Wikipedia

Colchester

miasto w hrabstwie Essex w Wielkiej Brytanii
Ten artykuł dotyczy miasta w hrabstwie Essex (Anglia). Zobacz też: inne znaczenia.

Colchester (IPA ˈkəʊltʃɛstə) – miasto o statusie city[4][5] w Wielkiej Brytanii, w Anglii, w hrabstwie Essex, w dystrykcie Colchester. Uznane za najstarsze miasto w Wielkiej Brytanii, założone przez Rzymian (wymienione przez Pliniusza Starszego w roku 77)[6][7]. Przez miasto przepływa rzeka Colne. Colchester jest siedzibą Uniwersytetu Essex[8].

Colchester
Ilustracja
Ratusz (Town Hall), w Colchester. Na szczycie posąg św. Heleny z krzyżem, patronki miasta. Budynek ukończony w 1902 roku. Pierwszy ratusz w mieście istniał już w 1160 roku[1].
Herb
Herb
Państwo

 Wielka Brytania

Kraj

 Anglia

Region

East of England

Hrabstwo

Essex

Dystrykt

Colchester

Burmistrz

Tim Young[2]

Populacja (2021)
• liczba ludności


130 245[3]

Nr kierunkowy

01206

Kod pocztowy

CO1 – CO7

Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Colchester”
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Colchester”
Położenie na mapie hrabstwa Essex
Mapa konturowa hrabstwa Essex, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Colchester”
Ziemia51°53′19″N 0°54′13″E/51,888611 0,903611
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Półmetrowa betonowa moneta rzymska z wizerunkiem cesarza Klaudiusza, upamiętniająca obecność Rzymian (przejście podziemne pod Southway, przy stacji Colchester Town)
Rzymskie mury Colchester (Camulodunum)
Queen 3 Street
North 6 Hill
Balkerne 2 Gate
Castle 2 Road
Portal nad wejściem do jedenastowiecznego klasztoru św. Botolfa
Zamek z XI w.
Jaz na rzece Colne przy parku zamkowym w Colchester
Zachowana brama wjazdowa do St.Johns Abbey – opactwa benedyktyńskiego z XIV wieku. Samo opactwo zostało zniszczone podczas angielskiej wojny domowej
Biblioteka Uniwersytetu Essex w Colchester

Toponimia

edytuj

Celtycka nazwa miasta to Camulodunon (od celtyckiego boga wojny). Od roku 49, gdy Rzymianie posunęli się na północ, miasto znane było pod nazwą Colonia Claudia Victricensis. Ten oficjalny tytuł sugeruje, że weterani, którzy mieli się tu osiedlić, pochodzili głównie z legionu XX Valeria Victrix; ale bardziej prawdopodobne jest, że tytuł miał upamiętnić zwycięstwo Klaudiusza nad Brytanią (tytuł victrix mógł nie zostać przyznany legionowi, jak to było w przypadku czternastego legionu, aż do momentu, gdy okazało się, jak ogromna rolę odegrał on w tłumieniu powstania Boudiki (Colchester), na rzece Colne). Colchester został wspomniany w Domesday Book (1086) jako Colecastro/Colecestra[9].

