Magnituda
Magnituda (łac. magnitudo "wielkość" od magnus[1], ang. moment magnitude scale (skrót MMS; MW lub M)) – liczbowa miara wielkości trzęsienia ziemi, oparta na wielkości tzw. momentu sejsmicznego[2]. Pierwszą wersję opracował w 1935 r. Ch.F. Richter do sklasyfikowania lokalnych wstrząsów kalifornijskich[3]. Opracowana przez niego „skala magnitud” została później nazwana skalą Richtera.
Obliczanie magnitudy edytuj
Według oryginalnej skali Richtera magnituda jest definiowana jako logarytm dziesiętny maksymalnej amplitudy znormalizowanego zapisu fali sejsmicznej, przez sejsmograf Wooda-Andersona, w odległości 100 km od epicentrum. Opracowany przez Richtera sposób obliczania magnitudy umożliwia porównywanie wstrząsów sejsmicznych w różnych miejscach kuli ziemskiej[4].
W 1978 r. japoński geofizyk, Hirō Kanamori, zmodyfikował sposób obliczania magnitudy, opracowany przez Richtera tak, aby nadawała się ona do określania energii najsilniejszych wstrząsów i nie była zależna od przestarzałego sejsmografu[2][5].
Obecnie magnituda obliczana jest na podstawie wartości tzw. momentu sejsmicznego, lecz w przedziale mierzonym przez skalę Richtera (do ok. 7) jest z nią porównywalna.
Magnitudę oblicza się według wzorów w oparciu o dane uzyskane z zapisu wstrząsu, takie jak: amplituda ruchu gruntu, okres fali, odległość epicentralna oraz głębokość ogniska. Magnitudę wyznacza się z fal podłużnych (P), poprzecznych (S) – Mb, powierzchniowych (L) – MS oraz z momentu sejsmicznego – M0. Moment sejsmiczny jest iloczynem wielkości przesunięcia, rozmiarów ogniska i sztywności (wytrzymałości) skał, w których doszło do wstrząsu[3].
Wzrost magnitudy MW o jednostkę oznacza ok. 30 razy większą energię M0. Energia fal sejsmicznych to jedynie część całkowitej energii trzęsienia ziemi. Reszta energii rozprasza się w postaci ciepła, powoduje trwałe deformacje skał[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Władysław Kopaliński, magnituda trzesięnia Ziemi, [w:] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [online], slownik-online.pl [zarchiwizowane 2013-07-02].
- ↑ a b Thomas C. Hanks, Hiroo Kanamori, A moment magnitude scale, „Journal of Geophysical Research: Solid Earth”, 84 (B5), 1979, s. 2348–2350, DOI: 10.1029/JB084iB05p02348 (ang.).
- ↑ a b c Intensywność, Magnituda, Energia, Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Zakład Sejsmologii i Fizyki Wnętrza Ziemi [zarchiwizowane 2014-08-26].
- ↑ Skale i skutki trzęsień ziemi. Państwowy Instytut Geologiczny. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ Hiroo Kanamori, Quantification of Earthquakes, „Nature”, 271 (5644), 1978, s. 411–414, DOI: 10.1038/271411a0 (ang.).