Mięśnie zewnętrzne gałki ocznej

Mięśnie zewnętrzne gałki ocznej – w anatomii człowieka grupa ośmiu mięśni otaczających gałkę oczną[1], z których sześć stanowi aparat ruchowy gałki ocznej[2].

Aparat ruchowy gałki ocznej

edytuj
 
Struktury otaczające gałkę oczną (pominięto aparat ruchowy opisany w tabelce obok), widok od strony skroniowej:
1 – pierścień ścięgnisty wspólny
7 – bloczek mięśnia skośnego górnego
9 – mięsień dźwigacz powieki górnej
10 – powieka
11 – gałka oczna
12 – nerw wzrokowy

Jest jednym z narządów dodatkowych gałki ocznej, który stanowią mięśnie gałki ocznej (musculi bulbi oculi) wymienione w tabeli poniżej. Unerwione są przez nerwy czaszkowe III, IV i VI oraz część współczulną układu autonomicznego (mięsień oczodołowy)[2][3].

Do aparatu ruchowego należą cztery mięśnie proste i dwa mięśnie skośne. Wszystkie mają swój początkowy przyczep na pierścieniu ścięgnistym wspólnym, poza mięśniem skośnym dolnym, który rozpoczyna się na kości łzowej. Włókna mięśnia skośnego górnego w swym przebiegu zakręcają pod kątem ostrym na bloczku[2][3].

Mięsień (z numerem na obrazku)[1] Czynność[1] Unerwienie[1] Przyczep początkowy[1] Przyczep końcowy[1]
Mięsień prosty górny (2) podnoszenie, rotacja do wewnątrz, przywodzenie nerw okoruchowy (III) pierścień ścięgnisty wspólny twardówka do przodu od równika gałki ocznej
Mięsień prosty dolny (3) opuszczanie, rotacja do zewnątrz, przywodzenie nerw okoruchowy (III) pierścień ścięgnisty wspólny twardówka do przodu od równika gałki ocznej
Mięsień prosty przyśrodkowy (4) przywodzenie nerw okoruchowy (III) pierścień ścięgnisty wspólny twardówka do przodu od równika gałki ocznej
Mięsień prosty boczny (5) odwodzenie nerw odwodzący (VI) pierścień ścięgnisty wspólny twardówka do przodu od równika gałki ocznej
Mięsień skośny górny (6) rotacja do wewnątrz, obniżenie, odwodzenie nerw bloczkowy (IV) trzon kości klinowej twardówka pod mięśniem prostym górnym
Mięsień skośny dolny (8) rotacja do zewnątrz, podnoszenie, odwodzenie[4] nerw okoruchowy (III) część przednia ściany dolnej oczodołu twardówka pod mięśniem prostym bocznym

Pozostałymi mięśniami zewnętrznymi gałki ocznej, nienależącymi do aparatu ruchowego, są mięsień oczodołowy (mięsień gładki), przebiegający płasko nad szczeliną oczodołową dolną[5][3] i mięsień dźwigacz powieki górnej[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Keith L. Moore, M.Sc., Ph.D., Moore Anatomia Kliniczna – Tom I, Ph.D. Arthur F. Dalley II, B.Sc (OT), M.Sc.,Ph.D. Anne M. R. Agur, Wrocław: MedPharm Polska, 2015, s. 472, ISBN 978-83-7846-066-4.
  2. a b c Maria Hanna Niżankowska: Podstawy okulistyki: podręcznik dla lekarzy i studentów medycyny. Wyd. 2 popr. Volumed, 2000, s. 1–13. ISBN 83-87804-14-2. (pol.).
  3. a b c Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom V. Układ nerwowy obwodowy. Układ nerwowy autonomiczny. Powłoka wspólna. Narządy zmysłów, wyd. VI, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, s. 568–571, ISBN 978-83-200-3258-1.
  4. Maria Hanna Niżankowska, Okulistyka - podstawy kliniczne, PZWL, 2007.
  5. Narządy zmysłów, [w:] Hanz Feneis, Ilustrowana anatomia człowieka – Mianownictwo międzynarodowe, Wolfgang Dauber, wyd. IV, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 364, ISBN 978-83-200-3375-5.
  6. Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W.M. Mitchell, Gray anatomia. Podręcznik dla studentów. T. 3, wyd. IV, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2020, s. 105–106, ISBN 978-83-66548-16-9.

Bibliografia

edytuj
  • Bogusław Kazimierz Gołąb, Władysław Zygmunt Traczyk, Michał Karasek: Anatomia i fizjologia człowieka: podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1986, s. 438. ISBN 83-200-1075-6.
  • Stefan M. Pojda: Okulistyka w kropelce. Wyd. 1. Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 2002, s. 11. ISBN 83-87114-69-3.

Linki zewnętrzne

edytuj