Mieczysław Kocyłowski
Mieczysław Kocyłowski ps. „Czarny” (ur. 3 kwietnia 1927 w Dąbrówce Ruskiej, zm. 12 lutego 1997 w Bestwinie) – żołnierz Armii Krajowej i partyzantki antykomunistycznej, młodszy brat Kazimierza Kocyłowskiego.
 Mieczysław Kocyłowski (1953) | |
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1942–1945; |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
Oddział partyzancki OP-23 |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
 
| |
_Tomb_of_Kocy%C5%82owski_and_Maciejowski_families_at_the_Nativity_of_Mary_Parish_Cemetery_in_Lipnik.jpg)
Życiorys edytuj
Syn Michała[1] (1898-1984) i Marii z domu Wojtowicz (1899-1976). W 1942 w wieku 15 lat został zaprzysiężony jako członek ZWZ-AK przyjmując pseudonim „Czarny”. Równocześnie pracował w niemieckich warsztatach samochodowych w Sanoku, skąd po pewnym czasie został wysłany do warsztatów pod Mińsk. Stamtąd udało mu się zbiec w brawurowy sposób. W trakcie ucieczki wysadził w powietrze jedną z hal. Po krótkim pobycie w Warszawie powrócił do Sanoka. Poszukiwany przez Gestapo musiał uciekać. Udał się w okolice Brzozowa. Tam wstąpił do oddziału Narodowej Organizacji Wojskowej pod dowództwem Mieczysława Bielca ps. „Błysk”.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej oddział „Błyska” wszedł w struktury Narodowych Sił Zbrojnych. W kwietniu 1945 decyzją „Konrada” (por. Eugeniusz Mięso) – szefa Wydziału III w Komendzie Okręgu VII (krakowskiego) NSZ – Kocyłowski otrzymał awans na stopień chorążego i został mianowany zastępcą „Błyska”. W lipcu 1945 dowódcy oddziału zostali aresztowani. Kocyłowski chcąc uchronić swoich żołnierzy polecił im ujawnić się i złożyć broń, sam również został zwolniony.
Rozbrojenie i ujawnienie się oddziału NSZ, który był również oddziałem samoobrony przed UPA, ośmieliło i nasiliło ataki ukraińskich nacjonalistów na bezbronną polską ludność cywilną m.in. w miejscowości Lalin, gdzie zamieszkali Polacy wysiedleni ze Wschodu. Lalin został całkowicie spalony. W zaistniałych okolicznościach ujawnieni wcześniej partyzanci na powrót zorganizowali oddział, nad którym dowództwo objął Kocyłowski. Po pewnym czasie oddział został włączony w skład Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ „Zuch” i podporządkowany majorowi Antoniemu Żubrydowi, który już działał na tym terenie i koncentrował pod swoim dowództwem mniejsze oddziały. „Czarny” został awansowany na podporucznika i zastępcę Antoniego Żubryda. Działalność i powstanie batalionu znacznie osłabiło ataki UPA, jednak wkrótce w terenie zaczęły pojawiać się zwykłe bandy rabunkowe i grupy prowokatorów, które prowadziły działalność na konto żubrydowców. Również upowcy ubrani w polskie mundury podszywali się pod polskich partyzantów.
23 kwietnia 1946 w drodze powrotnej z Krakowa Mieczysław Kocyłowski został aresztowany w Nowosielcach. Po przesłuchaniu w PUBP w Sanoku, został pod silną eskortą przewieziony do Rzeszowa. W tym czasie zostali aresztowani także członkowie jego rodziny[2]. Po latach aresztowanie opisał we wspomnieniach Józef Pelc, ówczesny kierownik grupy do walki z bandytyzmem PUBP w Sanoku, który określił zatrzymanego inicjałami K. K. (tym samym myląc Mieczysława Kocyłowskiego z jego bratem Kazimierzem) i opisał go następującymi słowami: groźny bandyta z bandy Żubryda (...) b. z-ca dowódcy grupy „Burza” z Brzozowskiego, który nie dotrzymał warunków ujawnienia się[3]. Po 9 miesiącach ciężkiego śledztwa, wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie został skazany na karę 8 lat pozbawienia wolności i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich i honorowych. Karę odbywał w zakładzie karnym we Wronkach, gdzie ciężko zachorował i ze względu na bardzo zły stan zdrowia w marcu 1950 został zwolniony.
Po wyjściu z więzienia był ustawicznie nękany przez UB, a później SB. Miał trudności ze znalezieniem pracy. Prześladowania ustały dopiero pod koniec 1988 „Czarny” nigdy nie wyrzekł się ideałów, o które walczył. Był członkiem NSZZ „Solidarność”, działał w Zarządzie Okręgu Górnośląskiego Związku Żołnierzy NSZ w Katowicach, a w 1994 otrzymał awans na stopień porucznika (tym samym został uznany awans na niższe stanowisko w ramach oddziału NSZ).
Zmarł nagle 12 lutego 1997, a okoliczności jego śmierci pozostają niewyjaśnione. Został pochowany w grobowcu rodziców jego żony Teresy z domu Maciejowskiej (1930–2013) Teresy na cmentarzu katolickim w Lipniku (Bielsko-Biała).
Odznaczenia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Odznaczeni Krzyżem Partyzanckim. nsz.com.pl, 2010-06-21. [dostęp 2016-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-18)].
- ↑ Byłem więziony przez UB. W: Kajetan Rajski: Wilczęta. Rozmowy z dziećmi Żołnierzy Wyklętych. Warszawa: Pro Patria, 2014, s. 132. ISBN 978-83-939007-1-8.
- ↑ Józef Pelc: W pościgu za bandą „Żubryda”. W: Ze wspomnień działaczy. Rzeszów: Komitet Wojewódzki PZPR w Rzeszowie, 1966, s. 315-316.
- ↑ Odznaczeni Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego. nsz.com.pl. [dostęp 2017-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-02)].
Bibliografia edytuj
- Krzysztof Kaczmarski, Andrzej Romaniak (red.): Powiat sanocki w latach 1944–1956, Muzeum Historyczne w Sanoku i Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Rzeszów–Sanok 2007
- Andrzej Romaniak: Por. Mieczysław Kocyłowski Czarny. Byłem zastępcą Żubryda, Sanok, 1999, ISBN 83-907352-8-8
- Andrzej Romaniak. Pozostaną w pamięci. Por. Mieczysław Kocyłowski ps. „Czarny” (1927-1997). Wspomnienie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 6 (483), s. 9, 9 lutego 2001.