Maria Grčar
Maria Elżbieta Grčar (ur. 19 kwietnia 1934 w Wilnie, zm. 26 października 2021 w Krakowie) – doktor psychologii, członek założyciel i długoletni prezes Stowarzyszenia Psychologów Sądowych w Polsce, działaczka Konfederacji Polski Niepodległej.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Jej ojciec Józef Otto, Słoweniec z pochodzenia, był kapitanem Wojska Polskiego. Ranny w obronie Lwowa w 1939 r., uciekł z niewoli sowieckiej. W 1940 stanął na czele Obwodu ZWZ-AK Tarnów. W 1942 awansowany do stopnia majora. Aresztowany przez Niemców i zamordowany 31 maja 1943 w KL Auschwitz. Jej matka, Irena Bronikowska, pochodziła z wsi Róża w parafii Zasów[1].
Maria Elżbieta zdała maturę w II Liceum w Cieszynie. Studiowała psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie obroniła pracę magisterską, a następnie doktorską. Całe życie zawodowe przepracowała w Instytucie Ekspertyz Sądowych w Krakowie, gdzie była organizatorem i kierownikiem Pracowni Psychologii Sądowej. W 1989 r. była członkiem założycielem, a następnie długoletnim prezesem, Stowarzyszenia Psychologów Sądowych w Polsce. Ceniony dydaktyk, wykładowca uniwersytecki. Autorka artykułów naukowych. Inicjator wielu działań na rzecz rozwoju psychologii sądowej. Dążyła skutecznie do wprowadzenia psychologii sądowej jako przedmiotu wykładanego na uniwersytetach[2].
Od 13 grudnia 1981 r. działała w podziemnej „Solidarności”; organizując m.in. przemycanie (przez Norwegię) wydawnictw paryskiego Instytutu Literackiego. Współpracowała również z krakowskim Arcybiskupim Komitetem Pomocy Więźniom Politycznym i Internowanym oraz z domami dziecka sióstr albertynek.
Podjęła współpracę z Konfederacją Polski Niepodległa, używając ps. „Bajeczna” (od nazwy ulicy, przy której mieszkała). W 1987 r. przejęła wydawanie organu II Obszaru KPN „Opinii Krakowskiej”. Używała też pseudonimu "Grażyna Sęk", od słowa „grćar”, co po słoweńsku oznacza „sęk”. W 1989 była delegatką z II Obszaru na III Kongres KPN w Warszawie i Krakowie. Z ramienia KPN kandydowała (bezskutecznie) w wyborach kontraktowych w 1989 r. do Senatu (z okręgu kieleckim) i w 1991 r. (z okręgu tarnowskiego).
Odznaczona Krzyżem Oficerskim OOP i Krzyżem Wolności i Solidarności oraz odznaką „Dziękujemy za Wolność”.
Matka dwojga dzieci, syna – artysty malarza i córki – ratownika medycznego. Zgodnie ze swoją wolą pochowana w Lublanie w Słowenii[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Galeria postaci [online], Niepodległy Tarnów - 100 lat niepodległości [dostęp 2022-09-20] (pol.).
- ↑ 26 października 2021 roku zmarła dr Maria Grčar - Stowarzyszenie Psychologów Sądowych w Polsce [online], 29 października 2021 [dostęp 2022-09-20] (pol.).
- ↑ Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Odeszła śp. Maria Grčar , Kresowianka, doktor psychologii, patriotka polska i słoweńska [online], Ks.Tadeusz Isakowicz-Zaleski [dostęp 2022-09-20] (pol.).