprowadzana wśród sympatyków protestantyzmu w celu umocnienia oporu wobec wprowadzonych przez królową ustaw religijnych. Autorzy tych relacji opisują swoje aresztowanie i przebieg śledztwa oraz tortury jakim byli poddawani. John Foxe, który uciekł z kraju przed prześladowaniami religijnymi królowej Marii, zebrał część tych relacji i włączył do swojego najsławniejszego dzieła – księgi męczenników Acts and Monuments.

Lista męczenników

edytuj
 
bp Nicholas Ridley
 
bp Hugh Latimer
 
Thomas Cranmerarcybiskup Canterbury

Czterech pierwszych męczenników

edytuj
  • John Rogers – pierwszy męczennik królowej Marii, duchowny anglikański, wydawca i komentator Słowa Bożego wykładający w katedrze św. Pawła – spalony na stosie 4 lutego 1555 r.[7]
  • Lawrence Saunders – kaznodzieja, proboszcz londyńskiego kościoła All Hallows – spalony na stosie w Coventry 8 lutego 1555 r.[8]
  • John Hooper – biskup Gloucester i Worcester za króla Edwarda – spalony na stosie w Gloucester 9 lutego 1555 r.[8]
  • Rowland Taylor – proboszcz parafii Hadleigh w Suffolk – spalony na stosie w Aldham Common 9 lutego 1555 r.[8]
Poniżej wyliczeni są ci męczennicy, których kaźń John Foxe opisał w swoim dziele "Acts and Monuments".

Szerzej znani męczennicy

edytuj

Męczennicy roku 1555

edytuj

Męczennicy roku 1556

edytuj

Męczennicy roku 1557

edytuj

Męczennicy roku 1558

edytuj

Pamięć o męczennikach

edytuj

Dla upamiętnienia męczenników postawiono kilka tablic pamiątkowych blisko miejsc ich kaźni. W Oksfordzie postawiono na ich cześć pomnik w stylu gotyckim. W literaturze angielskiej męczennicy ci znani są jako "męczennicy królowej Marii" (ang. Marian Martyrs).

Męczennicy w kulturze masowej

edytuj

Kaźń męczenników przedstawiona jest w pierwszych minutach filmu biograficzno-historycznego Elizabeth (ang. Elizabeth, 1997), w reżyserii Shekhara Kapura.

  1. Liczba ta nie jest pewna. Inni autorzy podają 277, 284, 287, bądź 297 spalonych na stosie protestantów.

Przypisy

edytuj
  1. Durant, Will, Durant, Ariel. The Story of Civilisation. Vol. 6, s. 590.
  2. Gilbert Burnet, The History of the Reformation of the Church of England Vol 2 Part 1, Londyn, 1820, s. 390.
  3. Durant, Will, Durant, Ariel. The Story of Civilization. vol. 6, Simon and Shuster, New York, 1957, s. 591.
  4. Jean Mary Stone, The History of Mary I. Queen of England As Found In the Public Records.
  5. Styrpe John, Ecclesiastical Memorials of Queen Mary Reign, Clarendon Press, Oxford, 1822, s. 338–341.
  6. Zob. Malcolm Lambert Średniowieczne herezje, Wyd. Marabut, Gdańsk – Warszawa 2002, s. 508–509.
  7. Duffy, Fires of Faith: Catholic England Under Mary Tudor, Yale 2008, p. 113
  8. a b c Duffy, Fires of Faith: Catholic England Under Mary Tudor, Yale 2008, p. 98
  9. a b c Blanchard (1844), p.272.
  10. Richings, R (1860) The Mancetter martyrs: the suffering and martyrdom of Mr Robert Glover and Mrs Joice [sic] Lewis (London: pp xiii/xiv).