Historia

edytuj

Czasy celtyckie

edytuj

Colchester było stolicą plemienia Trinowantów. Forteca zajmowała ok. 307 ha powierzchni i była ograniczona z trzech stron przez bagniste doliny rzek, a od zachodu przez cztery lub więcej masywne linearne nasypy, które uważa się, że są w dużej mierze tymi wykonanymi przez Cunobelina. Zostały one usypane, aby zamknąć lukę pomiędzy rzeką Colne a rzeką Rzymską (Roman river) i w ten sposób odgrodzić barierą dostęp do miasta. Dowodem, który mógłby potwierdzać ich jeszcze przedrzymskie powstanie, jest m.in. przesunięcie drogi rzymskiej do Londynu. O przedrzymskim osadnictwie świadczy również późnoceltycki cmentarz blisko zachodniego krańca Lexden Park. Przedrzymskie szańce w dużej mierze widoczne, niekiedy dość imponujące, biegną około 5 km z północy na południe. Najbardziej wewnętrzna linia została wyrównana przez Rzymian. Stanowisko miasta Kunobelina, bezpośrednio na zachód od współczesnego miasta, zostało zbadane w trakcie wykopalisk w latach 1930–1939 i 1970. Nie ma dziś żadnych widocznych pozostałości. Trinowantowie zostali pobici przez Tasciovanusa z Verulamium na krótko przed 10 r. n.e. Jego syn Kunobelin ustanowił tam swoje królewskie miasto i mennicę. Do 43 r. n.e. był znany Rzymianom jako król Brytów, a jego stolica była w tym samym roku głównym celem rzymskiej inwazji[10].

Czasy rzymskie

edytuj

W 50 r. n.e Klaudiusz ufundował rzymską kolonię przylegającą do miasta Kunobelina. Inskrypcja zachowana w Rzymie wspomina o tym jako o Colonia Claudia Victricensis (miasto zwycięstwa), dla emerytowanych rzymskich żołnierzy[11]. Nowa kolonia zawierająca świątynię cesarza, teatr, dom senatu, została całkowicie zniszczona w 61 r. n.e przez powstanie królowej Boudiki[12][13]. Po zniszczeniu miasta administracja i główny zarząd prowincji zostały przeniesione najprawdopodobniej do Londynu, ale możliwe, że sama świątynia cesarza była nadal używana[14]. Miasto nie jest wspomniane ponownie w historii, choć jeden z trzech brytyjskich biskupów na soborze w Arles w 314 roku był albo z Colchester albo z Lincoln[15].

Czasy późniejsze

edytuj

W 1189 r. miasto uzyskało przywileje królewskie, nadane mu przez Ryszarda I w Dover. Najważniejszy budynek z tamtych czasów to istniejący do dziś Zamek Colchester zbudowany na fundamentach świątyni rzymskiej przez biskupa Gundulfa[11]. W drugiej połowie XVI wieku miasto staje się siedzibą tkaczy i krawców flandryjskich, którzy wprowadzają tkaninę Bays and Says, opartą na wełnie[16]. Część centrum Colchester aż do dziś nosi nazwę centrum holenderskiego. O tamtych czasach świadczą domy z epoki Tudorów[17]. Podczas II wojny domowej (1648) armia rojalistów prowadzona przez Charlesa Lucasa i George’a Lisle’a wkroczyła do miasta. Ścigająca ich armia parlamentarzystów, dowodzona przez Thomasa Fairfaxa i Henry’ego Iretona oblegała miasto przez jedenaście i pół tygodnia. Rojaliści poddali się, a ich przywódcy zostali straceni w zamku Colchester[18].

Gospodarka

edytuj

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, poligraficzny oraz elektrotechniczny[19].

Transport

edytuj

W mieście znajdują się trzy stacje kolejowe: Colchester North Station, Colchester Hythe (na południu, nad rzeką Colne) oraz Colchester Town (w centrum, najmłodsza stacja). W centrum istnieje też doworzec autobusowy – Colchester Bus Station. Jest to de facto większy przystanek autobusowy z oszklonym pomieszczeniem małej poczekalni (przy ul. Osborna). Przez wiele lat do 2006 roku istniał większy doworzec przy ul. Królowej, z dużym placem manewrowym, budynkiem z poczekalnią i kasami biletowymi. W atmosferze protestów społecznych (m.in. petycja podpisana przez ponad 20 tysięcy osób), teren sprzedano pod budowę galerii handlowej, a obsługę autobusów komunikacji dalekobieżnej przeniesiono do zredukowanej obecnej lokalizacji[20]. Niemniej z miasta codziennie można dojechać autobusem nawet do Manchesteru. Podczas roku akademickiego National Express świadczy połączenia również z przystanków przy kampusie uniwersyteckim na wzgórzu Wivenhoe Park. Komunikacje miejską organizują cztery firmy: – First; – Arriva; – Stephensons of Essex; – Hedingham & Chambers[21].

