MS-1
MS-1 (początkowo oznaczony jako T-18; ros. МС-1 – skrót od nazwy Малый сопровождения lub Малый советский) – radziecki czołg lekki, będący pierwszym pojazdem tego typu skonstruowanym w całości w Związku Radzieckim.
 Czołg MS-1 w Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie, działko Hotchkiss kal. 37 mm i karabin maszynowy Fiodorowa kal. 6,5 mm. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ pojazdu | |
| Trakcja | |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Prototypy |
1927 |
| Produkcja |
1928–1931 |
| Wycofanie |
1941 |
| Egzemplarze |
959 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
silnik benzynowy, 4-cylindrowy T-18 chłodzony powietrzem o mocy 35 KM (późniejsza wersja 40 KM) przy 1800 obr./min. |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Pancerz |
grubość: 8–16 mm |
| Długość |
4,38 m (z ogonem) |
| Szerokość |
1,80 m |
| Wysokość |
2,12 m |
| Prześwit |
0,35 m |
| Masa |
5300 kg (własna) |
| Osiągi | |
| Prędkość |
14 km/h (po drodze) |
| Zasięg pojazdu |
50 km (po drodze) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 × działko Hotchkiss kal. 37 mm 1 × karabin maszynowy Fiodorowa kal. 6,5 mm lub 2 × karabiny maszynowe DT kal. 7,62 mm. | |
| Użytkownicy | |
| ZSRR | |
_%E2%80%93_Kubinka_Tank_Museum_(24124857618).jpg)
Historia
edytujW maju 1924 w ZSRR utworzono pierwsze biuro konstrukcyjne przemysłu budowy czołgów, które rozpoczęło pracę nad projektem w całości radzieckiego czołgu, mającego zastąpić nieliczne produkowane w ZSRR czołgi Ruskij Reno, będące kopią francuskiego czołgu Renault FT.
Pierwszym opracowanym tam projektem był czołg oznaczony jako T-16. Prototyp jednak został odrzucony, a do produkcji zarekomendowano T-18. Od Renault FT konstrukcje odróżniała wieża, w której zamontowano zarówno karabin maszynowy, jak i działo. 6 czerwca 1927 po pomyślnej serii testów zapadła decyzja o przyjęciu go na uzbrojenie Armii Czerwonej. Nadano mu wtedy oznaczenie MS-1.
W 1928 rozpoczęto produkcję seryjną, która trwała do 1931. W jej trakcie czołg był wielokrotnie modernizowany, między innymi zainstalowano mocniejszy silnik, zamiast karabinu maszynowego Fiodorowa zastosowano 2 karabiny DT. Łącznie zbudowano 959 czołgów MS-1.
Służba
edytujOd 1928 czołg MS-1 był wprowadzany na wyposażenie tworzonych właśnie jednostek pancernych Armii Czerwonej. Był pierwszym czołgiem masowo występującym w tej armii. Używano go do połowy lat trzydziestych XX wieku, choć od 1931 był systematycznie zastępowany przez czołg T-26.
Użyto go bojowo w walkach w okresie od lipca do grudnia 1929 w trakcie konfliktu pomiędzy ZSRR a Chinami o wschodniochińską magistralę kolejową.
Wycofane z eksploatacji egzemplarze były wykorzystywane jako elementy fortyfikacji między innymi na Linii Mołotowa. Po zdemontowaniu podwozia kadłuby wkopywano w ziemię – powstawał w ten sposób stały punkt oporu, uzbrojony w działo i karabin maszynowy umieszczone w wieży czołgu.
Działo samobieżne
edytujW listopadzie 1929 konstruktor K. M. Iwanow na zlecenie Wydziału Mechanizacji i Motoryzacji Armii Czerwonej opracował działo samobieżne oparte na czołgu T-18, a także armaty do niego. Prototyp był oparty na konstrukcji zdobytego francuskiego czołgu Renault FT-17BS. Działo otrzymało nazwę SU-18, zachowało konstrukcję francuskiego czołgu, ale wieżyczkę zastąpiono nową podobną do ostrosłupa ściętego. W SU-18 zastosowano armatę kal. 76,2 mm model 1927 ze szczelinowym hamulcem wylotowym, aby zmniejszyć odrzut. Inne prototypy zostały wyposażone w działko szybkostrzelne PS-2 kal. 37 mm i armatę czołgową kal. 45 mm model 1930, która miała być montowana w czołgach T-24. Pancerz składał się z płyt o grubości 5–7 mm. Pojazd mógł pomieścić 10 magazynków z 50 pociskami każdy dla armaty 76,2 mm lub 16 magazynków z 169 pociskami każdy dla działka kalibru 37 mm lub 45 mm. Załoga składała się z kierowcy i strzelca. Decyzja o budowie SU-18 została podjęta w dniu 11 czerwca 1930 i przewidywała budowę prototypu do 10 października 1930. Jednak ze względu na małą skuteczność amunicji i ograniczenia T-18 (wąska obudowa i wysoki środek ciężkości) projekt został porzucony na korzyść większych i lepszych konstrukcji samobieżnych, i dalsze prace nad SU-18 zostały wstrzymane[1].
W kulturze
edytujW grze World of Tanks MS-1 jest czołgiem pierwszego poziomu drzewa technologicznego ZSRR.
Przypisy
edytuj- ↑ СУ-18 (Самоходная Установка) – Советская самоходная артиллерийская установка на шасси легкого танка Т-18(МС-1). ВИРТУАЛЬНАЯ ЭНЦИКЛОПЕДИЯ ВОЕННОЙ ТЕХНИКИ, 2017-09-16. (ros.).
Bibliografia
edytuj- Steven J. Zaloga, James Grandsen: Soviet tanks and combat vehicles of World War Two. Londyn: Arms and Armour Press, 1984, s. 36–48. ISBN 0-85368-606-8.
- Peter Chamberlain, Chris Ellis: Tanks of the world 1915-1945. Londyn: Cassell & Co, 2002. ISBN 0-30436-141-0.
- A.A. Бескурников: Первый серийный танк. Малый сопровождения МС-1. Moskwa: Арсенал-Пресс, 1992, s. 32. ISBN 5-85139-003-4.