Mangabka siwolica

Gatunek ssaka

Mangabka siwolica (Lophocebus albigena) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae). Gatunek ten narażony jest na wyginięcie, liczebność jego populacji ciągle spada[2].

Mangabka siwolica
Lophocebus albigena[1]
J.E. Gray, 1850
Ilustracja
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Nadrodzina

koczkodanowce

Rodzina

koczkodanowate

Podrodzina

koczkodany

Plemię

Papionini

Rodzaj

mangabka

Gatunek

mangabka siwolica

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Występowanie

edytuj

Zamieszkuje lasy równikowe Afryki Środkowej, głównie na terenie Konga, Gabonu oraz Demokratycznej Republiki Konga[2]. Preferuje tereny nizinne, jednak można je spotkać nawet na wysokości do 1600 m n.p.m.[3] Przebywają głównie w koronach drzew, na ziemię schodzą głównie po wodę[3].

Charakterystyka

edytuj

Wygląd

edytuj

Osiągają zwykle 50–55 cm długości ciała oraz długi ogon o długości około 80 cm. Ważą od 5,5 do 7,7 kg[3]. Mają różne ubarwienie w odcieniach szarości, beżu oraz brązu. Ich twarz zazwyczaj jest czarna i słabo owłosiona. dymorfizm płciowy wyraża się w rozmiarach, samice są nieco mniejsze niż samce[3].

Ponieważ żyją głównie w koronach drzew, tam szukają pożywienia. Żywią się głównie roślinnością: owocami, nasionami oraz młodymi pędami. Dzięki dobrze rozwiniętym siekaczom mogą rozłupywać twarde orzechy[3].

Jednak w ich diecie występują także bezkręgowce. Silne samce czasami polują także na małe ssaki[3].

Tryb życia

edytuj

Żyją w grupach 6–18 osobników. W jednym stadzie jest jeden samiec alfa. Grupa zajmuje obszar od 13 do 26 hektarów. W poszukiwaniu żywności dziennie przemierzają od 500 do 2250 metrów[3]. Żyją około 10 lat[2].

Rozmnażanie

edytuj

Ciąża trwa około 180 dni i zwykle rodzi się jedno młode. Okres godowy trwa cały rok jednak znacznie częściej młode rodzą się w listopadzie oraz grudniu[3].

Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku około 3 lat. Jest to wcześniej niż u samców, które dojrzałe są po 4,5 do 7 lat[3].

Taksonomia

edytuj

Wyróżnia się trzy podgatunki[4]:

  • L. a. albigena (Gray, 1850)
  • L. a. osmani (Groves, 1978)
  • L. a. johnstoni (Lydekker, 1900)

Dawniej za podgatunki mangabki siwolicej uznawane były: mangabka czarna (L. aterrimus) i mangabka czubata (L. opdenboschi), mające obecnie status osobnych gatunków[4].

Przypisy

edytuj
  1. Lophocebus albigena, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d F. Maisels i inni, Lophocebus albigena, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2023-12-15] (ang.).
  3. a b c d e f g h i Mantel- oder Grauwangenmangabe (Lophocebus albigena) [online], www.biologie-seite.de [dostęp 2023-12-14] (niem.).
  4. a b Colin P. Groves, The Endemic Uganda Mangabey, Lophocebus ugandae, and Other Members of the Albigena-Group (Lophocebus), „Primate Conservation”, 22 (1), 2007, s. 123–128, DOI10.1896/052.022.0112, ISSN 0898-6207.