Demografia

edytuj

Ze spisu powszechnego przeprowadzonego w 2011 roku wynika: – miasto zamieszkiwało 121,859 osób, z czego 50,6% kobiet; – 97,3% ludności zamieszkiwało w budownictwie jednorodzinnym (nie są wliczani studenci Uniwersytetu Essex, choć np. mogą brać udział w wyborach, również lokalnych); -- 43443 (44,1%) dorosłych mieszkańców miasta pozostawało w związkach małżeńskich; – na terenie miasta w 2011 roku było zarejestrowanych 1027 małżeństw i związków partnerskich tej samej płci[22].

Polityka

edytuj

Od końca maja 2023 roku Rada Miasta Colchester jest kierowana przez mniejszościową administrację Liberalnych Demokratów, przy wsparciu Partii Pracy i Partii Zielonych[23]. W wyborach parlamentarnych w 2024 roku Pamela Cox – badaczka z Univeristy of Essex, została pierwszą w historii kobietą wybraną z Colchester[24].

Sport

edytuj

W mieście istnieje klub piłkarski Colchester United, którego tradycje sięgają 1837 roku, gdy drużyna miejska grała pod nazwą Colchester Town Club. Od 2008 roku piłkarze grają na stadionie na 10 tysięcy widzów – Weston Homes Community Stadium, którego budowa kosztowała 14 milionów funtów. Zespół jest w drugiej lidze[25][26].

Wojsko

edytuj
 
Garnizon Colchester

Miejsce ma tradycje militarne co najmniej od czasów rzymskich. Stacjononował tu XX Legion Valeria Victrix. Od czasu wojen napoleońskich jest tu garnizon, którego żołnierze również kolonizowali Indie, a współcześnie (od 1999 roku), jest siedzibą powietrznodesantowych wojsk szybkiego reagowania – 16 Air Assault Brigade (jedyna brygada w armii brytyjskiej skoncentrowana na przeprowadzaniu powietrznych operacji szturmowych), będąca częścią brytyjskich kontyngentów podczas wielu misji międzynarodowych[27][28][29][11].

Ogród zoologiczny

edytuj

Od 1963 roku w mieście działa ogród zoologiczny[30].

Związani z Colchester

edytuj
  • Damon Albarn i Blur – zespół zawiązał się w mieście i w wielu utworach nawiązuje do Colchester[31];
  • Saskia Clark – brytyjska żeglarka urodzona w Colchester;
  • Daniel Defoe – pisarz, autor Przypadków Robinsona Crusoe – pod koniec życia – w 1772 roku wydzierżawił w Colchester dom i farmę na 99 lat. W posiadłości mieszkała następnie jego córka Hannah Defoe. Dom przetrwał do początku drugiej dekady XXI wieku, następnie szybko popadł w ruinę i został wyburzony pod osiedle deweloperskie[32][33][34];
  • Jay Kay – wokalista Jamiroquai – uczęszczał do prywatnej szkoły średniej pod miastem[35][36];
  • Klaus Kinski, reżyser i aktor – był jeńcem wojennym w Colchester[37];
  • Margaret Thatcher – była premier Wielkiej Brytanii, pracowała w Colchester pod koniec lat 40. XX wieku jako chemik[38][39].

Miasta partnerskie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Colchester Town Hall - Historic Site in Colchester, Colchester [online], Visit Colchester [dostęp 2021-09-21] (ang.).
  2. ↑ Colchester City Council [online], colchester.gov.uk [dostęp 2022-12-29] (ang.).
  3. ↑ Figure 1: Explore population characteristics of individual BUAs [online], ons.gov.uk [dostęp 2023-08-18] (ang.).
  4. ↑ UK’s o ldest town Colchester officially becomes newest city [online], BBC News [dostęp 2022-12-29] (ang.).
  5. ↑ W. Brytania. 8 nowych miast ze statusem "city" z okazji 70-lecia panowania królowej Elżbiety II [online], Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  6. ↑ BBC Radio 4 – Mark Steel's in Town, Series 7, Colchester [online], BBC [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  7. ↑ Which really is the UK’s oldest town?, „The Telegraph”, 1 listopada 2019, ISSN 0307-1235 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  8. ↑ Economic impact report | University of Essex [online], essex.ac.uk [dostęp 2021-09-01].
  9. ↑ The Domesday Book online
  10. ↑ Celtic Colchester [online], Victor.Callaghan.info Website, 3 stycznia 2013 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  11. ↑ a b c Colchester: Britain’s Oldest Recorded Town and First City, Ben Locker & Associates Limited.
  12. ↑ Boudika. Kobieta, która rzuciła wyzwanie Rzymowi [online], rp.pl [dostęp 2021-09-01] (pol.).
  13. ↑ Roman Colchester [online], Visit Colchester [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  14. ↑ Boudica and The Slaughter at Camulodunum [online], Historic UK [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  15. ↑ Richard Dargie, The History of Britain: From Neolithic times to the 21st Century, Arcturus Publishing, 15 października 2018, ISBN 978-1-78950-336-4 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  16. ↑ Colchester, England. [dostęp 2008-06-19]. (ang.).
  17. ↑ Colchester, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  18. ↑ British Library [online], bl.uk [dostęp 2021-09-01].
  19. ↑ Colchester, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15].
  20. ↑ Colchester bus station 'will be in Osborne Street' [online], Gazette [dostęp 2021-09-17] (ang.).
  21. ↑ Bus bosses to be quizzed over slipping standards in Colchester [online], Gazette [dostęp 2021-09-18] (ang.).
  22. ↑ Custom report - Nomis - Official Labour Market Statistics [online], nomisweb.co.uk [dostęp 2021-09-19].
  23. ↑ New administration and cabinet confirmed [online], colchester.gov.uk [dostęp 2023-06-09] (ang.).
  24. ↑ 'My absolute honour being Colchester's first female MP' [online], bbc.com [dostęp 2024-07-30] (ang.).
  25. ↑ Former Colchester United stadium homes deal moves ahead, „BBC News”, 30 lipca 2011 [dostęp 2021-09-22] (ang.).
  26. ↑ Colchester United Table - Football [online], BBC Sport [dostęp 2021-09-22] (ang.).
  27. ↑ Colchester-based 16 Air Assault brigade honours fallen soldiers, „BBC News”, 16 stycznia 2015 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  28. ↑ Britain’s Garrison Town Anxious Over War [online], 2003.
  29. ↑ 16 Air Assault Brigade [online], army.mod.uk [dostęp 2021-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2021-08-15] (ang.).
  30. ↑ HISTORY: Colchester Zoo [online], Gazette [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  31. ↑ The night Britpop legends Blur went back to the scene of first-ever concert [online], Gazette [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  32. ↑ Philip Crummy, Daniel Defoe: the Colchester connection [online], The Colchester Archaeologist, 3 grudnia 2012 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  33. ↑ Defoe’s old home... flattened [online], Gazette [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  34. ↑ Defoe farmhouse saved – for now [online], Gazette [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  35. ↑ Jay Kay flying flag for Essex at Brit awards [online], Gazette [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  36. ↑ Lizzie Parry, Jamiroquai star enjoys pizza on waterfront [online], East Anglian Daily Times, 20 lutego 2009 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
  37. ↑ Neil Brinded, Michael Green, Richard Kemp, They Stand Beside Us: The lives of the Old Colcestrians who died in the Second World War, Paragon Publishing, 2020, s. 30, ISBN 978-1782227946.
  38. ↑ Margaret Thatcher at 80.. [dostęp 2008-06-19]. (ang.).
  39. ↑ Did you know the Iron Lady had strong connections with Essex? [online], Gazette [dostęp 2021-09-01] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Colchester&oldid=75157450”